انواع باتری ماشین را بشناسید

تجارت خودرو/ دو نوع از رایج ترین انواع باتری اتومبیل عبارتند از : باتریهایی که به مراقبت کم (LM =Low Maintanace) نیاز دارند یا غیر سیلد و باتریهای بدون نیاز به مراقبت (FM =Free Maintanace) یا سیلد.
باتریهای با مراقبت کمتر (LM) دارای صفحه سرب آنتیموان/ کلسیم (دو آلیاژی یا هیبرید) می باشند. در حالیکه باتریهای بدون نیاز به مراقبت دارای (MF) صفحه سرب – کلسیم / کلسیم هستند.
باتری های بدون نیاز به مراقبت (MF) به مراقبت های پیشگیرانه کمتری نیازمندند، دارای عمری طولانی تر، شارژ سریعتر، مقاومت بیشتر در برابر شارژ بیش از حد (over charge)، کاهش خوردگی ترمینال ها و زمان مجاز جهت نگهدارى کالای (Shelf Life) طولانی تر هستند اما در برابر عیوب ناشی از دشارژ عمیق (Deep Discharge) به دلیل افزایش ریزش مواد فعال صفحات، سریعتر از کار می افتند.
در آب و هوای گرم پیشنهاد می شود که باتری غیر سیلد خریداری شود. به دلیل این که در یک باتری سیلد هنگامی که به آب نیاز است، نمی توان آب اضافه کرد و نمی توان غلظت ویژه آن را با هیدرومتر اندازه گرفت.
برخی سازندگان، نوع سوم باتری را به نام dual تولید کرده اند که از یک باتری استاندارد با سل های پشتیبان که در مواقع ضروری قابل سوئیچ کردن است، تشکیل شده است. پیشنهاد می شود با هزینه مشابه بهتر است که دو باتری را خریداری کنید و سپس آنهارا از هم جدا کنید. در آینده این انتظار می رود که باتریهای گرانتر دارای دریچه های تنظیم کننده (valve regulated) (سلول های ژلی و جاذب های پشم شیشه ای) به کار برده شود. به دلیل این که کارخانه های تولید کننده اتومبیل خواهان افزایش مدت زمان وارانتی خود می باشند و همچنین مکان باتری ها را از زیر کاپوت اتومبیل (به دلیل محافظت از گرمای زیاد) به محل دیگری تغییر دهند.
برخی تولید کنندگان باتری هایی با استحکام بالا در مقابل لرزش زیاد یا باتری های از نوع RV را طراحی کرده اند تا اثرات لرزش طبیعی را کاهش دهند. اما برای لرزش های بیش از اندازه بهتر این است که از باتریهای تجاری (Commercial battery) و مخصوص استفاده کنیم.
باتریهای اتومبیل به منظور ایجاد جریان استارت اولیه با آمپر بالا (high initial cranking amp) (معمولاً برای 5 تا 15 ثانیه) برای روشن کردن موتور به صورتی خاص طراحی شده اند. در حالی که باتریهای با سیکل زیاد (deep cycle) یا باتری شناورهای دریایی (marine) برای دشارژ طولانی مدت با آمپراژ کم طراحی شده اند. باتری ״dual marine ״ یک باتری با خصوصیات مابین باتری اتومبیل و باتری با سیکل زیاد است. به هر حال باتری اتومبیل بهترین کاربرد را در اتومبیل دارا می باشد. برای RV ها، یک باتری اتومبیل جهت روشن کردن موتور ویک باتری با سیکل زیاد جهت ایجاد توان لازم برای وسایل جانبی به کار برده می شود. باتری ها به یک دیود ایزوله کننده متصل شده اند و هر دو به صورت اتوماتیک به وسیله سیستم شارژ RV زمانی که موتور کار می کند شارژ می شوند.

علل خرابی باطری:

