چگونه کودک اجتماعی تربیت کنیم؟

جام نیوز/یکی از وظایف والدین و مربیان در تربیت فرزندان و نسل آینده، توجه به تربیت اجتماعی آنان است تا استعدادها و توانایی های آنها در عرصه حیات اجتماعی شکوفا شود و بتوانند به صورت فعال و موفق در زندگی جمعی حضور یابند.
تربیت اجتماعی ماحصل و نتیجه سایر مراحل تربیتی و یا حداقل گره خورده با دیگر مراحل تربیتی است. لذا تربیت اجتماعی را مجرد از سایر مراحل نمی توان یافت. اخلاق اجتماعی از درون انسان نشات می گیرد ولی اثر آن به صورت سیاست و برخورد اخلاقی مناسب، رعایت ادب و احترام و حقوق سایرین، مشارکت اجتماعی، تعادل عقلانی و نظارت اجتماعی بروز می کند. اسلام به عنوان یک دین جامع نگر و کامل به کلیه شئون حیات انسان توجه دارد به تربیت اجتماعی انسان نیز توجه خاص داشته و برای تربیت انسان هایی منضبط و با تعادل روحی و روانی که بتوانند در عرصه اجتماعی به صورت واقع نگر حضور یابند دستوراتی را ارائه کرده است. دین اسلام پایه های تربیت را در درون افراد بنیانگذاری کرده است و آنها را به رعایت اصولی سفارش کرده است که در صورت تحقق آنها در وجود افراد، نظام اجتماعی از ثمرات مفید آن یعنی تعادل، روابط پایدار، محبت متقابل، نظارت و مراقبت اجتماعی و…بهره مند می شوند.
در این مقاله برخی از این اصول را بررسی می کنیم.

1- سلام کردن
یکی از اولین آداب اجتماعی که کودکان باید آن را یاد بگیرند سلام کردن است. آنها باید این امر مهم را در محیط خانواده و از پدر و مادر خود یاد بگیرند.

2- حرمت و احترام
کودکانمان که همانا زن و مرد آینده اجتماع هستند، نباید همدیگر و یا خود را با لقب بد بنامند و دیگران را تمسخر کنند. توجه به این نکته ظریف می تواند تاثیر بسزایی در آینده روشن فرزندانمان داشته باشد.

3- سپردن مسئولیت و مشورت با فرزندان
یکی از اصول تربیت اجتماعی، دادن نقش و مسئولیت به فرزندان است.
در روایات اسلامی مراحل تربیت انسان را ۳ مرحله می داند:
-۱ مرحله کودکی تا سن ۷ سالگی است و کودکان آزاد هستند.
-۲ مرحله نوجوانی که از سن ۷-۱۴ سالگی است که باید تحت تعلیم و تربیت قرار بگیرند.
-۳ مرحله جوانی که از سن ۱۴-۲۱ سالگی است که از آن به عنوان وزیر نام می برد.
لازمه چنین نامگذاری که در ۷ سال سوم، تربیت و آمادگی فرزندان برای پذیرش مسئولیت در دوره بعدی زندگی است.
در این سن (۱۴-۲۱ سالگی) والدین باید به شخصیت و افکار جوان خود اهمیت داده و او را در امور خانه و خانواده شریک گردانند و از فکر و اندیشه او بهره جویند. نوجوان و جوانان در چنین سنی علاقه مند به بروز شخصیت مستقل و نشان دادن توانایی ها و استعدادهای درونی خود هستند که اگر بستر مناسب و زمینه مساعدی برای آن پیدا شود، یقینا در رشد و شکوفایی متعادل شخصیت آنان تاثیر بسزایی خواهد داشت.
توصیه به مشورت، یکی از اصول قرآنی است که از ویژگی های جامعه ایمانی شمرده می شود. قرآن در وصف حال مومنان می فرماید: مومنان در کارهایشان با همدیگر مشورت می کنند. (شوری- آیه ۳۸)
برای فرزندان ما که آینده سازان این جامعه اسلامی هستند، باید این آمادگی در محیط خانواده ودر مدرسه به دست آید.
مشورت کردن و نظر خواستن از فرزندان نوعی جلب مشارکت است که همین امر موجب رشد و تعالی شخصیت آنان می گردد.

4- یاری کردن در انتخاب دوست
یکی از مراحل حساس و مهم تربیتی که باید آن را مورد توجه قرار دهند، انتخاب دوست است. هرچند فرزندان ما از کودکی این رابطه دوستانه را تجربه کرده اند اما نقش دوستان در جوانی و نوجوانی بیشتر نمایان می شود زیرا فرزندان ما علاقه مند هستند که ابراز وجود نمایند و بیشتر تمایل به ابراز شخصیت خود دارند و دوست ندارند که تابع کسی باشند. در چنین دوره ای نباید والدین از اجبار و تحمیل استفاده کنند و یا مانع از بحث و گفتگوهای آنان در محیط های خانوادگی و یا جمع های دوستانه باشند. در این سنین نمی توان نوجوان و جوان را از معاشرت با دوستان باز داشت.البته انتخاب دوست و حضور در جمع های دوستانه و گروه های همسال برای تربیت اجتماعی فرزندان لازم است، زیرا نوجوان در گروه های همسال و در میان همکلاسان ارتباط های میان خود و دیگران را در می یابد و آثار رفتار خود با دیگران را مشاهده می کند.

در روایات اسلامی از سوی ائمه معصومین(ع) خطاب به فرزندانشان معیار و ضابطه انتخاب دوست اشاره شده است که ما در ذیل دو مورد را بیان می کنیم.امام علی(ع) می فرماید: با شخص چاپلوس دوستی مکن… او با تملق کار ناروای خود را در نظرت زیبا جلوه می دهد و دوست دارد تو نیز مانند او باشی. (غررالحکم ص ۸۱۱) همچنین می فرماید: از دوستی با شخص فاسد دوری کن که به طور ناخودآگاه تحت تاثیر انحراف و بدی قرار می گیری.



با کانال تلگرامی «آخرین خبر» همراه شوید

منبع: جام نیوز