فرش دستباف استان مرکزی در سایه‌ ابهام، سردرگمی و بلاتکلیفی

به همت گروه پژوهشی اقتصاد توسعه جهاددانشگاهی استان مرکزی اولین سند راهبردی استانی در حوزه فرش دستباف تدوین شد.

این طرح به کارفرمایی سازمان صنعت، معدن و تجارت استان و با نظارت استانداری از اواخر سال 1393 در اولویت مطالعات استان قرار گرفت. پس از تصویب طرح مذکور در کمیته فرش سازمان صنعت، معدن و تجارت توسط کارشناسان این حوزه، موضوع در کارگروه امور اقتصادی و تولیدی با حضور استاندار و جمعی از مسئولین استانی، ارائه و مصوب شد.

به گفته مجری طرح، طرح مورد نظر پس از چندین ماه کار تحقیقاتی بی‌وقفه و بهره‌گیری از توان و تخصص خبرگان، فعالان و ذینفعان به مرحله اجرا رسیده است.

تدوین این طرح بهانه‌ای شد برای گفت‌وگوی ایسنا با مدیر گروه اقتصاد توسعه جهاد دانشگاهی استان مرکزی که اجرای طرح یاد شده را برعهده داشته است.

منیر میرجمالی در خصوص علت شکل‌گیری و هدف این مطالعه به خبرنگار خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا) – منطقه مرکزی – گفت: فرش دستباف استان مرکزی در حال حاضر یک دوره رکود شدید را تجربه می‌کند که ناشی از سردرگمی و بلاتکلیفی عوامل موثر در تولید فرش دستباف است. فقدان برنامه استانی مصوب، ضعف در مراحل قبل و بعد از تولید فرش، ضعف در بازاریابی، بهای تمام شده بالای فرش، نبود استانداردهای کیفی مناسب، نبود بانک اطلاعاتی در این حوزه، نداشتن مرجع قانونی برای حل و فصل اختلافات، پایین بودن اعتماد و نبود تعهد متقابل میان فعالان عرصه فرش، کاهش سرمایه‌گذاری در این حوزه، ضعف در انتقال تجارب بین نسل جدید و قدیم و ... برخی از مشکلات مطرح در حوزه فرش دستباف استان هستند که ضرورت انجام مطالعه‌ای همه‌جانبه برای شناسایی مشکلات این حوزه و ارائه راهکار برای آنها را ایجاب کرد.

وی افزود: مسائل یاد شده عمدتا در حوزه سیاست‌گذاری و تصمیم‌گیری قابل بحث هستند و می‌توان با ایجاد راهبردهایی مشخص، نارسایی‌ها را در این زمینه رفع کرد. در سند مذکور سعی شده است عوامل موثر و موانع رونق فرش دستباف مورد بررسی قرار گیرد و چشم‌انداز و راهبردهای معینی در این خصوص ارائه شود. به همین منظور مسئولین استانی در استانداری مرکزی و سازمان صنعت، معدن و تجارت بر آن شدند تا با انجام مطالعه‌ای علاوه بر شناسایی مسائل این حوزه، به اولویت‌بندی نیازهای این هنر- صنعت پرداخته و در نهایت راهبردهایی برای این نیازها ارائه کنند.

میرجمالی درخصوص عوامل دخیل در تهیه و تدوین سند راهبردی فرش دستباف استان و میزان کار کارشناسی صورت گرفته در این حوزه گفت: در این طرح از تخصص و تجربه کارشناسان جهاددانشگاهی، خبرگان و ذی‌نفعان هنر- صنعت فرش به تناسب بخش‌های مختلف طرح استفاده شده است.

وی اضافه کرد: در اجرای این پروژه حدود 7200 نفرساعت کار کارشناسی و اجرایی صورت گرفته و 17 جلسه کارشناسی تخصصی داخلی و 15 جلسه با خبرگان و ذینفعان برگزار شده و سعی شده است که از تجربه و دانش تمامی افراد مرتبط با حوزه هنرصنعت فرش استان استفاده شود تا به مطالعه حاضر غنا بخشیم. در این راستا اتحادیه تعاونی‌های فرش دستباف روستایی استان و شرکت سهامی فرش ایران منطقه مرکزی کمک‌های شایان توجهی کرده‌اند.

میرجمالی در ادامه به منابع و اسناد بالادستی استفاده شده در این طرح اشاره کرد و افزود: طرح مذکور به عنوان اولین تجربه استانی در سطح کشور اجرا شده که در نتیجه آن از اسناد بالادستی ملی و استانی و سایر اسناد مرتبط با هنرصنعت فرش استفاده شده است.

