ذخیره یك سال داروی مصرفی كشور در خانه‌ها

سلامت نیوز: بارها شنیده‌ایم ایرانی‌‌ها در مصرف دارو راه افراط در پیش گرفته‌اند. گفته می‌شود مصرف برخی داروها در ایران ۸۰ میلیون نفری، با مصرف همین داروها در اروپای ۳۰۰ میلیون نفری برابری می‌كند. ایران را از نظر مصرف انواع آنتی‌بوتیك‌ها، مسكن‌ها و كورتن، می‌توان پرچمدار دنیا دانست، اما باید به این نكته توجه داشت كه مصرف داروها همزمان با تاثیرات كوتاه‌مدت، صدمات بلندمدتی را نیز برای مصرف‌كنندگان به همراه دارد. آنچه می‌خوانید نظرات رئیس انجمن متخصصان داخلی درباره وضعیت مصرف دارو در كشور است.

به گزارش سلامت نیوز ایرج خسرونیا در گفت‌وگو با روزنامه آرمان، می‌گوید: اگر هم‌اكنون داروهای موجود در منازل را جمع‌آوری كنیم، می‌توان به اندازه مصرف یك كشور دارو ذخیره كرد!

میزان مصرف دارو در كشور چگونه است؟

مصرف داروی ایرانی‌ها در مقایسه با كشورهای همسایه بسیار بیشتر است. مردم كشور ما بیش از حد معمول از آنتی‌بیوتیك و داروهای مسكن استفاده می‌كنند. این در حالی است كه این داروها هم با تجویز پزشك و هم در شرایط درمان‌های خودسرانه مصرف می‌شود. فروش داروها در كشور آزادانه و بدون نسخه انجام می‌شود؛ این وضعیت باعث شده تا مصرف مسكن‌های فراوان و استامینوفن در كشور افزایش یابد. هم‌اكنون در كشور سه دارو از جمله مسكن‌ها، آنتی‌بیوتیك و كورتن جزو بیشتر داروهای مصرفی ایرانی‌ها محسوب می‌شود. متاسفانه اخیرا برخی پزشكان برای درمان سرماخوردگی جزئی و برای تسهیل در شرایط درمان كورتن هم تجویز می‌كنند. این داروها علاوه بر اینكه ضررهای فراوانی را برای اقتصاد كشور به همراه دارد، برای مصرف‌كننده نیز صدمات و لطمات فراوانی به همراه دارد. با بررسی تاثیر مسكن‌ها روی سلامتی بدن می‌توان به این امر اذعان داشت كه مسكن‌ها روی كبد، كلیه و قلب تاثیر داشته و عوارض این داروها نیز با استفاده از دیگر داروها برطرف می‌شود. افراد برای رهایی از این شرایط باید از مصرف خودسرانه دارو خودداری كرده و فقط از داروهای تجویز شده توسط پزشك استفاده كنند. در این زمینه پزشكان هم باید درباره نحوه تجویز هرگونه دارو بر حسب نیاز بیمار تفهیم شوند، در غیر این صورت صدمات جبران‌ناپذیر فراوانی برای سلامت افراد ایجاد خواهد شد. برای مثال برخی پزشكان برای درمان سرماخوردگی كورتن تجویز می‌كنند و این امر برای سلامت افراد بسیار مخرب است. اگر هم‌اكنون داروهای موجود در منازل را جمع‌آوری كنیم، می‌توان به اندازه مصرف یك كشور دارو ذخیره كرد! اغلب هم‌میهنان روند درمان و مصرف دارو را نصفه رها می‌كنند. در این شرایط افراد با دستیابی به سلامتی نسبی دیگر تمایلی به مصرف دارو ندارند. هم‌اكنون در اكثر خانه‌های ایرانی داروهای تاریخ مصرف گذشته یافت می‌شود. در برخی مواقع نیز همین داروهای تاریخ مصرف گذشته و غیرقابل‌مصرف با تجویز همسایه‌ها مورد مصرف قرار می‌گیرد و فرد مصرف‌كننده را دچار عارضه می‌كند. ایرانی‌ها سالانه ۳/۱۰ هزار میلیارد تومان دارو خریداری می‌كنند. این رقم در مقایسه با میزان مصرف دارو در كشورهای اطراف یا كشورهای اروپایی از نسبت بالایی برخوردار است.

آیا درباره كم و كیف مصرف دارو و فرهنگ‌سازی در این زمینه تبلیغات و اطلاع‌رسانی خاصی در كشور انجام شده است؟

در برخی مواقع رسانه‌ها مبادرت به تبلیغات در این زمینه می‌كنند، اما در اغلب موارد چنین دغدغه‌ای از سوی رسانه‌های كشور مشاهده نمی‌شود. وزارت بهداشت و درمان، انجمن‌های پزشكی و دانشگاه‌ها باید بروشورهایی تهیه كرده و عوارض داروها را به اطلاع مردم برسانند. در این اقدام داروخانه‌ها باید از فروش آنتی‌بیوتیك و فروش داروهای خطرناك بدون نسخه خودداری كنند. متاسفانه در كشور بسیاری از پزشكان از عوارض داروهایی كه تجویز می‌كنند هیچ شناختی ندارند. با تفهیم جامعه پزشكی نسبت به عوارض دارو، مشكلات و بیماری‌ها نیز كاهش می‌یابد. در این زمینه وسایل ارتباط جمعی به ویژه رسانه ملی به جای پخش سریال‌هایی علیه جامعه پزشكی می‌توانند مردم را نسبت به مصرف داروها آگاه كنند.

