موفقیت برجام نیازمند اتحاد آمریکا و اتحادیه اروپا در رفع تحریم‌های ایران است

مرکز مطالعات بین‌المللی و استراتژیک با تاکید بر این که برای تضمین اجرای موفقیت‌آمیز برجام، آمریکا و اتحادیه اروپا باید اتحاد خود را در لغو تحریم‌ها نیز حفظ کنند، نوشت: آمریکا برای اطمینان دادن به اروپا باید شفافیت بیش‌تری در خصوص تحریم‌های ایران داشته باشد.

به گزارش خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، مرکز مطالعات بین‌الملل و استراتژیک مستقر در واشنگتن در گزارشی با عنوان "اروپا، آمریکا و تحریم‌های ایران پس از توافق هسته‌ای" به موضوع تحریم‌های ایران و لغو آن‌ها پس از برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) پرداخته و نوشته است که آمریکا و اتحادیه اروپا همان گونه در اعمال این تحریم‌های سخت با یکدیگر همکاری نزدیک داشتند، اکنون نیز برای رفع این تحریم‌ها باید رویکردی هماهنگ و متحد داشته باشند. اختلاف احتمالی میان غرب و آمریکا پس از این توافق به دلیل تفاسیر متفاوت آن‌ها به ویژه در خصوص رفع و اعمال مجدد تحریم‌ها می‌تواند اختلاف‌نظرها میان آمریکا و اتحادیه اروپا را افزایش دهد.

هیچ‌کس فراموش نخواهد کرد که اتحادیه اروپا تا سال 2006 هیچ تحریم‌ اقتصادی علیه ایران اعمال نکرد. کشورهای عضو این اتحادیه بزرگ‌ترین شریک تجاری ایران بودند و روابط تجاری دو جانبه میان ایران و اتحادیه اروپا در اواخر دهه 1990 و 2000 سالانه به مرز 30 میلیارد دلار می‌رسید. اما آمریکا از زمان انقلاب اسلامی ایران در سال 1979 تحریم‌های یک جانبه متعددی را علیه ایران وضع کرد که در دوران ریاست جمهوری کلینتون به اوج خود رسید. واضح است که آمریکا و اتحادیه در روابط اقتصادی شان با ایران تا چه حد با هم غیرهم‌سو بوده‌اند.

با این حال آمریکا به بهانه فعالیت‌های هسته‌ای ایران، اروپا را متقاعد به اعمال تحریم‌هایی علیه تهران کرد و غرب به دلیل ترس از وقوع یک جنگ مسلحانه دیگر در خاورمیانه در پی حمله آمریکا و اسراییل به تاسیسات هسته‌ای ایران، تحریم را تنها راه جلوگیری از وقوع چنین جنگی می‌دید. در نتیجه، ‌پس از اعمال نخستین تحریم‌های اروپا پس از قطع‌نامه سال 2006 شورای امنیت سازمان ملل علیه ایران، دولت‌های اروپایی در قبال تلاش‌های جدی آمریکا در هدف قرار دادن بانک‌های اروپایی که با ایران داد و ستد می‌کردند تساهل بیش‌تری به خرج دادند. اما آمریکا در سال‌های اخیر بانک‌های اروپایی متعددی را شامل دویچه بانک و بانک بی ان پی پاریباس را به اتهام نقض تحریم‌های واشنگتن علیه ایران، سوریه، میانمار و کشورهای دیگر جریمه‌های نقدی سنگین کرده است که نشان می‌دهد سیستم مالی آمریکا یک ابزار قدرتمند برای جلب همکاری با رژیم تحریم‌های واشنگتن علیه دیگر کشورهاست.

