دکتر سلام/ بيماري‌هاي پاييزي آمدند

بيتوته/ هرچند که بيمار شدن ربطي به روز، ماه و فصل خاصي ندارد، اما برخي بيماري‌ها در فصل‌هاي خاصي از سال شيوع بيشتري دارند. پاييز هم از اين موضوع مستثني نيست و اين فصل زيبا هم بيماري‌هاي خاص خودش را دارد.
سرماخوردگي، سينوزيت، آنفلوآنزا و عفونت‌هاي ويروسي از بيماري‌هاي شايع در فصل پاييز هستند. در همين رابطه پزشکان با اشاره به شيوع بيماري‌هاي ويروسي در فصل پاييز هشدار مي‌دهند که اين بيماري‌ها به شدت واگيردار بوده و بيشتر در ميان دانش‌آموزان که نکات بهداشتي را رعايت نمي‌کنند، ديده مي‌شود.
علائم سرماخوردگي به دو صورت تنفسي و گوارشي بروز مي‌کند و گاهي اوقات هم سيستم تنفسي و هم گوارشي را با هم درگير مي‌کند. دل‌درد، اسهال و استفراغ از علائم گوارشي و سرفه، تنگي‌نفس و تب و لرز از علائم تنفسي اين بيماري ويروسي است.
جالب است بدانيد اين بيماري به شدت واگيردار است و از طريق هوا، آب و غذا به فرد ديگري منتقل مي‌شود.
البته جاي نگراني نيست چراکه اين بيماري ويروسي خطرناک نيست و با استراحت کافي در منزل و خوردن غذاهاي گرم مانند انواع سوپ‌هاي مقوي بهبود مي‌يابد. البته در مواردي که شدت بيماري زياد باشد، نياز به معاينه پزشک و درمان دارويي است.
آنفلوآنزا نيز نوع ديگري از عفونت‌هاي تنفسي است که با تب و دردهاي عضلاني شديد همراه است و به آن سرماخوردگي حاد عفوني هم گفته مي‌شود.
آنفلوآنزا با تب و لرز شديد همراه است و از يک سرماخوردگي ساده به سرماخوردگي شديد تبديل مي‌شود. معمولا در ماه‌هاي آبان و آذر احتمال ابتلاي فرد به آنفلوآنزا بسيار زياد است
البته اگر فکر مي‌کنيد که هواي سرد باعث مي‌شود بيشتر در معرض سرماخوردگي يا آنفلوآنزا قرار بگيريد، در اشتباه هستيد. بر اساس تحقيقات انجام شده واقعيت اين است که گرچه سرماخوردگي و آنفلوآنزا در فصل زمستان شيوع بيشتري دارند، اما اين امر بيشتر ناشي از محبوس‌شدن در فضاهاي بسته است. ويروس‌ها در هواي خشک، گرم و محيط‌هاي بسته که هوا به خوبي در آن جريان ندارد، بيشتر پخش مي‌شوند و احتمال تماس مستقيم با ميکروب‌ها بيشتر است. به علاوه سيستم‌هاي گرماده، مخاط را که دفاع طبيعي بدن در مقابل ويروس‌هاست، خشک مي‌کند.
برخي نيز به اشتباه معتقدند که موي خيس و قرار گرفتن در معرض هواي سرد بعد از حمام سبب بروز سرماخوردگي مي‌شود، اما واقعيت اين است که هر چند چاييدن در صورتي که احساس ضعف هم مي‌کنيد، ممکن است مقاومت بدن شما را کم کند، اما فقط در صورتي مبتلا به اين بيماري مي‌شويد که با ويروس سرماخوردگي يا آنفلوآنزا تماس پيدا کنيد. در حقيقت اگر بيمار هستيد کمي هواي تازه مي‌تواند شما را سر حال بياورد.
باور اشتباه ديگر اين است که تب خفيف را بايد با آسپيرين يا استامينوفن درمان کرد. تب خفيف، روش بدن براي مقابله با ويروس‌هاست. به علاوه تب خفيف به گردش پادتن‌ها در سراسر بدن کمک مي‌کند.
به گفته پژوهشگران، عامل سرماخوردگي يا آنفلوآنزا به سيستم ايمني بدن حمله مي‌کند و به اين ترتيب براي برخورداري از دستگاه ايمني قوي‌تر به ويژه در فصل زمستان، بايد روزانه آنتي‌اکسيدان‌هاي حاوي ويتامين‌هاي A ، C و E مصرف شود.
داشتن يک رژيم غذايي سالم و متنوع، خواب کافي، کنترل استرس و انجام ورزش، بدن را در مقابل بيماري‌ها مقاوم مي‌کند.
