اوضاع نابسامان بازیگران سیاه پوست در صنعت فیلم انگلیس

بانی فیلم/ در مراسم اهدای جوایز بفتای ماه گذشته، بازیگران رنگین‌پوست زیادی حضور داشتند.
آنجلا بست و کوبا گودینگ جونیور به عنوان معرفی‌کننده برنده جوایز دعوت شدند. سیدنی پواتیه، افسانه بازیگری جایزه دستاورد حرفه‌ای بفتا را دریافت کرد و جان بویگا که خودش اهل لندن است، برای کارش روی فیلم جدید «جنگ ستارگان» جایزه ستاره نوظهور بفتا را به خانه برد.
کمبود گوناگونی نژادی در میان نامزدهای دریافت جوایز امسال اسکار، مضحکه شب بفتا بود. اما آیا وضعیت در بریتانیا بهتر است؟ اعضای داخلی فیلم و تلویزیون بریتانیا می‌گویند پاسخ این سوال، مسلما خیر است. وضع ممکن است حتی بدتر هم باشد. به گفته تعدادی رو به رشد از بازیگران سیاه‌پوست بریتانیایی که می‌گویند تا به حال مجبور شدند برای پیدا کردن نقش‌های چالش‌برانگیزتر به هالیوود سفر کنند، چیزی که خود را پشت نقاب فرصت حرفه‌ای کاری برای بازیگران اقلیت‌های نژادی در بریتانیا پنهان می‌کند، در حقیقت بیش از یک شکوه و جلوه ظاهری نیست.
پل بلیک، مدیر کمپانی تهیه مارون پروداکشنز که یکی از چند کمپانی تهیه موفق تحت هدایت سیاه‌پوستان در بریتانیاست، می‌گوید: «من به این کار می‌گویم «سیاه کردن» پرده نمایش و زبان فیلم. اما برندگان چه کسانی هستند؟ و مهم‌تر از آن، تهیه‌کنندگان پشت صحنه چه کسانی هستند؟ چه کسی تصمیم‌ها را می‌گیرد؟ این‌ها مشکلات واقعی هستند.»
مثل مراسم اسکار امسال که به خاطر نامزدهای تمام‌سفیدپوستش مورد انتقاد شدید بود، بفتای ۲۰۱۵ هم به خاطر «تقریبا کاملا سفیدبودن» با موج انتقادات مواجه شد. امسال، ایدریس البا برای نقش‌آفرینی در فیلم «هیولاهای بی‌سرزمین» که خیلی‌ها می‌گویند باید نامزد دریافت جایزه اسکار می‌شد، در یکی از چهار بخش بازیگری، تنها بازیگر نامزد سیاه‌پوست دریافت جایزه بفتا بود. البا در نهایت در بخش بهترین بازیگر مرد نقش مکمل مغلوب مارک رایلنس شد. به جای آن، ربل ویلسون که مجری مراسم بود، حسابی به البا توجه کرد و جلوی سالنی پر از ستاره‌ها و ۶ میلیون بیننده خانگی، به او گفت: «ببخشید ایدریس البا داری کمی من را مضطرب می‌کنی. من فقط از نظر اجتماعی طوری برنامه‌ریزی شدم که روز ولنتاین شکلات بخواهم!»
بیرون خانه اوپرای سلطنتی لندن، معترضان بنرهایی را با نوشته‌های «مرد، رنگ‌پریده و کهنه» بالای سر بردند و نارضایتی خود از صنعت سرگرمی بریتانیا را نشان دادند. مدیر اجرایی بفتا هم با آن‌ها موافق است؛ آماندا بری در مصاحبه‌ای گفت: «فیلم‌های زیادی با استعدادهای گوناگون جلوی دوربین‌های‌شان ساخته نمی‌شود.»
