مصطفی زمانی: من مسئول باورهای شما نیستم

برترین ها/او که در ابتدا به‌خاطر چهره‌اش توجه مخاطب را به خود جلب ‌می‌کرد، اکنون فراتر از اینها حرکت کرده و می‌توان به بازی و توانایی او در این حرفه تاکید و رشد هنری‌اش را تحسین کرد. مصطفی زمانی حالا با نقش فرهاد در سریال «شهرزاد»، تصویر تازه‌ای از خودش را در ذهن مخاطبان ثبت کرده است.

اولین بار با بازی در نقش یوسف پیامبر به مخاطب معرفی شد و هنوز که هنوز است خیلی از مردم او را با همان نقش به یاد می‌آورند. بازیگری که در این سال‌ها پیشرفت را به خوبی می‌شود در کارنامه کاری‌اش دید. او که در ابتدا به‌خاطر چهره‌اش توجه مخاطب را به خود جلب ‌می‌کرد، اکنون فراتر از اینها حرکت کرده و می‌توان به بازی و توانایی او در این حرفه تاکید و رشد هنری‌اش را تحسین کرد.

مصطفی زمانی حالا با نقش فرهاد در سریال «شهرزاد»، تصویر تازه‌ای از خودش را در ذهن مخاطبان ثبت کرده است. در گفت‌و‌گو با این بازیگر، درباره چگونگی ورودش به سریال «شهرزاد» و کاراکتر فرهاد صحبت کردیم و مصطفی زمانی از تصوری که مردم هنوز بعد از گذشت این همه سال با مجموعه «یوسف پیامبر» نسبت به او دارند برایمان گفت.

پس از سریال «یوسف پیامبر» دیگر در سریالی حاضر نشدید تا این‌که نوبت به حضور در نقش فرهادِ «شهرزاد» رسید. چه ویژگی‌هایی در این مجموعه شما را ترغیب به بازی کرد؟

اولین انگیزه برای حضورم در این مجموعه حسن فتحی بود. چرا که ایشان در سریال‌سازی صاحب سبک هستند. بخش دیگر مربوط به قصه خوب سریال «شهرزاد» می‌شد، داستان بر اساس یک درام عاشقانه شکل می‌گرفت و ویژگی‌های خاص خود را داشت. فتحی پیش از این هم تبحر خود را در ساخت این نوع سریال‌ها نشان داده بود.

از طرفی فضای فیلمنامه‌ای سینمای ایران در این چند سال فضای خوبی نبود، اکثر کارها یا کمدی بود و یا اگر جدی بود فضای بسیار سفارشی‌ای داشت. از این رو من جزو اولین کسانی بودم که به مجموعه «شهرزاد» پیوستم. شهاب حسینی، ترانه علیدوستی، استاد علی نصیریان، مهدی سلطانی، محمود پاک نیت، جمشید هاشم‌پور و همه عزیزانی که به این کار اضافه شدند همه چیز را برای رسیدن به یک کار خوب مهیا می‌کرد.

از همان ابتدا هم ما مطمئن بودیم که نتیجه خوبی از این کار به‌دست خواهد آمد و این شجاعت را داشتیم که حتی قبل از توزیع سریال در مصاحبه‌هایمان بگوییم قرار است یک کار درست و شایسته وارد شبکه خانگی شود. آنقدر همه چیز درست داشت پیش می‌رفت که اگر قرار بود با چنین استقبالی رو‌به‌رو نشویم باید به همه چیز شک می‌کردیم.

کاراکتری که قرار است در یک سریال به مخاطب معرفی شود زمان بیشتری برای شناساندن خودش به مخاطب دارد تا کاراکتری که در فیلم سینمایی به تماشاگر معرفی می‌شود. با این حساب شما به عنوان یک بازیگر، بازی در کدام یک را ساده‌تر و یا چالش‌برانگیزتر می‌دانید، سریال یا سینمایی؟

هر مقدار که فرصت داشته باشید کاراکترتان را بیشتر به مخاطب معرفی‌ کنید، به همان اندازه هم فرصت دارید آن کاراکتر را خراب کنید، این یک نسبیت است. هر فرصتی به همان اندازه که می‌تواند به بازیگر کمک کند می‌تواند نقش‌آفرینی او را تهدید کند. در مورد سینما کمی مساله فرق می‌کند اما مدیوم سریال به گونه‌ای است که همه نوع آدم در سطح کل جامعه ایران به آن نگاه می‌کنند.

