من ناجی تئاتر نیستم/ لاف نمی‌زنم

فرهاد آییش که این روزها نمایش «چمدان» را اجرا می‌کند، گفت: هیچ وقت ادعای هنرمندی که خودش را ناجی تئاتر و یا متعهد بداند، نداشته‌ام.

به گزارش خبرنگار تئاتر ایسنا، این کارگردان تئاتر در نشست رسانه‌ای نمایش‌اش که روز 27 بهمن‌ماه در تالار مشاهیر مجموعه تئاترشهر برگزار شد، افزود: سال‌های زیادی است که کار می‌کنم و هیچ وقت ادعای هنرمندی که خودش را ناجی تئاتر و یا متعهد بداند، نداشته‌ام. مانند یک انسان به دنبال ارتباط با انسان‌های دیگر هستم و این طرز تفکر با خود نوعی دموکراسی ایجاد می‌کند.

آییش اشاره به نحوه کارگردانی این نمایش گفت: در کارگردانی نمایش «چمدان» ارتباط من با طراحان همراه با دموکراسی بود. زمانی که با یک گروه کار می‌کنیم، تعدادی هنرمند مستقل در آن وجود دارند که در طراحی‌های صحنه، گریم یا لباس ما را همراهی می‌کنند.

وی با اشاره به پیشتازی انجام شده در نمایش «چمدان» تصریح کرد: زمانی که می‌گویم نمی‌خواهم کارگردانی دیکتاتور باشم، لاف نمی‌زنم. به همین دلیل کمترین دخالت را در طراحی صحنه، لباس و گریم داشتم، حتی مواقعی که به مشکل برمی‌خوردیم و طراحی آن‌ها با فضای ذهنی من متضاد می‌شد، احساس می‌کردم که این بهایی است که برای دیکتاتور نبودن در کار باید بپردازم و بگذارم نگاه طراحان در این مقوله ایجاد شود.

کارگردان نمایش«تق صیر» ادامه داد: این طراحی‌ها در قسمتی از کار باعث شد که حتی در کارگردانی و نوع بازی تغییراتی ایجاد کنم و در نهایت چالشی را که دوست داشتم با اجرای این نمایش پیدا کنم، برایم ایجاد شد. این اتفاق در ساخت انیمیشن‌های «دیرین دیرین» و «سوری‌لند» نیز رخ داد و سازندگان‌شان تماما با نگاه خودشان آن‌ها را ساختند و به کاری بسیار خوب تبدیل شد. این همفکر شدن با عوامل مختلف نمایش برای تبدیل به یک واحد با تضادهای درونی زیاد، چالشی بزرگ است که در نهایت به یک احساس شعف‌انگیز می‌رسد.

«آییش» در ادامه این نشست با اشاره به پیشینه نمایشنامه «چمدان» که پیش‌تر آن را اجرا کرده بود، یادآور شد: این نمایش را حدود 22 سال پیش با گروه دیگری که به نسبت غیرحرفه‌ای‌تر از این گروه بودند، به صحنه برده بودم. با اینکه آن گروه تأثیر زیادی روی نوشتن نمایش داشتند، اما دوست داشتم این‌بار آن نمایش را طور دیگری به صحنه ببرم. «چمدان»ی که من نوشته‌ام، حالت کلاژ دارد و حول شی‌ای به نام چمدان می‌گردد. دلم می‌خواست امسال نسبت به اجرای اول دوباره رشد و نگاه‌های دیگری را همراه با این اجرای دوباره تجربه کنم.

این بازیگر سینما و تلویزیون درباره نگاه تازه‌اش به این نمایشنامه به ویدیو اینستالیشن ساخته پویا آریان‌پور اشاره کرد و افزود:‌ تصمیم گرفتیم نگاه هنرهای تجسمی را با کارمان همراه کنیم و در این راه با آقای آریان‌پور ارتباط گرفتیم تا برایمان ویدیوهایی بسازد که نتیجه این همکاری 12 ویدئوآرت شد که در لابی سالن اصلی تئاترشهر و پیش از نمایش پخش می‌شود.