البا ماه گذشته در مجلس عوام بریتانیا ظاهر شد تا توجه نمایندگان را به کمبود فاحش گوناگونی در فیلم و تلویزیون بریتانیا جلب کند. او به تجربیات خودش در کنار گذاشته‌شدن به خاطر رنگ پوستش اشاره کرد و گفت: «من و مدیر برنامه‌هایم فیلمنامه‌ها را می‌گرفتیم و همیشه از ما خواهسته می‌شد نقش شخصیت «مرد سیاه‌پوست» را بخوانیم. یا «تیپ ورزشی». اما وقتی فیلمنامه خواستار یک شخصیت «مرد سیاه‌پوست» می‌شد، شخصیت را توصیف نمی‌کرد. داشت رنگ پوست را توصیف می‌کرد. مردان سفیدپوست به عنوان «مردی با چشمانش براق» توصیف می‌شدند. چشمان من ممکن است سیاه باشند، اما مسلما برق می‌زنند! و من با خودم می‌گفتم می‌خواهم نقش شخصیتی که چشمانش برق می‌زند را بازی کنم!»
البا می‌گوید در مسیر حرفه‌ای کاری‌اش به یک «سقف شیشه‌ای» برخورد کرده است. او توضیح داد: «داشتم خیلی کار می‌کردم، اما می‌دانستم فقط تا حدی می‌توانم نقش «بهترین دوست‌» و «رهبر دار و دسته جنایی» را بازی کنم. می‌دانستم نقش اول نمی‌گیرم. می‌دانستم به اندازه‌ای خلاقیت در صنعت فیلم وجود ندارد که من در یک نقش اول دیده شوم. من به آمریکا نرفتم چون نقش گیرم نمی‌آمد. به آمریکا رفتم چون نقش‌هایم داشتند تمام می‌شدند. همه‌شان یک‌جور بودند.»
او در این امر تنها نیست. نیمی مارچ بازیگر بریتانیایی می‌گوید: «تعداد زیادی از دوستان بازیگر سیاه‌پوست من به لس‌آنجلس رفته‌اند و خیلی بیشتر از آن که می‌توانستند اینجا موفق باشند، در آنجا به موفقیت دست پیدا کردند. این چیزی معادل با فرار مغزهاست.»
دیوید اویلوو، ستاره فیلم «سلما» در ماه سپتامبر گفته بود احساس می‌کند به خاطر کمبود نقش‌ها از بریتانیا «بیرون رانده» شده است. سوفی اوکوندو بازیگر «هتل رواندا» به گاردین گفت مجبور است «تا آن سوی اقیانس اطلس» برود تا کار پیدا کند. اد وییزی، وزیر فرهنگ بریتانیا می‌گوید: «ما بعضی مواقع به ایالات متحده نگاه می‌کنیم و فکر می‌کنیم که شاید آن‌ها جلوتر از ما هستند.»
یکی از فاکتورهای کمبود گوناگونی ممکن است نقش مدارس خاص به عنوان دروازه‌های صنعت فیلم و تلویزیون باشد. با استناد به مطالعه‌ای از خیریه «ساتون تراست»، نزدیک به نیمی از برندگان بفتا – به علاوه ۷۱ درصد افسران نظامی کشور، تقریبا دو سوم پزشکان ارشد و حدود نیمی از روزنامه‌نگاران ارشد آن – در مدارس خصوصی تحصیل کرده‌اند. تنها ۷ درصد کشور مزیت تحصیل در چنین مدارسی را داشته‌اند.
تام هیدلستون، ادی ردمین، بندیکت کامبربچ، دیمین لوییس و دومینیک وست – که چندی از بزرگترین چهره‌های حال حاضر بازیگری بریتانیا هستند – همگی به مدارس خصوصی ایتون یا هارو رفتند و هیلدستون و ردمین تحصیلات خود را در دانشگاه کمبریج ادامه دادند. تنها یک درصد از تمام لیسانسه‌های بریتانیا در آکسفورد یا کمبریج تحصیل می‌کنند و تنها یک درصد از آن یک درصد، سیاه‌پوست هستند. ادوارد کِمپ، مدیر آکادمی سلطنتی هنرهای دراماتیک که بهترین مدرسه درام بریتانیاست، توضیح می‌دهد: «اگر در بریتانیا به مدرسه خصوصی بروید، شانس اینکه یک برنامه درام اختصاصی با معلم‌های خارق‌العاده و یک فضای عالی داشته باشید بالاست و در مقایسه با اینکه نمایشنامه‌تان در یک سالن کوچک برگزار شود و معلم فیزیک‌تان مسئول نورپردازی باشد، شانس‌تان در جذب شدن به چنین درام‌هایی بالاتر است.» مدرسه ایتون به خاطر یک سالن نمایش با ۴۰۰ صندلی و دو سالن استودیوی شناخته می‌شود که می‌تواند تا ۳۰ نمایش در سال را پوشش دهد.