اما هیچ یک از این تحریم‌ها منجر به تغیر عملکرد ایران در منطقه نشد. اختلاف احتمالی آمریکا و اتحادیه اروپا پس از توافق هسته‌ای از زمان توافق ایران و گروه 1+5 بر سر برنامه جامع اقدام مشترک در ماه ژوییه سال جاری، آمریکا و اتحادیه اروپا مقدمات اجرای این توافق را فراهم و دستور ابطال تحریم‌های ایران را صادر کرده‌اند اما لغو تحریم‌ها پس از تایید پایبندی ایران به تعهدات هسته‌ای‌اش توسط آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اجرایی خواهد شد. آمریکا در این میان، نماینده‌ای را برای اجرای توافق هسته‌ای تعیین کرده اما اتحادیه اروپا تاکنون چنین کاری انجام نداده است. احتمالا مقاماتی از سرویس اقدامات خارجی اروپا که در مذاکرات هسته‌ای ایران و گروه 1+5 شرکت داشته‌اند به همراه مقاماتی از فرانسه، انگلیس و آلمان عهده‌دار این مسوولیت از طرف اروپا خواهند بود.

تعابیر متفاوت آمریکا و اتحادیه اروپا از اجرای این توافق و به ویژه در خصوص تعلیق و اعمال دوباره تحریم‌ها می‌تواند اختلافات میان این کشورها را افزایش دهد.

نگرانی‌های آمریکا

آیا بازگشت تحریم‌ها در اروپا معتبر است؟

از یک طرف، سفرهای سطح بالای دولت‌ها و هیأت‌های تجاری اروپایی به ایران از زمان حصول توافق هسته‌ای موجب افزایش نگرانی‌ها در آمریکا در این باره شده است که دولت‌های اروپایی همانند گذشته برای بازگشت به بازار ایران عجله دارند و از این رو، تمایلی برای اعمال مجدد تحریم‌های لغو شده در صورت پایبند نبودن ایران به تعهداتش ندارند. انتظار می‌رود سرمایه‌گذاری شرکت‌های اروپایی در ایران در سال‌های آینده افزایش چشمگیری داشته باشد و این مسأله باعث می‌شود که دولت‌های اروپایی از اعمال دوباره تحریم‌ها در صورت بروز یک مشکل خودداری کنند.

از طرفی دیگر نگرانی‌های آمریکا در این زمینه تا حدی قابل درک است،‌ زیرا واشنگتن روابط اقتصادی خود را با ایران حتی پس از اجرای برجام توسعه نخواهد داد که علت آن ادامه تحریم‌های یک‌جانبه آمریکا علیه ایران است. آمریکا در این‌جا از منافع اقتصادی بسیار کمی برخوردار خواهد بود و هم‌چنان تمرکز خود را روی ملاحظات امنیتی حفظ خواهد کرد. اما حتی این غیرهم‌سویی میان آمریکا و اتحادیه اروپا سبب نخواهد شد که واشنگتن برای حفظ توافقی که مهم‌ترین دستاورد عرصه سیاست خارجی‌اش محسوب می‌شود تلاش نکند.

نگرانی‌های اتحادیه اروپا

تحریم‌های غیرهسته‌ای آمریکا تهدیدی برای برنامه جامع اقدام مشترک

اروپایی‌ها به طور روز افزون نگران بحث‌ها در آمریکا درباره استفاده از تحریم‌های غیرهسته‌ای پس از برجام به منظور پرداختن به نگرانی‌های غیرهسته‌ای آن‌ها درباره ایران هستند. رهبران اروپای نگرانند که تحریم‌های جدید به ویژه محدودیت در حوزه اقتصادی و تجاری اجازه ندهد ایران به دستاوردهایی که از اجرای برجام انتظار داشت دست پیدا کند. بنابراین، چنین تحریم‌های جدیدی به ایران دلیلی خواهد داد تا واشنگتن و گروه 1+5 را نقض کننده توافق هسته‌ای معرفی کند. سپس اروپایی‌ها واشنگتن را سرزنش خواهند کرد و هر تلاشی برای بازگرداندن تحریم‌های قبلی به چالش کشیده خواهد شد.

با توجه به این که اروپایی‌ها احتمالا از همکاری با آمریکا درباره اعمال محدود تحریم‌های قدیمی یا وضع تحریم‌های جدید خودداری خواهند کرد، نبود اتحاد میان دو سوی اقیانوس اطلس (آمریکا و اروپا) می‌تواند حتی عمیق‌تر شود.