به گفته وی، عمده‌ترین منابع و اسناد بالادستی مورد استفاده در تهیه بخش‌های مختلف مطالعه حاضر و مرتبط با حوزه هنرصنعت فرش سند چشم‌انداز 1404، سند چشم‌انداز استان مرکزی در افق 1404، اسناد راهبردی برنامه پنجم توسعه استان مرکزی، راهبردهای بلندمدت توسعه استان مرکزی، سند چشم‌انداز بخش‌های صنعت، بازرگانی،‌ تامین اجتماعی، توسعه صادرات، نظام جامع مدیریت هنرصنعت فرش دستباف ایران و استراتژی‌ها، برنامه‌ها و پروژه‌های هنرصنعت فرش دستباف ایران بوده است.

وی درخصوص مشکلات موجود در مسیر تدوین طرح نیز اظهار کرد: به دلیل نبود مطالعه‌ای از این دست در سطح کشور به عنوان اولین تجربه با موانع و مشکلاتی مواجه بودیم که از آن جمله می‌توان به نبود آمار و اطلاعات مشخص و مدون در حوزه هنرصنعت فرش در استان مرکزی و کشور، نبود مرجع مشخص و رسمی جهت جمع‌آوری آمار و اطلاعات این حوزه، نامشخص و نبود آمار و اطلاعات مشخص و مدون در حوزه هنرصنعت فرش در استان مرکزی ، فقر منابع مطالعاتی در حوزه هنرصنعت فرش و نبود اعتقاد به مطالعه و پژوهش در بین برخی خبرگان و ذینفعان و عدم مشارکت آنها اشاره کرد.

میرجمالی افزود: این طرح با هدف تدوین سند راهبردی فرش استان مرکزی در راستای چشم‌انداز 1404 انجام گرفت. بدین منظور ابتدا مروری مختصر بر جایگاه فرش دستباف در ایران و برخی کشورهای فعال در این حوزه صورت گرفته است.

وی با بیان اینکه مطالعه مذکور تصویری روشن از وضعیت این هنرصنعت به ما ارائه داده و در شناخت جایگاه ایران و به تبع آن استان مرکزی در بین رقبا کمک‌رسان است افزود: در ادامه این فرایند وضعیت موجود فرش استان مرکزی بررسی شده است. بدین منظور پس از معرفی شرایط و توانمندی‌های استان، جایگاه فرش در اقتصاد استان مورد بحث و بررسی قرار گرفته است و علاوه بر این تحولات فرش دستباف در استان، ویژگی‌های فرش استان از ابعاد مختلف و ... نیز بررسی شده است. با توجه به تنوع فرش دستباف در استان مرکزی، ابزارها، شیوه‌های بافت، طرح‌ها، رنگ‌ها و... به تفصیل در این مطالعه مورد اشاره قرار گرفته است.

میرجمالی اظهار کرد: پس از مطالعه وضع موجود و تحلیل، برنامه‌ریزی برای این هنر- صنعت صورت گرفته است، و با توجه به اینکه فرایند برنامه‌ریزی استراتژیک با توجه به عوامل محیطی برای شناخت آینده و بقای فعالیت راهبرد ارائه می‌ دهد، در این مسیر اولین اقدام «تدوین بیانیه چشم انداز» برای هنرصنعت فرش استان مرکزی بوده است که با بررسی و تحلیل مراحل قبل و چندین جلسه بحث و تبادل نظر با خبرگان، فعالان و ذینفعان تدوین شده است.

وی افزود: پس از تدوین چشم‌انداز و بیانیه ماموریت، اهداف و ارزش‌های کلیدی تعیین شده و بر اساس این موارد و شناسایی نقاط قوت و ضعف و فرصت‌ها و تهدیدهای پیش روی هنرصنعت فرش استان مرکزی جهت تعیین راهبردها استفاده شد. این راهبردها با روش‌هایی موثر استخراج و برنامه عملیاتی مرتبط با آن ارایه شده است.

میرجمالی اظهار کرد: کشور ما از دیرباز پذیرای انواع هنرهای دستی بویژه فرش دستباف بوده است، لذا ظرفیت و زیرساخت‌های لازم جهت توسعه هنرصنعت فرش در اکثر استان‌های کشور فراهم است و بهره‌برداری کامل آن نیازمند برنامه‌ریزی منسجم است.

وی در پایان آمادگی گروه اقتصاد توسعه جهاددانشگاهی استان مرکزی را جهت انجام این مطالعه در سایر استان‌های کشور اعلام کرد.

انتهای پیام

ویدیو مرتبط :
نهمین نمایشگاه تخصصی فرش و تابلو فرش دستباف در اردبیل