او در ادامه این جلسه با اشاره به موضوع تبلیغات تئاتر ادامه داد: مسئله بعدی که ما برای این نمایش داشتیم، تبلیغات بود که می‌خواستیم از محدوده کلیشه‌ای آن خارج شویم، چراکه امروزه ما با یک فضای بزرگ مجازی روبرو هستیم و می‌توانیم به کمک آن از ماه‌ها قبل با مخاطبان نمایش‌مان ارتباط برقرار کنیم. به همین دلیل برای تبلیغات از زوایا، دیدگاه‌ها، عکس‌ها و شعارهای مختلف حول موضوع چمدان استفاده کردیم.

کارگردان نمایش‌های «هفت شب با مهمان ناخوانده»، «پنجره‌ها» و «کرگدن» اضافه کرد: تمام این ایده‌ها یک پیشتازی بود که مخاطب قبل از وارد شدن به سالن تئاتر، با این مفاهیم آشنا شده باشد و اگر ما می‌گوییم «چمدان» شکل چمدان به ذهن او بیاید.

آییش که دو نمایش را با نام «چمدان» پشت‌سر هم اجرا می‌کند، به ساختار این نمایش‌ها اشاره کرد و گفت:‌ همزمان با نمایشنامه «چمدان»ی که من نوشته‌ام، «چمدان»ی دیگر از یک نویسنده معاصر ژاپنی وجود دارد که انگار او هم چمدانی را دیده است و آنقدر برایش اهمیت پیدا کرده که داستانی در مورد آن نوشته و این چنین بود که دوباره آن متن را ترجمه کردم و حالا پیش از متن خودم، اجرا می‌شود.

او همچنین اظهار کرد: با ملغمه‌ای از مفاهیم از طریق مدیاهای مختلف با مخاطب‌مان ارتباط برقرار کردیم که هر کدام به صورتی روی مخاطب تأثیر می‌گذارد. حدس و امید من در این کار آن بود که این ترکیب حالتی برای مخاطب ایجاد کند تا زمانی که از سالن خارج می‌شود، سوالات بیشتری در ابعاد سیاسی، روان‌شناسی و فلسفی داشته باشد.

این هنرمند در توضیح سبک نمایشنامه‌نویسی‌اش گفت:‌ در تمام 12، 13 نمایشنامه‌ای که نوشته‌ام، همیشه دوست داشتم دائما از عمق به سطح برسم و مجددا از سطح به عمق برگردم. مانند اینکه دائما تصویری را ایجاد کنم و بعد آن تصویر را بشکنم. در این نمایش هم همین‌طور است و پی‌در‌پی از کمدی به تراژدی در رفت و برگشت هستم.

او در پایان سخنانش به دغدغه‌هایش برای نوشتن این نمایش اشاره کرد و گفت:‌ در هر نمایشی یک مثلث وجود دارد که دربردارنده نگاه‌های فلسفی، اجتماعی سیاسی و روان‌شناسانه است. متنی که روی همه این نگاه‌ها کار کند، متنی کامل است. دغدغه سیاسی زیادی ندارم، اما از کسانی که می‌خواهند با شعارهای سیاسی مخاطب جذب کنند، ایرادی نمی‌گیرم و آن کار را هم لازمه جامعه می‌دانم؛ اما دغدغه من همیشه سوال از خودم بوده است. اینکه با خودم وارد چالش شوم و بفهمم که کیستم و به کجا می‌روم.

در ادامه پویا آریان‌پور نیز که در این نشست حضور داشت، در توضیح ساخت ویدیو آرت‌های مربوط به نمایش گفت:‌ زمانی که فرهاد به من پیشنهاد همکاری در این کار و ترکیب آن با هنرهای تجسمی را داد، به نظرم کار بسیار جالبی آمد.

