ناگفته‌های از فیلم‌سازی کیارستمی تا آغاز سینما در جشنواره فیلم کوتاه تهران

ناگفته‌های از فیلم‌سازی کیارستمی تا آغاز سینما در جشنواره فیلم کوتاه تهران

ایسنا/نشست "تحلیل و واکاوی سینمای کیارستمی" با حضور سیف‌الله صمدیان و فیلمسازان در سالن 4 پردیس سینمایی «چهارسو» برگزار شد. سیف‌الله صمدیان که شامگاه گذشته 22 آبان ماه در این جلسه حاضر بود، در سخنانی گفت که نیازی به اسطوره‌سازی از کیارستمی نداریم، بلکه بودن در قامت یا مسیر امثال کیارستمی واقعا پشت کار می‌خواهد.
در ابتدای این جلسه، این هنرمند عکاس و فیلم‌ساز از علی کریم به عنوان یکی از شاگردانی که کارگاه‌های آموزشی کیارستمی را تجربه کرده و برای مجموعه فرش ایرانی فیلم ساخته بود، دعوت کرد و گفت: این فیلم چفت و بست داستانی دکوپاژ شده دارد و می‌خواهم بدانم که چه طور شد، درباره فرش فیلم ساختید.

کریم در پاسخ به این سوال عنوان کرد: من از پروداکشن‌های تاریخی بزرگ می‌آیم، دچار نوعی سرگشتگی بودم و دنبال انگیزه‌های مهاجرت می‌گشتم و متوجه شدم کیارستمی کارگاه فیلمسازی دارد. 3 ماه کارگاه طولانی، تمام تجربه‌ای بود که داشتم. من قبلا در سینما کار کرده بودم اما جرأت فیلمسازی پیدا نمی‌کردم اما با حضور در این کارگاه‌ها طی چهار روز آخر قدرت و حتی انگیزه برای رقابت در فیلمسازی را به دست آوردم. فیلم من بین 100 فیلم بهترین فیلم کارگاه کیارستمی شناخته شد.

وی ادامه داد: شیفته سینمای کیارستمی نبودم و در اولین جلسه کارگاه دیدم کیارستمی مثل کارهایش رفتار می‌کند و این صداقت باعث جستجوی آثار او و پیدا کردن خود کیارستمی با حضور خودش بود. زبان این هنرمند عین اثرش است. او نزدیک‌تر به واقعیت کار می‌کند و همین باعث پیدا کردن مسیرم شد و چاره‌ای نداشتم.

کریم درخصوص علت فیلمسازی بلند خود(من عاشق سپیده صبحم) گفت: فیلم کوتاه «آسانسور» را به پوسان بردم و این باعث آشنایی با امیر نادری شد و او بعد از دیدن فیلمم از من خواست که یک فیلم بلند بسازم و این مهمترین دلیل برای ساختن فیلم بلندم شد که نماینده جشنواره ونیز در سال 2008 بودم. ما به شدت تحت تأثیر بزرگ‌نمایی سینمای جهان هستیم و کسانی امثال کیارستمی تلاش می‌کنند، زیورآلات سینما را از آن دور کنند. این برایم خیلی ارزشمند است که به جهان‌بینی این فیلم‌ساز برسم.

صمدیان در ادامه از قول کیارستمی گفت: فیلمسازی کوتاه را هیچ وقت فدای فیلمسازی بلند نکنید و هر کدام به جای خود ارزشمند است. او عاشق کار است و برایش بزرگترین نعمت خلقت محسوب می‌شود. اگر موقعیت این نوع فیلمسازی را بدانید، هیچ تفاوتی بین فیلم‌های کوتاه و بلند او از لحاظ حسی وجود ندارد. باید عاشق تلاشی باشد که منجر به خلق یک اثر می‌شود.

او درخصوص فیلم«ABC آفریقا» ساخته کیارستمی که مورد پسند اسکورسیزی واقع شده بود، گفت: اسکورسیزی گفته بود که 8 بار این فیلم را دیده است و آرزو کرده که بتواند مثل ما فیلم بسازد چون در آمریکا امکان ندارد که بخواهید دوربین را در زوایای مختلف از راه‌های غریب 360 درجه بچرخانید و همه چیز باید حساب شده باشد.

