22 دی - 12 ژانویه؛ در تاریخ چه گذشت؟

 برترین ها: امروز 22 دی برابر با 12 ژانویه تقویم میلادی است. روزی که در تاریخ آبستن وقایع و اتفاقات زیادی در ایران و جهان بوده است. به مرور برخی از این وقایع می‌پردازیم.

رویداد ها:

225 - اردشیر پاپکان در جستجوی یک شهر برای پایتختی

اردشیر پاپکان ناسیونالیست بزرگ ایرانی پس از پایان دادن به حکومت اشکانیان که به ضعف و فساد گراییده بودند 12 ژانویه سال 225 میلادی تصمیم گرفت که شهر غور پارسGor (فیروز آباد امروز)را پایتخت ایران کند، به این شهر رفت و دستور ساختن یک کاخ سلطنتی، یک دژ نظامی و تاسیسات اداری را صادر کرد. [بقایای این ساختمانها تا به امروز باقی مانده اند]. وی قبلا در نظر داشت که کرمان را پایتخت کند که زادگاه کیانیان بود که پیش از هخامنشیان بر شرق ایران (از کرمان تا پنجاب ازجمله پاکستان و افغانستان امروز) حکومت داشتند. بعد که تغییر نظر داد، اصفهان (سپاهان) را که یک شهر مرکزی است برای پایتختی مدّ نظر قرار داد که پس از دیدار از این شهر، انصراف داد و در بازگشت به شهر استخر (شیراز) اعلام کرد که غور را پایتخت می کند که پس از تاجگذاری در معبد آناهید (آناهیتا) در شهر استخر در سال 226 و سرکوب کردن شورشیان در غرب خلیج فارس (شرق کشور سعودی امروز، کویت امروز و جزیره بحرین) و رفتن به تیسفون (36 کیلومتری جنوب بغداد) اعلام کرد که تا امپراتوری روم از هدف خود که تصرف مناطق واقع در شرق مدیترانه است دست بر ندارد مصلحت در این است که پایتخت تغییر داده نشود و تیسفون کماکان شاه نشین ایران باشد.

بقایای کاخ اردشیر یکم در فیروزآباد فارس

1049 - سالروز درگذشت مروج دوستی؛ ابوسعید ابوالخیر

تاریخ ادبیات جهان درگذشت صوفی و سخنور پارسی گوی خراسانی؛ ابو سعید ابوالخیر را در 81 سالگی در 12 ژانویه سال 1049 ذكر كرده است كه اشعار، گفته ها و عقاید او در «اسرار التوحید» گرد آوری شده است. وی از مروجان دوستی و مهربانی كردن و از نهی كنندگان كینه جویی و عناد بود. ابوسعید در «میهنه» خاوران به دنیا آمده بود.

1918 - روزی که انگلیسی ها قصر شیرین را تصرف كردند

22 دیماه 1296 (12ژانویه 1918) باراتف ژنرال روس و افرادش [به تصمیم لنین] خاك ایران را ترك گفتند و در پی خروج آخرین نظامی روس از ایران، نیروهای انگلیسی كه از طریق عراق هم وارد غرب وطن ما شده بودند قصر شیرین و نیمی از استان كرمانشاه را تصرف كردند. انگلیسی ها در جریان جنگ جهانی اول به بهانه درآویختن با عثمانی (متحد آلمان) كه از قرنها پیش بین النهرین (عراق امروز) را در كنترل داشت وارد خاك این سرزمین شده بودند. انگلیسی ها حتی پیش از پیدایش نفت در منطقه، درصدد سلطه بر آسیای غربی ـ مهمترین منطقه استراتژیک جهان برآمده بودند که ورود عثمانی به جنگ جهانی اول فرصتی را که درانتظارش بودند به دست آنان داد.