یک باتری با کیفیت خوب در صورت نگهداری مناسب حدود 1.5 سال می تواند کار کند. هدف اولیه استفاده از باتری استارت زدن، تثبیت انرژی و تهیه نیروی کافی برای جرقه زدن، روشنایی و دیگر مصرف کننده هایی است به مقدار انرژی بیشتر از ظرفیت سیستم شارژ نیازمندند . برای مثال در موقعی که موتور کار نمی کند. در مرحله بعد باتری اتومبیل توان الکتریکی سیستم را در موقعی که سیستم شارژ فعال نیست، فراهم می کند.
سن یک باتری به ریزش مواد فعال صفحات آن در اثر انقباض و انبساط این صفحات که در طول فرآیند شارژ و دشارژ اتفاق می افتد بستگی دارد. دشارژ عمیق، گرما و لرزش مراحل تخریب آن را تسریع می کنند و عاقبت رسوب تشکیل می شود و سبب اتصال کوتاه می شود. علت اصلی دیگری که باعث تخریب باتری ها می شود سولفاته شدن آنهاست. هنگامی که باتری ها به صورت دشارژ انبار شوند یا برای بیشتر از 6 ماه انبار شوند. سولفات سرب صفحات را سخت و چگال می کند و توانایی شارژ شدن باتری کاهش می یابد و یا به طور کلی از بین می رود و مواد فعال صفحات، دیگر قابلیت تحمل جریان دشارژ را ندارند و باتری از کار خواهد افتاد.
تحقیقات اخیر نشان داده در یک هوای گرم (بدترین محیط برای کار باتری) میانگین طول عمر یک باتری اتومبیل با کیفیت خوب به نصف کاهش می یابد. استارت زدن بیجا (Slow Cranking ) خصوصاً در هوای سرد مشخصه خوبی است که نشان می دهد باتری در حال خراب شدن است و این باتری باید تست شود. دشارژ عمیق باتریها معمولاً در زمان های نامناسب اتفاق می افتد، برای مثال بعد از روشن کردن خودرو توسط اتصال باتری به باتری (Jump start). متاسفانه اغلب فروشنده های باتری، چگونگی تست درست یا شارژ باتری را نمی دانند.

نگهداری پیشگیرانه باتری:

بررسی سطح الکترولیت، محکم بودن سر باتریها، تمییز کردن سطوح خورده شده قطب و سر باتری و چک کردن تسمه دینام همه برای نگهداری های پیشگیرانه یک باتری لازم می باشد. تناوب اجرای اقدامات پیشگیرانه بستگی به نوع باتری و شرایط آب و هوایی دارد اما باید حداقل یک بار قبل از شروع سرما و ماهی یک بار در گرما این مراقبت دوره ای انجام شود. اگر سطح الکترولیت در باتری های غیر سیلد پائین است، تا سطح مشخص شده توسط سازنده باتری (2 میلیمتر بالاتر از سطح صفحات) باتری را از آب مقطر پر کنید. توجه داشته باشید که بیش از اندازه خصوصاً در گرما آن را از آب پر نکنید.

چگونگی تست کردن یک باتری:

