با معروف‌ترين برج‌هاي کج شده جهان آشنا شويد

برترين ها/ دنياي مهندسي امروز، دنياي عجايب است؛ ساختارهاي عجيب و شگفت انگيزي که در نقاط مختلف جهان به وفور ديده مي شوند. از ميان اين عجايب معماري، بناها يا برج هايي هستند که ظاهرا در تضاد کامل با اصول پذيرفته شده و مسلم پنداشته قرار دارند؛ بناهايي کج که به دليل شکل و نوع معماري شان قابل توجه هستند و ناخودآگاه اين ضرب المثل معروف را به ياد مي آورند که «خشت اول چون نهد معمار کج/ تا ثريا مي رود ديوار کج»
معروف ترين بناي کج شده جهان، برج پيزا در ايتالياست، اما نمونه هاي متعدد ديگري از اين موارد را مي توان در ديگر ساختمان ها يا بناهاي شناخته شده جهان ديد. بعضي از اين ساختارها عمدا و براساس طرح اوليه به صورت کج ساخته مي شوند؛ مانند برج پارک المپيک (Olympic Park’s Tower) در شهر مونترال کانادا که با 165 متر ارتفاع و 45 درجه انحراف نسبت به سطح زمين، بلندترين برج کج شده جهان است.
از ديگر نمونه ها، مي توان برج هاي دوقلو دروازه اروپا (Puerta de Europa) را نام برد که در سال 1996 با 114 متر ارتفاع در شهر مادريد اسپانيا تکميل شدند؛ نخستين برج هاي دوقلوي کج جهان که هرکدام 15 درجه انحراف دارند. برج دروازه پايتخت (Capital Gate) در ابوظبي نيز به دليل ويژگي هاي خاص معماري اش، در سال 2010 به عنوان «حد عالي برج کج ساخت دست بشر» در رکوردهاي جهاني گينس ثبت شد. اين برج 35 طبقه اي، 160 متر ارتفاع دارد و 18 درجه به سمت غرب منحرف شده است.
اما برخي از ساختارها بدون قصد قبلي و به مرور زمان کج مي شوند و ظاهري باورنکردني به خود مي گيرند. بعضي از آنها باکمک فناوري هاي امروزي پايدار شده اند و برخي همچنان در حال انحراف هستند. اين ساختارها در اثر عوامل طبيعي چون زلزله، بستر نرم يا محاسبات اشتباه سازنده کج شده اند. در صورتي که يک سازه روي زميني نرم ساخته شود، ساختمان دچار نشست نامتقارن مي شود که اين موضوع در مورد ساختمان هاي بلند بيشتر محسوس است.
درواقع با گذشت چندين سال يا در مواردي حتي تا يک قرن، اين نشست نامتقارن به ميزاني افزايش مي يابد که کجي سازه کاملا مشهود مي شود. اگر جلوي اين نشست نامتقارن گرفته نشود، ممکن است سازه تخريب شود و خسارات غيرقابل جبراني به جا بگذارد. در ادامه با برخي از مشهورترين بناهاي کج شده جهان آشنا مي شويم.
1- برج کليساي سورهاسن، آلمان؛ مايل ترين برج قديمي جهان
اين برج مربعي با ارتفاع 32 متر در سال 1495 به کليسايي قرون وسطايي اضافه شد که با 5.19 درجه انحراف، مايل ترين برج در جهان به شمار مي رود (البته بدون درظنر گرفتن برج هاي تازه ساز). به گفته مورخين، کج شدن اين برج از قرن نوزدهم آغاز شد. علت آن اين بود که اين برج آجري در زميني باتلاقي و بر روي شالوده اي از چوب بلوط ساخته شد؛ اما زماني که زمين زير آن خشک شد، برج کليسا به دليل پوسيدگي چوب بلوط دچار کج شدگي شد.
2- معبد «پاگودايوآنيان» در چين؛ معبد درجه سه
پاگودا يا معبد بودايي يوآنيان (Yunyan) در سال961 ميلادي ساخته شد. ارتفاع اين پاگودا 47 متر است که به صورت شش ضلعي و در هفت طبقه، در شهر سوژوي چين قرار دارد. اين برج با گذشت بيش از هزار سال از عمرش تقريبا سه درجه کج شده است.دليل اين متمايل شدن به يک سمت اين است که قسمتي از شالوده برج روي سنگ و قسمت ديگر آن روي خاک قرار گرفته است. اگرچه مهندسان براي جلوگيري از کج شدن بيشتر اين برج، اقدام به تزريق بتن در قسمت خاکي کرده اند، اما هنوز بالا و پايين سازه 2.32 متر نسبت به يکديگر فاصله دارند.
3- برج «تروني» در لهستان
برج تروني (Torun’) يکي از مهم ترين جاذبه هاي توريستي کشور لهستان به شمار مي رود که در قرن 13 ميلادي و براي مقاصد دفاعي ساخته شد؛ اما از قرن هجدهم به بعد کاربري هاي متفاوتي چون زندان، آهنگري، تفنگخانه، فروشگاه و کافي شاپ پيدا کرد. اين برج که از آجرهاي سرخ رنگ ساخته شده است، به دليل بناشدن روي زمين نرم رسي شروع به کج شدن کرد. بخش بالايي برج 1.5 متر از حالت عمود انحراف دارد، در حالي که بخش پاييني آن کاملا عمودي است.
4- برج «نوينسک» در روسيه؛ سازه بي هدف
