آیا سدهای خوزستان دین خود را ادا كردند؟

در ادامه این یادداشت به قلم عیسی بزرگ زاده می خوانیم: باز سیل آمد و باز هم خواهد آمد. بارش اتفاق افتاده در توفان اخیر كه از روزهای 22 فروردین آغاز شده، در حوزه آبریز رودخانه های دز و كرخه كم سابقه بوده و برخی كرانه های حدی هیدرولوژیكی این رودخانه ها را جابجاكرده است.
به ویژه،بارش روزانه رخ داده در 25 فروردین 1395 در برخی از ایستگاهها در تاریخ ثبت شده بی سابقه است. از جمله این ایستگاهها می توان به ایستگاه بروجرد با بارش روزانه 106.9 میلیمتر اشاره كرد كه قبل از این حداكثر بارش مشاهده شده روزانه در این ایستگاه 72 میلیمتر بوده است یا در ایستگاه ملایر،واقع در حوزه آبریز رودخانه كرخه پیش از این حداكثر میزان ثبت شده 68 میلیمتر بود ولی در 25 فروردین به رقم بی سابقه 112.4 رسید. همچنین‌اند ایستگاهای مانند نهاوند و خرم آباد.
به علاوه، جمع بارش ثبت شده در طی 4 روز نخست توفان نیز بی سابقه بوده و در برخی از ایستگاهها مانند ملایر، بارش رخ داده در این طوفان بیش از 43% بارش متوسط سالانه خود را پوشش می دهد.
وقوع چنین توفان كم سابقه ای موجب بروز سیلاب های بزرگی به ویژه در حوضه های دز و كرخه شده و مقدار جریان آب در كارون را نیز بیش از اندازه زیاد كرد. در 25 فروردین گذشته،حجم آبی با شدت 8000 و 4000 هزار مترمكعب در ثانیه به سمت سدهای دز و كرخه حمله ور شدند و در این بین سیلاب های میان حوضه ها هم، هر كدام در بین راه با این سیلاب گسترده همراهی كردند.
در صورت عدم وجود سدهای خوزستان، چنین سیلابی می توانست تومار جلگه خوزستان عزیز را در هم بپیجد به گونه ای كه نه از تاك نشان ماند و نه از تاك نشان.
كارشناسان مستقل معتقدند كه اگر سد های خوزستان نبود با این سیلاب ها حتما شهر های بزرگی چون شوشتر، دزفول، اهواز، آبادان، اندیمشك، خرمشهر و... به طور كامل غرق آب می شدند و هزاران هموطن آسیب می دیدند.
اما خوشبختانه بخش بزرگی از این سیلاب سهمگین و رعد آسا در مخازن بزرگ سدها آرام گرفته و رام شدند. به منظور پرهیز از بیشتر شدن سیلاب های رودخانه های دز و كارون و ایجاد شرایط غیر قابل كنترل در شهر ها و روستاها به ویژه شهر اهواز، رها سازی آب از سد گتوند محدود و در زمانهایی صفر گردید. سد كرخه نیز هرچه گرفت ذخیره كرد تا بدین ترتیب مقدار آب از آستانه تحمل رودخانه ها خیلی بالاتر نرود. با این وجود خساراتی به برخی از هموطنان وارد شد كه موجب تاسف فراوان است.
می توان گفت امروزه به مدد زیرساخت های مناسبی كه در حوضه های بالادستی جلگه خوزستان ایجاد شده اند ونیز ارتقاء دانشی كه در موضوعات غیرسازه ای مانند پیش بینی طوفان وسیلاب در كشور بدست آمده است دیگر فجایع طبیعی مانند گذشته های نه چندان دور ویرانگر نیستند به گونه ای كه می توان با آنها كنار آمد.
این توفان، آزمونی بزرگ و درس بزرگی برای مدیریت منابع آب و سدها بود. سدهای بزرگ خوزستان كه طی چندین دهه ساخته شده بودند.
با رعایت انصاف می توان گفت سد های استان خوزستان دین خود را ادا كرده اند.
* منبع: پایگاه خبری عصر ایران
** اول ** 1337