دانشجویانی که از پس‌زمینه‌های پایین‌تر طبقاتی می‌آیند و با شرایط سخت مقابله می‌کنند تا از بهترین مدارس بازیگری کشور فارغ‌التحصیل شوند، ممکن است متوجه شوند بسیاری از نقش‌ها در دسترس‌شان قرار ندارند. کِمپ می‌گوید: «اینجا در بریتانیا یک ‌پیش‌تمایل برای انتخاب کردن بازیگران «واقعی» وجود دارد، بنابراین اگر یک شخصیت مرکزی دارید که عضو نجیب‌زادگان اصیل یا فارغ‌التحصیل آکسفورد است – که این اتفاق زیاد هم می‌افتد – و دو بازیگر فوق‌العاده دارید… بازیگری را انتخاب می‌کنید که در مدرسه خصوصی تحصیل کرده است.»
حتی برای بازیگران بریتانیایی که از طبقات بالای اجتماع هستند هم وارد شدن به صنعت فیلم و تلویزیون می‌تواند کار سختی باشد. فقط از مارچ بپرسید. مارچ که دختر پدری اهل آفریقای جنوبی و یک مادر انگلیسی سفیدپوست است، به فرزندخواندگی پذیرفته شد و دوک و دوشس ریچموند او را بزرگ کردند. اما به گفته او وقتی بحث گرفتن نقش‌های خوب می‌شود، عنوان و لهجه‌ای شیک داشتن، فارغ‌التحصیلی از یک دانشگاه ارشد و تعلیم و ترتیب کلاسیک تئاتر به او کمکی نکرد. مارچ می‌گوید: «سلسله مراتبی وجود دارد. اگر می‌خواهید نمایشی بسازید که پول می‌سازد – و چه کسی چنین تلاشی نمی‌کند؟ – غیر سفیدپوستان درجه پایین‌تری دارند و مورد توجه کمتری قرار می‌گیرند. بنابراین ما فرصت‌های کمتری دریافت می‌کنیم. اوضاع اینطور است.» وقتی او روی صحنه می‌رود، نه تنها تعداد شخصیت‌های سیاه‌پوست کمتر است، تهیه‌کننده سیاه‌پوست یا حتی تکنیسین سیاه‌پوستی هم دیده نمی‌شود. او می‌گوید: «کارگردان سیاه‌پوست؛ مثل دندان مرغ نادر هستند! بله، کلی هم بچه سفیدپوست هست که به اندازه کافی فرصت پیدا نمی‌کند، اما اگر سفیدپوست هستید و کت‌و‌شلوار پوشیدید و قیافه شیکی داشتید، می‌توانید آزمون بدهید و حداقل سعی کنید شغلی به دست بیاورید.» وقتی او کارش را شروع کرد و وارد برنامه‌ای تعلیمی برای تهیه‌کنندگی شد، منشی به او نگاهی با کت آرمانی و عینک آفتابی‌اش کرد و گفت: «شبیه قاچاقچی‌ها شدی.»
در بریتانیا مثل ایالات متحده، مشکل اصلی فراتر از انتخاب بازیگران می‌رود. اوآنا کینگ، سیاست‌مدار حزب کار، دختر پدری آفریقایی-‌آمریکایی و مادری یهودی که به نخستین عضو زن چندنژادی پارلمان بدل شد، می‌گوید: «فکر می‌کنم بریتانیا و ایالات متحده درس‌هایی برای یکدیگر داشته باشند. ما می‌توانیم درباره فرار از کلیشه‌ها و خلاق‌تر بودن در انتخاب بازیگران، از آمریکا یاد بگیریم. اما به نحوی، این فقط یک سرهم‌بندی است. اگر با کسانی که تصمیم‌های خلاقانه را می‌گیرند مواجه نشوید، نمی‌توانید با مسئله گوناگونی روبه‌رو شوید.»


با کانال تلگرامی «آخرین خبر» همراه شوید

منبع: بانی فیلم