وضعیت مسمومیت‌های دارویی در كشور چگونه است؟‌ سالانه چه تعداد بیمار به دلیل مسمومیت‌های دارویی یا خود درمانی به مراكز درمانی كشور مراجعه می‌كنند؟

بعضی داروها به مرور روی بدن تاثیرمی‌گذارد. برای مثال وقتی یك فرد در طول یك سال هر روز یك استامینوفن مصرف كند، بی شك این دارو و دیگر داروها به مرور زمان كبد و كلیه‌هایش را نابود می‌كنند. در اكثر منازل ایرانی‌ها برخی دارو‌های نیم خورده یا تاریخ مصرف گذشته مشاهده می‌شود. در چنین وضعیتی افرادی كه دچار بیماری روحی و روانی هستند یا كودكان با استفاده ناآگاهانه از این داروها دچار مسمومیت شده‌اند. در كشور مراكز ویژه‌ای برای مسمومیت‌های دارویی وجود دارد، آمارها نشان می‌دهد كه در اكثر روستاها و حتی شهرهای صنعتی كشور مقوله مصرف دارو یا به عبارتی فرهنگ استفاده از آن در بین مردم چندان وجود ندارد. در ضمن اغلب ایرانی‌ها فقط دارو را خریداری و بعد از بهبود نسبی در منزل نگهداری می‌كنند كه این امر برای اقتصاد كشور آسیب‌زاست و مشكلات گوناگونی را برای سلامتی افراد به همراه دارد.

در این شرایط می‌توان سهولت در دسترسی به داروها در كشور یا ارزان بودن آن را دلیل بروز این شرایط دانست؟

قیمت دارو در كشور ما در مقایسه با دیگر كشور‌های اطراف و كشورهای اروپایی بسیار ارزان است. همین امر سبب شده تا برای مصرف آن هیچ معیار و ملاكی مدنظر قرار گرفته نشود. دارو در كشور ما قابل دسترسی است. در این شرایط نیز به نسبت بی انضباطی در مصرف دارو مشاهده می‌شود.

میزان مصرف داروها و مكمل‌های غذایی در كشور به شكل خودسرانه چگونه است و چه عوارضی دارد؟ این در حالی است كه در سال‌های اخیر تبلیغات در زمینه مصرف مكمل‌های غذایی و برخی داروهای انرژی زا از سوی برخی رسانه‌ها به‌ویژه ماهواره شدت یافته است.

مكمل‌ها شامل دسته‌بندی‌های رژیمی- غذایی- ورزشی و... منابعی از مواد مغذی (ویتامین‌ها و مواد معدنی) یا دیگر مواد با اثر تغذیه‌ای یا فیزیولوژیك مانند گیاهان، مواد خوراكی طبیعی و صناعی، اسیدهای آمینه، قندها، چربی‌ها، آنزیم‌ها، پروبیوتیك‌ها، یك ماده تغلیظ شده، متابولیت، یك تكمیل‌كننده و یك عصاره هستند كه به تنهایی یا به صورت تركیبی با دیگر مواد به اشكال متداول مانند كپسول، قرص، شربت، پودر، گرانول، سافت ژل، آمپول خوراكی، قطره، ورقه‌های خوراكی و هر شكل خوراكی دیگر عرضه شده و دارای فرمولاسیون خاص و ثابت قابل اندازه‌گیری جهت كاربرد در انسان برای تكمیل نیاز تغذیه‌ای، افزایش دریافت تغذیه‌ای یا ایجاد یك اثر فیزیولوژیك است. اغلب تبلیغات این وسایل توسط ماهواره‌ها، ‌باشگاه‌های بدنسازی، آرایشگاه‌ها و... به شكل خود درمانی تجویز می‌شود. از سوی دیگر این دارو‌ها روی كبد و كلیه تاثیرات سوء دارد. بر اساس آمار به ثبت رسیده در پزشكی قانونی سالانه رقم قابل توجهی از افرادی كه تحت تاثیر تبلیغات ماهواره، عطاری‌ها و داروخانه قرار می‌گیرند به دلیل مصرف این مكمل‌ها دچار مسمومیت‌های حاد می‌شوند. مصرف‌كنندگان این مواد باید بدانند كه هر داروی مكملی از برخی مزایا و معایب برخوردار است. پس با این تفاسیر باید توجه داشت كه هر مكمل دارویی صدماتی برای بدن به همراه دارد و باید در استفاده از این مواد محتاط تر عمل كرد. متاسفانه برخی مواقع مشاهده می‌شود كه افراد از مصرف داروها یا مكمل‌های غذایی نه تنها اطلاعی ندارند بلكه به تاریخ مصرف آن هم توجه نمی‌كنند. این امر تهدیدی برای سلامت جامعه محسوب می‌شود.