چهار گام برای تست یک باتری اتومبیل وجود دارد : بازرسی، برطرف کردن شارژ سطحی، تست وضعیت شارژ (SOC) و تست بار (Load test ). برای تست یک باتری یا عیب یابی سیستم شارژ یا سیستم الکتریکی، به یک ولتمتر دیجیتال با دقت 0.5% یا بالاتر نیاز است. برای یک باتری غیر سیلد به یک هیدرومتر تصحیح کننده دما (temperature compensating) نیز نیاز می باشد.
بازرسی
بازرسی چشمی را جهت بررسی آسیبهای ظاهری از قبیل شل شدن تسمه دینام، کاهش الکترولیت، خوردگی کابلها یا سر باتریها، شل شدن بست های نگهدارنده باتری یا کابل های سر باتریها یا شکستگی جعبه انجام دهید.
برطرف کردن شارژ سطحی
اگر باتری تازه شارژ شده یا اتوموبیل در حال کار کردن بوده است، شارژ سطحی باتری را به یکی از روشهای زیر برطرف نمایید: - اجازه دهید باتری 2 الی 3 ساعت کار نکند - چراغهای جلوی اتوموبیل را به مدت 5 دقیقه با نور بالا روشن کنید و سپس در حدود 5 دقیقه صبر کنید. - با یک تست کننده بار باتری، یک بار با مقدار نصف جریان CCA باتری به مدت 15 ثانیه اعمال کنید و به مدت 5 دقیقه صبر کنید.
تست وضعیت شارژ
برای باتری های غیر سیلد (non sealed)، دانسیته اسید هر خانه باتری را توسط هیدرومتر و ولتاژ ترمینال باتری را توسط ولت متر دیجیتال، در صورتی که موتور خاموش است بررسی کنید. در مورد باتریهای سیلد، اندازه گیری ولتاژ باتری در صورتی که موتور خاموش است توسط ولت متر دقیق دیجیتالی بهترین راه برای تشخیص وضعیت شارژ است.
برخی باتریها دارای یک هیدرومتر سرخود یا چشمی هستند که فقط وضعیت شارژ را در یک خانه از شش خانه (cell) اندازه گیری می کنند. اگر نشانگر (indicator) باتری بی رنگ یا زرد کمرنگ باشد، سطح الکترولیت باتری پائین بوده و باید قبل از استفاده از آن به اندازه کافی پر شود و در صورتی که باتری از نوع سیلد است، باتری باید تعویض گردد. هیدرومتر سرخود یا همان چشمی (magic eye) دریچه شفاف و قابل مشاهده است که امروزه بر روی اغلب باتریهای سیلد نصب می گردد و توسط آن می توان وضعیت باتری را با توجه به تغییر رنگ مشاهده شده در آن پیش بینی کرد. اگر وضعیت شارژ کمتر از 75% باشد و مقدار دانسیته اسید یا مقدار ولتاژ یا هیدرومتر سرخود وضعیت بدی را نشان بدهد( سیاه رنگ شدن نشانگر) این نتیجه به دست می آید که باتری قبل از استفاده نیاز به شارژ مجدد دارد.
اگر حداقل یکی از شرایط زیر برای باتری پیش آمد باتری را تعویض کنید. اگر بین کمترین و بیشترین مقدار قرائت شده چگالی ویژه سل های باتری، 0.05 یا بیشتر اختلاف وجود دارد نشان دهنده این مطلب است که یک سل ضعیف یا خراب در باتری موجود می باشد. اگر باتری حداقل به مقدار 75% از مقدار شارژ کامل خود شارژ نمی شود یا اگر هیدرومتر سرخود هنوز وضعیت خوب را نشان نمی دهد( معمولا سبز، که نشاندهنده 65% وضعیت شارژ کامل می باشد). اگر ولت متر دیجیتال 0 ولت را نشان می دهد یک خانه قطع شده (open cell) وجود دارد. اگر ولت متر دیجیتال 10.45 تا 10.65 ولت را نشان می دهد یک خانه اتصال کوتاه شده (shorted cell) وجود دارد. اتصال کوتاه توسط اتصال صفحات به یکدیگر یا ته نشین شدن مواد سازنده یا ایجاد اتصالات درختی بین صفحات (treeing) ایجاد می شود.
تست بار (Load test)
اگر وضعیت شارژ باتری 75% یا بیشتر از این مقدار است یا وضعیت خوب (good) در هیدرومتر سرخود نشان داده می شود، تست بار باتری را با یکی از روش های زیر انجام دهید:
چراغ جلو ماشین را در وضعیت نور بالا به مدت 5 دقیقه قرار دهید. جرقه زن (ignition ) را غیر فعال کنید (وایر دلکو را جدا کنید یا وایر شمع را جدا کنید) و موتور را با استارت زدن به مدت 15 ثانیه بچرخانید.
با یک تست کننده بار باتری، باری به اندازه نصف مقدار CCA ( جریان استارت در هوای سرد) باتری به مدت 15 ثانیه اعمال کنید.
با یک تست کننده بار باتری، باری به اندازه نصف مقدار OEM ( جریان استارت در هوای سرد اعلام شده توسط سازنده خودرو) به مدت 15 ثانیه اعمال کنید.
در طول تست بار، ولتاژ یک باتری سالم دارای الکترولیت نباید کمتر از 7/9 ولت در دمای 7/26 درجه سانتیگراد باشد. اگر دمای الکترولیت بیشتر از 7/26 درجه سانتیگراد است، به ازای هر 5.5 درجه بیشتر از 7/26 درجه سانتیگراد تا موقعیکه دما به 37.7 درجه سانتیگراد برسد، 0.1 ولت به ولتاژ اضافه کنید و اگر کمتر از 7/26 درجه سانتیگراد است به ازای هر 5.5 درجه کاهش دما تا زمانی که به 4.4 درجه سانتیگراد برسید، 0.1 ولت از آن مقدار کم کنید. بعد از این که بار تخلیه شد، 5 دقیقه صبر کنید و میزان شارژ باتری باید به 50% وضعیت شارژ کامل خود یا بالاتر باز گردد.
اگر باتری کمتر از مینیمم ولتاژ تست خود را نشان دهد باتری شارژ خود را باز نگردانده و توانایی روشن کردن موتور را ندارد و باید آن را تعویض کرد.
اگر باتری این تست را درست جواب دهد باید آن را مجدداً شارژ نمائید تا باتری با ماکزیمم عملکرد، کار کند