رای الیوم: عملیات داعش در «اربد» هشداری برای اردن است

عبدالباری عطوان در سرمقاله روزنامه رأی الیوم نوشت، ممکن است دو تحول اساسی وجه تمایز عرصه های سیاسی و نظامی اردن در روزهای آینده باشد.نخست، موفقیت نیروهای امنیتی اردن در حمله پیشدستانه برای نابودی گروهک تروریستی 20 نفره وابسته به داعش که به دنبال حمله به پایگاه سرویس های اطلاعاتی اردن در منطقه اربد و پایگاه های ارتش این کشور در نزدیکی مرزهای سوریه بود.دوم، تکرار گزارش های خبری در مورد تصمیم عربستان برای اعزام نیروهای ویژه به اردن (که اطلاعاتی نیز در مورد رسیدن این نیروها وجود دارد) جهت آماده شدن برای ورود از مرزهای شمالی این کشور به سمت رقه، دیر الزور و حسکه به منظور نابودی تروریست های داعش که مقدمه ای برای تشکیل امارت در شرق سوریه به شمار می رود، عامل مهمی در مذاکرات سوریه، نقشه جدید و ماهیت نظام این کشور به حساب می آید. منابع اردنی نزدیک به دولت این کشور گفتند که باراک اوباما رییس جمهوری آمریکا در ملاقات اخیر خود با عبدالله دوم شاه اردن در واشنگتن، از آمادگی برای نبرد سرنوشت ساز در موصل و رقه خبر داده است.این نبرد را نادیده بگیریم و بر درگیری جدیدتر و کم حجم تر یعنی درگیری اربد تمرکز کنیم که منجر به کشته شدن 7 نفر از گروهک وابسته به داعش و یک افسر اردنی و بازداشت 13 نفر دیگر شد.بیانیه های رسمی اردن تاکید می کند که این گروهک، وابسته به داعش است و در ساختمانی در نزدیکی اردوگاه آوارگان فلسطینی در شهر اربد سنگر گرفته بودند که عناصر آن مجهز به انواع سلاح از جمله کمربندهای انفجاری، تیربار و مسلسل بودند.داعش بر خلاف عادت همیشگی اش به سرعت مسئولیت حمله احتمالی این گروهک را بر عهده نگرفت و هنوز در مورد ارتباط این گروهک و عناصر آن با داعش اطمینان حاصل نشده است که این امر به نوبه خود باعث پیچیده تر شدن موضوع و انحصاری بودن اطلاعات در دست یک طرف و آن هم سرویس های امنیتی اردن می شود.اگر گزارش های رسمی در این مورد درست باشد که تا کنون نیز اطلاعاتی غیر از این گزارش ها وجود ندارد، این علمیات نیروهای اردن علیه گروهک وابسته به داعش نخستین عملیات در نوع خود است، ولی باعث بوجود آمدن این نگرانی شده است که احتمال دارد این حمله شروع زنجیره ای از عملیات دیگر باشد که بر موضع داعش در قبال اردن تاثیر خواهد گذاشت و دلیل آن نیز نقش احتمالی یا خواسته شدن از اردن در جنگ آینده برای خروج رقه و موصل از کنترل داعش است.تهدید آمیز بودن عملیات اربد به این خاطر است که این عملیات حاصل برنامه ریزی یا اجرای یک نفر نیست، چرا که شمار افرادی که توسط نیروهای امنیتی اردن مورد حمله قرار گرفته اند 20 نفر هستند و نوع سلاح هایی که در اختیار داشته و مهارت های جنگی آنها نشان می دهد که این یک گروهک داخلی یا شاخه داعش در اردن است و اگر گروه های مخفی دیگر پشت این گروهک باشند مسئله خطرناکتر نیز می شود.مسئله جالب توجه اینکه در سایه تشدید فشارها و محاصره نظامی داعش در موصل، رقه و شمال حلب بعد از توافق منطقه ای و بین المللی در مورد ریشه کردن گروه تروریستی داعش، این گروه طی هفته های اخیر عملیات های انتحاری را تشدید کرده است، به گونه ای که شهر بغداد شاهد انفجارهای مکرر خودروهای بمبگذاری شده بود، همچنین یک فرد انتحاری با کمربند انفجاری به مجلس عزای عشایر دیاله حمله کرد که در این حمله 20 نفر از جمله 4 نفر از بزرگان قبیله کشته شدند، این عملیات تروریستی حدود یک ماه بعد از آزادسازی استان دیاله و اخراج تروریست های داعش انجام گرفت.هدف قرار دادن اردن همزمان با اقدامات انتقام جویانه دیگر بعد از گذشت یکسال از اعدام «معاذ الکساسبه» خلبان اردنی، نشان می دهد که داعش راهبرد خونین دیگری را در پیش گرفته است؛ چرا که اعضای این گروهک برغم محاصره توسط 150 نفر از نیروهای امنیتی اردن، تا لحظات آخر مقاومت کرده و خود را تسلیم نکردند، به دیگر سخن اگر روایت رسمی از این گروهک وابسته به داعش درست باشد، آتش بس و توافق نانوشته میان داعش و سرویس های امنیتی اردن در مورد اینکه این کشور گذرگاهی برای عبور به سوریه باشد و نه پایگاه، به پایان رسیده است، موضوعی که در هر صورت باید موجب نگرانی شود.مسئولان اردن طی دو سال گذشته حضور تروریست های داعش در خاک این کشور را تکذیب می کردند، ولی این حمله پیشدستانه در اربد حقایق متنافض با اظهارات رسمی مسئولان این کشور را آشکار ساخت.مشکل این است که اردن برغم اینکه در سایه فشارهای منطقه ای و بین المللی خود را یک بازیگر اصلی در بحران سوریه می دانست، در حال حاضر احساس تنهایی می کند و در شرایط اقتصادی دشواری به سر می برد و میزان بدهی این کشور در سال جاری به بیش از 35 میلیارد دلار یعنی حدود 90 درصد از تولید ناخالص این کشور می رسد، این در حالی است که میزان کسری بودجه اردن در سال جاری به حدود یک میلیارد دلار رسید.به اعتقاد ما اردن طی پنج سال گذشته بیش از 4 هندوانه سنگین را در دستان خود حمل می کند و سعی دارد مانع از سقوط این هندوانه ها شود و بعید است که بتواند به مقابله با چالش های خطرناکی که با آن روبروست ادامه دهد، امیدواریم که هندوانه هایش طی روزها و ماه های آینده سقوط نکند؛ چرا که امنیت برای ثبات اردن و ممانعت از انفجار اوضاع دشوار معیشتی شهروندان این کشور به خاطر گرانی، بیکاری و فاصله طبقاتی بسیار مهم است.خاورم**9364**1586