صمدیان افزود: آدم‌هایی مثل اسکورسیزی چنین برخوری با سینمای ایران دارند و امیدوارم دیگر فیلمسازان نیز این راه را ادامه دهند. منتقدان مراکشی می‌گفتند کیارستمی آبروی سینمای جهان اسلام است.

این فیلمساز در خصوص سینما گفت: سینما در قیاس با سن و سال نقاشی خلق نشده و بچه خلف عکاسی است. همه کارگردانان در حال تجربه هستند و هرکس جهان بینی خود را دارد. ما باید برای تک تک پرسوناژها و حتی تکان خوردن برگی، جهان بینی و برنامه داشته باشیم.

سینما با فیلم داستانی آغاز شد

دومین جلسه از سلسله نشست‌های ضرورت تجربه‌گرایی در سینما که با عنوان خاستگاه‌های اجتماعی سینمای تجربه‌گرا و ضرورت تاریخی آن بود؛ که با حضور ناصر فکوهی و محمدرضا اصلانی طی دو سانس و با تاخیر ٣٧ دقیقه‌ای در سانس اول در روز جمعه ٢٢آبان ماه برگزار شد.

در ابتدای نشست ناصر فکوهی با طرح سوالی با این مضمون که سینمای تجربی چست و چه رابطه‌ای با اثر واقعی به طور مساوی امر اجتماعی و بازنمایی امر واقعی که در شکل سینمای آن وجود دارد و پاسخ به این سوال پرداخت و در ادامه مثال‌هایی از شخصیت‌های مهم سینمای تجربی مطرح کرد و سپس سکانسی از فیلم «آتش سبز» محمد رضا اصلانی را پخش و به تحلیل آن پرداخت.

وی برای پاسخ به سوالش مقدمه‌ای با این مضمون مطرح کرد: «تاریخ سینما در ابتدا بر عکس تصور خیلی از افرادی که می‌پندارند، سینما با فیلم داستانی آغاز شده است با سینمای مستند شروع شد.»

این منتقد سینما افزود:«نخستین فیلم‌های ساخته شده در اواخر قرن١٩ و ٢٠، فیلمهایی هستند که صحنه‌هایی ساده از زندگی را نشان می‌دهند که هدف آن‌ها به وجود آمدن گونه‌ی جدیدی از ثبت واقعیت بوده است و هدف آن‌ها ساختن ابزار روایی نبوده است.

این استاد دانشگاه و تحلیلگر فیلم با اشاره به اینکه از لحاظ تعریف فنی سینما یعنی تداوم عکاسی، ادامه داد: وقتی که سینما به عنوان یک تداوم مطرح می‌شود یعنی سکوت و سکونی که به حرکت تبدیل می‌شود و آن زمانیست که می‌تواند شروع به حمل معنا کند و این حمل معنا باعث ایجاد تغییر در تاریخ سینما می‌شود.

فکوهی با بیان اینکه بعد از وارد شدن سینمای داستانی توانست از مستند پیشی بگیرد، توضیح داد:بعد از این اتفاق این عنوان که سینما با فیلم مستند آغاز شد،به کلی فراموش شده و سینمای مستند تبدیل به یک امر حاشیه‌ای در کنار سینمای داستانی تبدیل می‌شود.

وی ادامه داد: پس از این اتفاق سینما به فرمی از بازنمایی واقعیت تبدیل می‌شود که این موضوع باعث آن شده که سینما با عنوان ابزاری قوی و تاثیرگذار شناخته شود.

این مدرس سینما در ادامه نمونه‌هایی از شخصیت‌های موثر در سینمای تجربی را برای پی بردن به این موضوع که سینمای تحربی چگونه با واقعیت ارتباط برقرار می‌کند، عنوان کرد و گفت:ژیگا ورتف، ژانرو گدار،اندی وارهول و وودی آلن شخصیت‌های تاثیر گذار بر سینمای تجربی بودند.

در ادامه سکانسی کوتاه از فیلم "آتش سبز"به کارگردانی محمدرضا اصلانی پخش شد و فکوهی به تحلیل آن پرداخت.

ویدیو مرتبط :
فیلم کوتاه جنگ یا صلح(حضور در جشنواره فیلم کوتاه تهران)