تشخیص دارا بودن شرایط رهبری جز از راه نظارت نیست

حضرت آیت الله آملی لاریجانی عضو محترم خبرگان رهبری در اظهارات اخیر خود فرمودند که در قانون اساسی جمهوری اسلامی، موضوعی بنام نظارت بر رهبری وجود ندارد. به بیان دیگر به اعتقاد ایشان، رهبری که اولین شخص کشور بر طبق قانون اساسی محسوب می‌شوند، تنها فرد مسئولی هستند که نیاز به نظارت (اعم ازنظارت بقاء بر شرایط و نیز عملکرد ایشان) ندارند و هیچ نهادی نیز نمی‌تواند بر ایشان نظارت داشته باشد. طبعاً فرد مسئولی که نیاز به نظارت نداشته باشد، نیاز به انتقاد به او نیز وجود ندارد و به تعبیر قرآن کریم لایسئل عمّا یفعل می‌باشد و نمی‌توان از ایشان بدلیل عملکردشان در اداره نظام اسلامی سؤال کرد.پیرامون این اظهارات ایشان چند نکته قابل تذکر است:۱. اصل یکصد و یازدهم قانون اساسی در خصوص وظایف مجلس خبرگان رهبری اذعان می‌نماید:"هرگاه رهبر از انجام وظایف قانونی خود ناتوان شود و یا فاقد یکی از شرایط مذکور در اصل پنجم و یکصد و نهم گردد و یا معلوم شود که از آغاز فاقد بعضی از شرایط بوده است، از مقام خود برکنار خواهد شد. تشخیص این امر بعهده خبرگان مذکور در اصل یکصدو هشتم می‌باشد "پرواضح است که این اصل، بصراحت ضرورت نظارت بر رهبری توسط خبرگان رهبری را آشکار می‌سازد. ناتوان شدن رهبری از انجام وظایف قانونی –فاقد شرایط مذکور شدن رهبری – و کشف فقدان شرایط از ابتدا – جز با نظارت مستمر و کامل و دقیق رهبری توسط خبرگان امکان ندارد.۲. سیره مسلمین و آموزه‌های اسلامی ما از زمان حضرت رسول اکرم (ص) وحتی خلفای پس از حضرتشان و بالاخص در زمان حکومت نورانی امیرالمؤمنین (ع) تاکید دارد که حاکمان اسلامی خود را از نصیحت مسلمین بی نیاز نمی‌دانستند. حتی شخص رسول گرامی و علی علیه السلام با اینکه از عصمت برخوردار بوده و عقل کامل بودند، برای اینکه به مردم آموزش دهند تا حاکمان اسلامی خود را بی نیاز از نظارت عامه نبینند، همواره بر این مهم تاکید داشتند که تفصیل این سیره در کتب مختلف شیعه و منجمله آثار شهید مطهری موجود است که برای اطاله کلام از آن خودداری می‌شود.۳. سیره مرحوم امام و مقام معظم رهبری نیزبر همین امر دلالت دارد. این بزرگواران همواره بر نقادی عملکرد رهبری توسط قاطبه مردم (طبعاً با رعایت اصول آن) تاکید داشتند و دارند. بدون شک، لازمه نقد و انتقاد، نظارت عامه بر عملکرد رهبری توسط مردم وبطور اخص، توسط خبرگان مردم در مجلس خبرگان رهبری است.۴. اظهاراتی از این قبیل – اگر چه منظور گوینده، موضوع دیگری است و یا کامل بیان نشده است – کمکی به فضای سیاسی لازم برای انتخابات آتی خبرگان رهبری نمی‌کند و بلکه بدخواهان را در ایجاد فضای ذهنی خاص و تشویش افکار عمومی یاری می‌کند.