آیا آمریکا مایل است درباره تحریم‌ها شفاف‌تر عمل کند تا به موثر واقع شدن برنامه جامع اقدام مشترک کمک کند؟

اگر تحریم‌های جدیدی علیه ایران اعمال شود،‌ از منظر ایران برجام بر سختی می‌تواند موثر باشد چون در این صورت شرکت‌ها و بانک‌ها قادر نخواهند بود از منافع قانونی رفع تحریم‌ها بهره‌مند شوند. در اروپا نگرانی‌هایی درباره چگونگی پایبندی آمریکا به تعهداتش طبق برجام از جمله رفع تحریم‌های هسته‌ای آمریکا وجود دارد، به ویژه این که آیا وزارت خزانه‌داری و اداره کنترل دارایی‌های خارجی در این وزارتخانه حاضر هستند دستورالعمل و شفافیت کافی را در اختیار شرکت‌های تجاری و بانک‌های بین‌المللی که خواهان احیای روابط تجاری با ایران هستند، قرار دهند.

تحریم‌های ایران موجب شده است تا بسیاری از بانک‌های اروپا قادر به داد و ستد با ایران نباشند،‌ در حالی که حتی برخی از این معاملات هم از دیدگاه آمریکا و هم اتحادیه اروپا قانونی بوده است. این مجازات تاثیر قابل توجهی بر بانک‌ها داشته است. زیرا جدا کردن دادوستدهای قانونی از موارد غیرقانونی دارای هزینه بسیار بیش‌تری از توقف تمام دادوستدها داشته است. هر چند روشن شدن این‌گونه ابهامات در تحریم‌ها برای بانک‌ها نه تنها در اروپا، بلکه در ژاپن برای انجام معاملات تجاری قانونی با ایران کلیدی است. ناتوانی یا بی‌میلی مقامات آمریکایی برای شفافیت بیش‌تر و عملکردی روشن‌تر در زمینه رفع تحریم‌ها مشکلاتی را برای موسسات مالی خارجی ایجاد خواهد کرد که به بروز تنش‌هایی با اروپا در صورت به خطر افتادن اجرای برجام بر اثر این‌گونه موضع‌گیری‌ها منفجر خواهد شد.

چرا و چگونه باید اتحاد دو سوی اقیانوس اطلس را در خصوص تحریم‌ها ایران حفظ کرد؟

وجود تنش میان آمریکا و اتحادیه اروپا، توانایی غرب در اطمینان یافتن از ماهیت صلح‌آمیز برنامه هسته‌ای ایران را تضعیف خواهد کرد به ویژه زمانی که محدودیت‌های اعمال شده بر فعالیت‌های چرخه سوخت ایران در چارچوب برنامه جامع اقدام مشترک در 10 تا 15 سال آینده پایان می‌یابد.

علاوه بر این حفظ اتفاق نظر درباره تحریم‌های ایران عاملی مهم در تضمین تداوم تحریم‌های اقتصادی خواهد بود چرا که غرب و آمریکا از این تحریم‌ها به عنوان ابزاری قدرتمند برای امنیت بین‌المللی یاد می‌کند. این موفقیت در طول یک دهه گذشته تا حد زیادی بر مبنای رویکرد یکسان آمریکا و اتحادیه اروپا استوار بوده است. اما محروم کردن اروپایی‌ها توسط واشنگتن و مجازات آن‌ها به بهانه نقض تحریم‌ها،‌ حمایت اروپا از تحریم‌های آینده را تضعیف می‌کند.

بنابراین اروپایی‌ها نیازمند اطلاعات بیش‌تر و درک بهتر از نگرانی‌های آمریکا در قبال ایران هستند و آمریکا باید نسبت به ضرری که هم‌پیمانان اروپایی‌اش در نتیجه این تحریم‌ها دیده‌اند هوشیارتر باشد.

آمریکا باید شفافیت روزافزونی درباره اجرای تحریم‌های خود نشان دهد، این که از نظر وزارت خزانه‌داری چه دادوستدهایی را با ایران قانونی می‌داند و این که برای تضمین دادن به موسسات مالی بین‌المللی برای انجام معاملات تجاری قانونی با ایران حاضر است چه گام‌هایی را بردارد.

انتهای پیام

ویدیو مرتبط :
کلیپ سرانجام تحریم های اتحادیه اروپا در برجام