ما به عنوان بازیگر سعی می‌کنیم شخصیت‌پردازی ای را که در طول 8 الی 9 ماهه انجام می‌دهیم، حفظ کنیم. البته این زمانی که گفتم در مورد این کار صدق می‌کند و ممکن است در یک مجموعه سریال که برای تلویزیون ساخته می‌شود زمان بیشتری هم برای این شخصیت‌پردازی در اختیار داشته باشیم و با وجود بودجه مناسب‌تر و زمان بهتر بتوانیم با جزییات بیشتری به نقش پرداخته و کاراکتر را به مخاطب معرفی کنیم.

در یک کار سینمایی شما حدود 45 تا 70 روز فرصت دارید که در طول 1:30 تا 2 ساعت، قصه‌ای را تعریف کرده و شخصیت‌تان را به مخاطب بشناسانید. بنابراین در این شرایط جزئیات بسیار مهم است و وقتی جزییات خیلی مطرح باشد بازیگر باید حواسش را جمع کند. یکی از دلایلی که مردم از سینما فاصله گرفته‌اند -سوای از مسائل اقتصادی که در این چند ساله بوده و مشکلات اجتماعی که همیشه وجود داشته- به‌خاطر نوع قصه‌پردازی‌ها بوده است.

وقتی یک فیلم روی پرده آنقدر کشش نداشته باشد که مخاطب به سینما بیاید و آن را تماشا کند، به این فکر می‌کند که این را بعدا در خانه‌ام هم می‌توانم ببینم. ما معضل قصه‌پردازی داریم و این به آن معنی نیست که فیلمنامه‌نویس‌های ما کارشان را خوب بلد نیستند، بلکه ما نسبت به اتفاقاتی که در جامعه رخ می‌دهد محدودیت‌های فیلم‌نامه‌نویسی بسیار زیادی داریم.

برای اولین بار بود که این حد از استقبال از یک مجموعه شبکه خانگی اتفاق می‌افتاد. دور از حقیقت نیست اگر بگوییم استقبال از «شهرزاد» در ایران تاریخ‌ساز شد، مجموعه‌ای که مردم با آن ارتباط برقرار کرده و هم اهالی هنر و هم مخاطبان عام آن را دنبال کردند. با این حساب فکر می‌کنید به غیر از فیلمنامه خوب که به آن اشاره کردید چه عوامل دیگری در این امر تاثیرگذار بوده‌ است؟

تیم کاملا حرفه‌ای «شهرزاد» را در این امر مؤثر می‌دانم. بچه‌های «شهرزاد» از بی‌جایی سراغ این کار نیامدند، هم محمد امامی در مقام تهیه‌کننده، هم حسن فتحی کارگردان و هم بازیگران. در این سال‌ها با شرایطی در سینما مواجه شدیم که باید انتخاب می‌کردیم آیا در فیلم‌ها یا سریال‌های نازل بازی کنیم یا خیر، ما حرفه‌مان همین است و درآمدمان هم از همین راه است. یا باید وارد جریان‌هایی می‌شدیم که پول‌های بهتری می‌دادند و راحت‌تر می‌توانستیم کارمان را ارائه دهیم و یا باید از این کارها خودداری می‌کردیم.