برج نوينسک (Nevyansk) در قرن هجده ميلادي به دستور صنعتگر معروف روسي، دميدوف، ساخته شده است. هدف از ساخت آن چندان مشخص نيست؛ عده اي معتقدند اين سازه يک خزانه امن براي دميدوف يا برج ديدباني بوده و عده اي آن را برج ناقوس يا حتي زندان مي پندارند. ارتفاع اين برج از سطح زمين 57.5 متر است که سه درجه به سمت جنوب غربي منحرف شده است. مرمتگران علت اين انحراف را فرسايش خاک زير برج در اثر آب هاي زيرزميني مي دانند که قادر به تحمل وزن برج نبوده است. براي جلوگيري از انصراف بيشتر، آجرهاي زاويه اي خاصي در حين ساخت برج در آن به کار برده شده است.
5- برج «پيزا» در ايتاليا ؛کج ايتاليايي
آغاز ساخت برج پيزا (Pissa) به عنوان برج ناقوس کليساي جامعع پيزا به قرن دوازدهم ميلادي باز مي گردد، اما انحراف برج که از زمان ساخت آن آغاز شد، منجر به توقف هاي طولاني در ساخت اين برج شد؛ به طوري که تکميل آن نزديک به دو قرن طول کشيد.
اين برج هشت طبقه که حدود چهار درجه به سمت جنوب شرقي منحرف شده است، در سمت کوتاه تر 55.86 متر و در سمت بلندتر 56.67 متر ارتفاع دارد. البته ميزان انحراف برج پيزا پيش از انجام عمليات مرمت در سال 1990 به 5.5 درجه نيز رسيده بود. علت انحراف برج خاک ناپايدار زيربناي آن است که شامل شن و رس آبرفتي است که بسيار نرم و مانند باتلاق است. عمليات پايدارسازي اين برج در طول قرن ها ادامه داشته است و در سال 2008 پس از برداشتن ناقوس، بستن برج با کابل هاي مخصوص و همچنين برداشتن خاک زير قسمت بالاتر برج، اين برج توسط مرمتگران آن پايدار اعلام شد.
6- برج کليساي «باد فرانکن هاوزن» در آلمان
کليساي قديمي شهر باد فرانکن هاوزن که در سال 1938 ساخته شده است، به علت برج کج شده اش مشهور است. انحراف برج از قرن هفدهم ميلادي شروع شد که دليل آن، نامتوازن بودن زمين به دليل معادن نمک نزديک آن بوده است. نشست نامتقارن برج از آن زمان منجر به انحراف 4.8 درجه اي آن شده که رتبه دوم بيشترين انحراف را بعد از برج کليساي سورهاسن در اختيار دارد.
7- برج «زاراگوزا» در اسپانيا
اين برج اولين سازه بزرگي بود که در قرن شانزدهم ميلادي در اسپانيا برپا شد. برج زاراگوزا (Zaragoza) از جنس آجر و براي نصب ساعت عمومي شهر و زنگ هاي آن ساخته شد که بلافاصله بعد از ساخت اش شروع به انحراف کرد که دليل آن را صرف زمان کوتاه و شتابزدگي در ساخت پايه اش مي دانند. تلاش هاي زيادي براي تقويت شالوده برج صورت گرفت، اما برج در حدود سه متر از حالت عمود منحرف شد. بسياري از مردم زاراگوزا اين برج را به خاطر ترس از ريزش آن نمي خواستند و در نتيجه، برج در سال 1893 به طور کامل تخريب شد. امروزه محل برج با علامتي در پياده رو مشخص شده و مجسمه پسري که به سمت برج نگاه مي کند، يادآور سازه اي است که به خاطر کجي اش نابود شد.
8- برج هاي کج شده «بولونيا» در ايتاليا
اين دو برج که نماد شهر بولونيا به شمار مي روند، بين سال هاي 1109 و 1119 ميلادي در بولونيا ساخته شدند. برج بلندتر با 97 متر ارتفاع، آسينلي (Asinelli) و برج کوتاه تر با 48 متر ارتفاع، گاريسندا (Garisenda) ناميده مي شوند. به دليل وجود خاک نرم در زير گاريسندا، اين برج ها از قرن 14 ميلادي شروع به کج شدن کرده اند؛ به طوري که برج بلند 1.3 درجه و برج کوچک تر چهار درجه انحراف پيدا کرده اند.
9- برج کليساي قديمي «دلفت» در هلند
اين برج متعلق به قديمي ترين کليساي شهر دلفت هلند است که 75 متر ارتفاع دارد و دو متر از حالت عمود منحرف شده است. ساخت کليساي قديم دلفت (Oude Kerk) در سال 1246 آغاز شد و برج آن بين سال هاي 1325 تا 1350 ساخته شد. شالوده برج در زمان ساخت به اندازه کافي قوي نبود و به همين دليل بنا از همان ابتدا شروع به کج شدن کرد. معماران در ادامه ساخت برج سعي کردند در هر طبقه اين انحراف را جبران کنند، اما تا به امروز اين کجي باقي مانده و تنها چهار برجک بالايي آن به واقع عمود هستند. ناقوسي 9 تني در اين برج نصب شده که به علت احتمال ايجاد خرابي در اثر لرزش برج، جز در موارد استثنايي به صدا در نمي آيد.

با کانال تلگرامي آخرين خبر همراه شويد

https://telegram.me/akharinkhabar