در جریان جنگ جهانی اول و برغم اعلام بی طرفی قبلی ایران، نظامیان دولتهای متحارب (روسیه و انگلستان از یک سوی و عثمانی از سوی دیگر) به وطن ما وارد شده و ایران بیطرف را به میدان جنگ، تحریک و جاسوسی تبدیل کرده بودند. پس از پیروزی انقلاب بلشویكی روسیه، لنین به تروتسكی كمیسر نیروهای مسلح روسیه توصیه اكید كرده بود كه نظامیان روسیه را از ایران خارج سازد و گفته بود كه نظامیان یك دولت انقلابی نباید اشغالگر بشمارآیند و با خروج روسها بود که انگلیسی ها یکه تاز میدان ایران شدند و قصر شیرین را هم تصرف کردند ـ زمانی که قاعدتا ضرورت نداشت. ورود انگلیسی ها به غرب ایران، فراهم ساختن زمینه تحت الحمایه ساختن وطن ما بود زیرا که در ژانویه 1918 عثمانی در همه جبهه ها دست به عقب نشینی زده بود و نیروی نظامی در ایران نداشت. سال بعد، انگلیسی ها قراردادی با وثوق الدوله [رئیس الوزراء وقت] امضا کردند که اگر مجلس آن را تصویب کرده بود؛ ایران تحت الحمایه دولت لندن می شد. انگلیسی ها بعدا و پس از پیروزی بلشویکهای روس در جنگ داخلی این امپراتوری نگران گسترش کمونیسم به ایران و از اینجا به مناطق عربی شدند و چون سلطان احمدشاه را مردی نسبتا روشنفکر و دمکراسی دوست یافتند به فکر کودتا و روی کارآوردن یک نظامی در تهران افتادند و ....

1932 - نخستین زنی که در آمریکا سناتور شد

12 ژانویه 1932 برای نخستین بار سنای آمریکا دارای یک سناتور زن شد. وی بانو «هاتی کاراوی Hattie W. Caraway» دبیر دبیرستان و در آن زمان 54 ساله بود. شوهر بانو «هاتی» که سناتور ایالت آرکانزا بود در دسامبر 1931 درگذشته بود و تا انجام انتخابات فرعی (در آمریکا؛ انتخابات ویژه) که 12 ژانویه 1932 برگزار شد فرماندار ایالت بیوه او بانو «هاتی» را به عنوان سناتور موقت معرفی کرد. رفتار بانو «هاتی» در این یک ماه بگونه ای بود که در انتخابات فرعی و دو انتخابات سراسری بعد از آن بر رقیبان پیروز شد و 12 سال و چند ماه سناتور بود. انتخاب وی به سناتوری بود که سبب شد پای بانوان به سنای آمریکا باز شود که در آن هر ایالت ـ صرفنظر از جمعیت آن ـ دارای دو سناتور است؛ جمعا 100 نفر. معاون رئیس جمهور آمریکا رئیس سنای این کشور است.

هاتی کاراوی1507 - رخنه آلفونسو د آلبوکرک به خلیج فارس

دریاسالار پرتغالی آلفونس دا آلبوکرکی (آلبوکرک) در ژانویه 1507 جزیره سکوترا (سقطرا) واقع در اقیانوس هند و متعلق به یمنی ها را بهترین منطقه استراتزیک برای راه بندی و جلوگیری از رخنه سایر قدرتهای اروپایی به آبهای آسیا و ایجاد مستعمره تشخیص داد و دستور ساختن یک پایگاه نظامی را در آنجا صادرکرد و بعدا از همین پایگاه بود که با هفت کشتی توپدار و 500 تفنگدار دریایی وارد خلیج فارس شد و جزایر ایرانی هرمز، قشم و ... را تصرف کرد. ایرانیان در آن زمان سلاح آتشین نداشتند زیرا که پادشاه وقت ـ شاه اسماعیل صفوی ـ بکاربردن توپ و تفنگ را خلاف مروت و مردانگی می پنداشت.

سکوتره که بعدا توسط انگلستان تصرف و پایگاه نظامی این کشور قرار گرفت وسعت کافی و بیش از سی هزار جمعیت دارد. روسها از دهه 1960 متوجه اهمیت استراتژیک سکوترا شدند ولی فروپاشی شوروی مانع انجام برنامه های آنان شد. یمن جنوبی که به صورت فدراسیون قبایل اداره می شد از زمان کسب استقلال متحد روسیه بود. اینک آمریکا چشم به سکوترا بسته و بزرگ کردن قضیه هواداران القاعده در یمن (به دنبال دستگیر کردن عمر فاروق عبدالمطلب ـ جوان نیجریه ای) احتمالا به همین منظور است.

