زيباترين مدرسه‌اي که از ديدنش محروميم

ايسنا/ ميان ازدحام بهارستان، پشت ديوارهاي ناصري، سکوت در مدرسه سپهسالار به تحصن نشسته است.

ورود به مدرسه و مسجد سپهسالار با نام امروزي دانشگاه شهيد مطهري، فقط زماني مجاز است که مراسم ختمي يا بزرگداشتي براي شخصيت‌هاي مهم در آن برگزار شود، غير از اين ورود به اين عمارت دل‌انگيز براي ديگران ممنوع است.
تنها مراجعان زيباترين مدرسه و مسجد پايتخت، طلاب، دانش‌آموزان و دانشجويان آن هستند و بس.
ورودي اصلي مدرسه در خيابان بهارستان است، درهاي چُدني آن که برنزکاري‌هايش به تازگي سرقت شده‌اند، در بيشتر مواقع به روي مردم عادي و گردشگران بسته است و چشم‌ها از ديدن آن همه زيبايي حبس شده در عمارت ناصري بي‌بهره مانده‌اند.
مسجد و مدرسه عالي سپهسالار در استحکام، وسعت فضا، منظره عالي و ساخت دلگشا نخستين و بزرگترين مسجد و مدرسه عالي پايتخت به شمار مي‌رود که بر اساس اصول مهندسي و معماري بنا شده و از هر نظر تابع الگوهاي معماري سنتي ايراني است.

ميرزا حسين‌خان سپهسالار (صدراعظم ناصرالدين شاه قاجار) 140 سال پيش در تهران ساختِ اين مدرسه و مسجد را آغاز کرد که تا دو سال بعد از مرگ او نيز همچنان ادامه داشت. مدرسه مرکز تدريس علوم اسلامي و مرکز وعظ و خطابه بود، زماني هم فرهنگستان ايران، اما بعد از تاسيس دانشگاه تهران، مدرسه عالي سپهسالار، دانشکده علوم معقول و منقول شد. پس از شهادت مرتضي مطهري نيز نام مدرسه تغيير کرد و سپهسالار مدرسه عالي مطهري شد.

در سال 1361 امام خميني (ره) توليت مدرسه عالي و مسجد شهيد مطهري را طي حکمي رسمي به محمد امامي کاشاني سپرد که تا کنون ادامه دارد.

مدرسه عالي شهيد مطهري در فروردين ماه سال ۱۳۸۹ با رأي شوراي عالي انقلاب فرهنگي، به دانشگاه تغيير نام داد که گفته مي‌شود آن زمان با مخالفت جمعي از دانش‌آموختگان مدرسه عالي شهيد مطهري مواجه شد.
املاک بسياري بر مدرسه وقف شده ‌است و توليت آن به موجب وقف‌نامه با مسوول عصر است. مدرسه سپهسالار مشتمل بر مسجد، مکتب‌خانه و کتابخانه ‌است، کتابخانه‌اي که به دليل داشتن نُسخ خطي اهميت بسياري دارد.
اين مسجد و مدرسه با زيربنايي در حدود هفت هزار متر مربع داراي دو شبستان، چهار ايوان عظيم، 60 حجره در دو طبقه، يک گنبد بزرگ و سه گنبد کوچک، 8 مناره، يک برج ساعت و شش محراب است. عمارت تلفيقي از سبک معماري مسجد جامع اصفهان در قسمت هشتي و ورودي و مسجد اياصوفيه استانبول در نماسازي است.
در گذشته مسجد شش ورودي داشته که سه ورودي شمالي با ساخت کتابخانه مجلس توسط «هوشنگ سيحون» در سال 1342 هجري خورشيدي مسدود و ارتباط اين ضلع از بنا با باغ بهارستان قطع شد.
ورودي غربي مسجد و مدرسه عالي که در اصلي بنا محسوب مي‌شود داراي جلوخان و سردر عظيم و در دولَتي آهني با شکوه بزرگي است که در حاشيه خيابان بهارستان (شهيد مصطفي خميني) قرار دارد. اين فضا مسؤوليت جذب و تقسيم و راهنمايي به فضاي اصلي مسجد را بر عهده دارد و ورود و خروج مدرسه عالي نيز از همين فضا صورت مي‌گرفته است. ورودي غربي جلوخان متناسب، ديد مستقيم به داخل صحن (حياط مرکزي) ندارد و به واسطه دالان متحدالشکل به داخل صحن مدرسه عالي راه پيدا مي کنند.

مدرسه عالي يا همان دانشگاه شهيد مطهري با آن همه شگفتي معماري اسلامي که برخي آن را «آخرين شاهکار معماري ايراني که داراي الگوي چهارايواني» است، مي دانند، اکنون تنها با يک هويت به حيات خود ادامه مي دهد و ترجيح بر آن است تاريخ اين عمارت از نظر گردشگران خفته بماند.