او ادامه داد: من برای ساخت ویدیو آرت‌ها با هنرمندانی که چندین وقت است که با هم کار می‌کنیم، صحبت کردم. هر کدام از آن‌ها در مورد چمدان خیال‌پردازی‌هایی کردند و گفتند که چمدان می‌تواند بسته به مکانی که در آن وجود دارد، کارکرد و مفهوم متفاوتی به خود بگیرد. همچنین اینکه چه کسی در کجای خانه آن را به دست بگیرد نیز باعث تغییر مفهوم آن می‌شود.

آریان‌پور اضافه کرد: بعد از آن ما با الگو گرفتن از هنرمندی ژاپنی که ویدیوهایی با تمرکز بر بحث حافظه می‌سازد، کار خود را شروع کردیم و ویدیوهایی ساختیم که ترکیب آنها حالتی گنگ در خود دارد که می‌تواند باعث ایجاد تخیل در مخاطب شود.

مائده طهماسبی، از بازیگران نمایش در پاسخ به پرسشی درباره همکاری‌هایش در نمایش‌های فرهاد آییش یادآور شد: اولین تجربه کاری‌ام با آقای آییش به 25 سال پیش برمی‌گردد. ما بعد از این مدت سلیقه‌ها و نقطه‌نظرهای همدیگر را بهتر می‌شناسیم. مانند کمپانی‌های تئاتر در کشورهای دیگر که هرکدام تیم خودشان را دارند و در کنار هم رشد می‌کنند و به یک همفکری با هم می‌رسند، ما هم در کنار هم، کارها و صحبت‌های زیادی کرده‌ایم که این مسئله به فهم بیشتر از یکدیگر در کار منجر شده است.

او با اشاره به ساختار نمایش گفت: این نمایش دو قسمت دارد. همان‌طور که آقای آییش دوست داشتند، «چمدان» دیگری در کنار «چمدان» خودشان که نوشته یک نویسنده ژاپنی به نام کوبو آبه و بی‌اندازه سورئال است، به صحنه برود. من در هر دو نمایش بازی می‌کنم و نقش‌هایم بسیار دور از یکدیگر هستند. به همین دلیل برای بازی آن‌ها به چالش بسیار بزرگی برخورد کردم اما در نهایت با تمرین‌های دو، سه ماهه توانستم به نقشم مسلط شوم و از آن چالش بگذرم. این کار بسیار بزرگی برای من بود و من امروز که بعد از چند ماه تمرین به صحنه رفته‌ام، این را متوجه شدم.

همچنین در ادامه‌ برنامه نگار نعمتی، طراح لباس این نمایش گفت: نمی‌شود از طراحی لباس این نمایش بدون در نظر گرفتن طراحی صحنه و گریم صحبت کرد. این سه بخش تاثیر و هماهنگی زیادی با همدیگر داشتند. من فقط برای این کار می‌توانم بگویم که آقای آییش ما را به طرز عجیب و خطرناکی در تصمیم گیری‌های‌مان آزاد گذاشته بود و فقط قواعد اصلی را مانند اینکه می‌خواهند کار بسیار روان باشد و مفهومی را به مخاطب تحمیل نکند، به ما توضیح داد.

همچنین منوچهر شجاع، طراح صحنه و ماریا حاجی‌ها، طراح گریم نیز در این نشست حضور داشتند.

به گزارش ایسنا، نمایش «چمدان» به نویسندگی و کارگردانی فرهاد آئیش از بیستم بهمن‌ماه در تالار اصلی مجموعه تئاترشهر به صحنه رفته است. در این نمایش شقایق فراهانی، مائده طهماسبی، رامین ناصر نصیر، شبنم فرشادجو، حمیدرضا نعیمی، بهناز نازی، نقی سیف جمالی، خسرو پسیانی، مهسا طهماسبی، بهنام دارابی، عزالدین توفیق، عرفان برزین (بازیگر خردسال) و فرهاد آئیش به ایفای نقش می‌پردازند.

این نمایش هر شب راس ساعت 19:30 دقیقه به صحنه می‌رود.

انتهای پیام

ویدیو مرتبط :
غزل 343- چل سال بیش رفت که من لاف می زنم