آلفونسو د آلبوکرکیمن 24 میلیونی تا 22 ماه مه 1990 به صورت دو کشور بود که در این تاریخ و در پی یک خصومت طولانی و چند نبرد خونین با هم یکی شدند. یمن شمالی که اکثریت جمعیت آن شیعه بودند تا یکم نوامبر 1918 (ده روز مانده به پایان جنگ جهانی اول) تحت الحمایه عثمانی بود و تا سال 1962 توسط امام شیعیان زیدیه اداره می شد و یمن جنوبی که از سال 1839 تحت الحمایه انگلستان بود و اکثریت نفوس آن سنی شافعی هستند سی ام نوامبر 1967 استقلال یافت و دارای یک حکومت کمونیستی و از دوستان دولت مسکو شد. پس از تامین وحدت بوده است که درصد کل سنی های یمن 53 و شیعیان 47 درصد برآورد شده است. یمن 530 هزار کیلومتری که هنوز با دولت سعودی اختلاف ارضی دارد با داشتن دویست جزیره از جمله سکوترا و ناظر بر باب المندب بودن یک منطقه استراتژیک جهان است. القربی وزیر امور خارجه جمهوری یمن اعلام کرده است که این دولت با ورود واحدهای رزمی خارجی ازجمله نظامیان آمریکا به یمن بنام مبارزه با القاعده مخالف است و چنین اجازه ای را نخواهد داد. دولت یمن نمی خواهد که به صورت افغانستان درآید ولی با آموزش نظامیان و پلیس یمن توسط مستشاران غرب مخالفت ندارد!.

۱۹۴۴ - شکست نیروهای آلمان نازی در شهر لنینگراد روسیه.

1964 - انقلاب زنگبار

انقلاب زنگبار از بامداد 12 ژانویه 1964 آغاز شد و انقلابیون با کشتن هزاران عرب تبار و هندی به خارجی تبارها بر این مجمع الجزایر پایان دادند. در این انقلاب حتی به یک ایرانی تبار که در زنگبار «شیرازی» خوانده می شوند آسیب وارد نیامد و حزب سیاسی آنان به فعالیت خود ادامه داده است. دولت انگلستان که از قرن نوزدهم بر زنگبار مسلط شده بود در دسامبر 1963 به این جزایر یک میلیون نفری که تا ساحل آفریقای شرقی 25 تا 50 کیلومتر فاصله دارد استقلال داده بود و یک عرب تباررا سلطان آنجا کرده بود که ماه بعد (ژانویه) انقلاب آغاز شد. قبل از انگلیسی ها پرتغالی ها بر این جزایر سلطه داشتند که در پایان سلطه آنان، برای مدتی زنگبار دارای حاکم عمّانی (عرب عمّانی تبار) شده بود. در آن زمان عمّانی ها در زنگبار عمدتا تجارت برده می کردند. زنگبار Zanzibar صدها سال از مراکز تجاری ایران با قاره آفریقا بود و استقرار هزاران ایرانی در آنجا مربوط به همان دوران است. ایرانیان در زنگبار یک شهری سنگی ساخته اند که از آثار باستانی است. زنگبار پس از انقلاب، ضمن حفظ استقلال و حاکمیت خود با تانگانیکا متحد شد و فدراسیون تانزانیا را بوجود آورده اند. صادرات عمده زنگبار از قدیم الایام «ادویه» بویژه دارچین، جوز، فلفل و «کلو Clove» بوده است.

1357 ش - تشكیل شورای انقلاب به فرمان امام خمینی (ره)