مثلا ترانه علیدوستی سال‌ها این خودداری را انجام داده بود و اولین بار بود که در سریالی بازی می‌کرد، شهاب حسینی هم همینطور، شهاب در اوج پختگی بازیگری‌اش در «شهرزاد» بازی کرده است. تقریبا همه ما اولین بار بود که در مجموعه تلویزیونی بازی می‌کردیم، من هم بعد از «یوسف پیامبر» که ده سال زمان فیلمبرداری آن طول کشید، دیگر در مجموعه سریالی حاضر نشدم. «یوسف پیامبر» سال 87 تمام شد و در طول این سال‌ها خیلی فیلم‌ها و سریال‌های دیگری هم به من پیشنهاد شده بود، ولی آن‌ها هیچ‌وقت اعلام نمی‌شود.

ما می‌دانستیم داریم چه کار می‌کنیم و کاملا آگاه بودیم، اینطور نبود که یک دفعه متوجه شویم که به‌به چه سریال خوبی کار کرده‌ایم. ما منتظر بودیم! منتظر بودیم چیزهایی که نتوانسته‌ایم این همه سال بروز دهیم را از طریق این فرصت رو کنیم. بنابراین وقتی چنین فرصتی پیش آمد، آن انرژی و تفکرهایی که در ذهن داشتیم تا برای خلق یک کاراکتر ارائه داده و آن را باور‌پذیر کنیم، گسترش دادیم و از فرصتی که فیلمنامه خوبِ «شهرزاد» در اختیارمان گذاشته بود، استفاده کردیم و سر صحنه فرصت را هدر ندادیم.

یادم نمی‌آید حتی یک هنرور از زیر چشم گروه کارگردانی دور مانده باشد، ممکن است یک سری ایرادات صحنه‌ای داشته باشیم ولی این در بخش خصوصی خیلی طبیعی است. تا پیش از این اگر به سوپر مارکت می‌رفتید، متوجه می‌شدید مردم هیچ استقبالی از مجموعه‌های شبکه خانگی نمی‌کنند، حتی دست‌شان هم به سمت خریدن این دی‌وی‌دی‌ها نمی‌رفت، ولی «شهرزاد» شبکه خانگی را زنده کرد. فقط امیدوارم از این قضیه‌ سوء استفاده نشود.

چند وقت پیش درباره این‌که مجموعه «شهرزاد 2» را کی قرار است شروع کنیم با حسن فتحی صحبت می‌کردم، ایشان گفت در صورتی «شهرزاد 2» را کلید می‌زنم که مطمئن باشم بسیار قوی‌تر از «شهرزاد 1» است. ما هم همینطور. الان فیلمنامه «شهرزاد2» در حال نگارش است، اینطور نیست که شما فکر کنید ما قرار است با یک سیناپس وارد مرحله بعد شویم، قسمت به قسمت فیلمنامه نوشته می‌شود و چون کاراکترها شکل گرفته‌اند بازیگر هم می‌تواند درباره روند پیشبرد داستان توسط کاراکتر خودش نظر دهد.

اگر قرار باشد به صرف این‌که مردم از «شهرزاد1» استقبال کردند «شهرزاد 2» ساخته شود و از هیجان مردم سو‌ء استفاده شود این یک شکست است. به همین خاطر می‌گویم تیم «شهرزاد» با درک درستی نسبت به هیجانی که ممکن است ایجاد شود عمل می‌کند، «شهرزاد»ی‌ها می‌دانند چه کار دارند می‌کنند و وارد آن نوع بازی‌های رسانه‌ای پوپولیستی نمی‌شوند تا بتوانند خواص را هم به عنوان مخاطب برای خودشان داشته باشند.

در سریال هایی که قرار است فصل‌بندی داشته باشد بسیار با این موضوع رو‌به‌رو هستیم که پایان‌بندی فصل اول را خیلی خوب جمع نمی‌کنند تا بتوانند در سری دوم آن را ادامه دهند. در مورد «شهرزاد» چطور؟ آیا پایان «شهرزاد» نصفه و نیمه می‌ماند یا مخاطبانی که قصد ندارند سری دوم را دنبال کنند در همین سری پرونده‌‌ای که در ذهن‌شان باز شده برایشان بسته می‌شود؟

از همان ا