آلرژي پاييزي
آلرژي افراد نسبت به گرده گياهان در فصل پاييز تشديد مي‌شود، اما بروز بيماري‌هاي آسم و آلرژي در اين فصل نگران‌کننده نيست و در اکثر موارد، با اتمام فصل، کاملا بهبود پيدا مي‌کنند.
آب‌ريزش و خارش بيني، عطسه و در حالت شديد، تنگي نفس از مهم‌ترين علايم بروز آلرژي در اين فصل است
دکتر عليرضا ملکوتي، عضو انجمن گوش، حلق و بيني ايران در اين باره مي‌گويد:
«مصرف خودسرانه و بي‌رويه داروي آنتي‌هيستامين هنگام آلرژي پاييزي، باعث مقاومت دارويي مي‌شود.
آلرژي پاييزي اگر منحصر به ايجاد علائم در بيني و سينوس باشد، بايد بيمار به متخصص گوش، گلو و بيني مراجعه کند. پزشک با علائمي که از بيمار مي‌گيرد، معمولا از داروهاي استنشاقي موضعي (مثل اسپري بيني) استفاده مي‌کند. درمان آلرژي پاييزي به کمک داروهاي استنشاقي کوتاه‌مدت است و حدود سه هفته طول مي‌کشد. اگر علائم فرد مبتلا کاهش يافت، مي‌تواند با توجه به توصيه پزشک استفاده از آن را قطع کند.
اين‌که گفته مي‌شود داروهاي استنشاقي نبايد به علت داشتن کورتون مصرف شوند، درست است، اما مصرف آنها در زمان کوتاه و مقطعي و البته با تجويز پزشک، عارضه‌اي در پي ندارد.
در واقع آلرژي يک بيماري روشن و خاموش است، يعني گاهي اوقات علائم آن روشن است و گاهي اوقات خاموش، که در هنگام روشن‌شدن آن، مصرف داروهاي استنشاقي و برخي آنتي‌هيستامين‌ها به مقدار محدود مي‌تواند اين علائم را کاهش دهد. البته توصيه مي‌شود آنتي‌هيستامين‌هاي جديد مصرف شوند، چراکه خواب‌آلودگي آنها کمتر است و توصيه مي‌شود افراد، هنگام عصر آن را مصرف کنند تا اگر خواب آلودگي هم دارد، در شب ظاهر شود.»
سرماخوردگي, سينوزيت, فصل پاييز

افسردگي پاييزي يا افسردگي فصلي
با آغاز فصل پاييز و کوتاه طول روزها و کاهش تابش نور خورشيد، برخي افراد غمگين و افسرده مي‌شوند. افراد مبتلا به اين اختلال روحي تمايل پيدا مي‌کنند که بيشتر بخوابند و پرخوري کنند. آن‌ها ممکن است احساس خستگي مفرط داشته باشند و از طرفي هم قادر نيستند برنامه منظم خود را انجام دهند.
در واقع کاهش نور خورشيد منجر به افزايش ترشح هورمون ملاتونين مي‌شود که اين امر نيز احساس خواب‌آلودگي و خستگي را در افراد مبتلا افزايش مي‌دهد. وقتي فصل بهار مي‌رسد، اين علائم به تدريج از بين مي‌روند. پزشکان معتقدند اين اختلال، يک مشکل واقعي است و نياز به تشخيص و درمان دارد.
برخي افراد به لحاظ ژنتيکي مستعد ابتلا به اين اختلال هستند که البته در زنان به مراتب بيشتر از مردان است و به نظر مي‌رسد که از سال‌هاي نوجواني آغاز مي‌شود.
دکتر صادقي، روان‌پزشک و عضو هيات علمي دانشگاه علوم پزشکي تهران درباره مي‌گويد:
«بيشتر افراد مبتلا به افسردگي فصلي اذعان دارند که در نيمه دوم سال و گاهي در روزهاي ابري بدخلق شده و خسته و خواب‌آلود هستند، پرخوري مي‌کنند و چاق مي‌شوند و توانايي فعاليت آن‌ها کم مي‌شود. در حالي که در نيمه اول سال اين گونه نيست و اين فرآيند هر سال براي آن‌ها تکرار مي‌شود.
درمان اين بيماري شامل نوردرماني و تجويز دارو براي اصلاح اختلال ترشحات مغزي است، يعني در محيط خانه يا کار بيماران بايد يک منبع نور با شدت خاص قرار بگيرد که فضاي اتاق را مانند يک روز آفتابي، روشن کند. البته گاهي اوقات روان‌درماني هم صورت مي‌گيرد و اگر امکان عملي وجود داشته باشد بهتر است بيمار به مناطق گرم و آفتابي مثل جنوب کشور خودمان مهاجرت کند.»