با اوج‏گیری نهضت اسلامی در سال 1357، اندیشه طرح تشكلی به نام شورای انقلاب در میان روحانیون معتمد حضرت امام(ره) پدید آمد كه در سفر شهید مطهری به پاریس، این طرح با امام در میان گذارده شد. با موافقت معظمٌ له، این شورا تشكیل گردید و اعضای آن انتخاب شدند. پس از آن امام خمینی(ره) طی اطلاعیه‏ای، اعضای شورای انقلاب اسلامی را تعیین و وظایف آن را برای مردم تشریح نمودند. معظم‏له در بخشی از اطلاعیه خویش فرمودند: به موجب حق شرعی و بر اساس رأی اعتماد اكثریت قاطع مردم ایران كه نسبت به این‏جانب ابراز شده است، در جهت تحقق اهداف اسلامی ملت، شورایی به نام شورای انقلاب اسلامی، مركب از افراد با صلاحیت و مسلمان و متعهد و مورد وثوق، موقتاً تعیین شده و شروع به كار خواهند كرد. اعضای این شورا عبارت بودند از: حضرات آیات سید علی خامنه ‏ای، سید محمود طالقانی، سید محمد بهشتی، مرتضی مطهری، اكبر هاشمی رفسنجانی، سید عبدالكریم موسی اردبیلی، محمدرضا مهدوی كنی و آقایان یداللَّه سحابی، مهدی بازرگان و عباس شیبانی و... . در آستانه پیروزی انقلاب، اعضای این شورا، مهندس بازرگان را به عنوان نخست وزیر دولت موقت پیشنهاد كردند كه حضرت امام با این پیشنهاد موافقت نمودند. پس از پیروزی انقلاب، این شورا با مشروعیت حاصله از حمایت‏های مردمی، زمام امور را به دست گرفت. از جمله اقدامات شورای انقلاب، می‏توان به تصویب اساسنامه سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، ملی شدن بانك‏ها، سامان بخشیدن به دادگاه‏های انقلاب، برگزاری همه‏پرسی در رابطه با نظام جمهوری اسلامی، بررسی پیش‏نویس قانون اساسی، تصویب آیین نامه‏های مجلس خبرگان و برگزاری انتخابات ریاست جمهوری و مجلس شورای اسلامی و... اشاره كرد. مسؤولیت شورای انقلاب تا زمان تشكیل مجلس شورای اسلامی به طول انجامید و از تاریخ 7 خرداد 1359 وظایف این شورا به مجلس و شورای نگهبان واگذار گردید.

ردیف اول (از راست به چپ) : آیت الله طالقانی، بهشتی، آیت الله موسوی اردبیلی، آیت الله هاشمی رفسنجانی و آیت الله خامنه ایردیف دوم: عزت الله سحابی، ابوالحسن بنی صدر، صادق قطب زاده، عباس شیبانی، آیت الله مهدوی کنیردیف سوم: آیت الله مرتضی مطهری، محمد جواد باهنر، علی اکبر معین فر، مهدی بازرگان، حسن ابراهیم حبیبی

1976 - شورای امنیت سازمان ملل با اکثریت آراء و بدون مخالفت 5 عضو دائمی (دارندگان حق رد = وتو) اجازه داد که سازمان آزادی فلسطین در جلسات آن شورا بدون داشتن حق رای شرکت کند.2006 - در آخرین روز مناسک حج، در منا، و در جریان رمی الجمرات بر اثر هجوم زائران، 362 تن جان خودرا از دست دادند. دولت سعودی برای جلوگیری از تکرار حادثه دیوارها را که قبلا سه ستون بود تعریض کرد.

2010 - شهادت دکتر مسعود علی محمدی ، استاد فیزیک دانشگاه تهران و دانشمند هسته ای ایران.

مسعود علی محمدیزادروزها

    ۱۸۹۳ - هرمان گورینگ، بنیان گذار پلیس مخفی آلمان «گشتاپو» در زمان آدولف هیتلر.    ۱۸۹۳ - میخائیل گورویچ از بنیانگذاران شرکت هوافضایی میگ

هرمان گورینگ    ۱۸۷۶ - جک لندن، نویسنده آمریکایی.    ۱۳۶۱ - تولد نگار جواهریان بازیگر سینمای ایران.    ۱۳۶۲ - تولد ترانه علیدوستی بازیگر سینمای ایران.نگار جواهریان و ترانه علیدوستیمرگ‌ها

    ۱۹۴۶ - صفیه زغلول، همسر سعد زغلول، مادر ملت مصر.    ۱۹۷۶ - آگاتا کریستی، نویسنده انگلیسی داستان‌های جنایی و ادبیات کارآگاهی.

آگاتا کریستی    ۴۲۸- درگذشت ابوسعید ابوالخیر عارف و شاعر نامدار ایرانی قرن چهارم و پنجم.    ۱۳۷۸ - فیروز بهجت محمدی، بازیگر ایرانیفیروز بهجت محمدی*****منابع:

-پایگاه نوشیروان کیهانی زاده-ویکی پدیای فارسی-صفحه امروز در تاریخ در توئیتر-راسخون

ویدیو مرتبط :
بالاتر از خبر تاریخ 92/12/22