جنگي بر سر کيفيت «سيستم صوتي»

عصر خودرو/ «کامپوننت از کواکسيال بهتر است!»، «اگر صداي خوب مي‌خواهي کامپوننت ببند»، «حجم خوب مي‌خواهي کواکسيال عاليه!» شايد اين جملات ساده بار‌ها به گوشتان خورده باشد و حتي بار‌ها علامت سوالي در ذهنتان به وجود آمده باشد و از خودتان پرسيده باشيد، «کامپوننت چيست؟ تفاوت کامپوننت با کواکسيال در چيست؟». کامپوننت، بلندگوي تفکيک‌شده‌اي است که تمام اجزاي آن به صورت جدا گانه قابل نصب است. شکل ظاهري کامپوننت‌ها عموما گرد بوده و از چند قسمت مختلف تشکيل شده‌اند. کامپوننت‌ها به طور عمده به دو دسته تقسيم مي‌شوند؛ کامپوننت‌هاي دو‌تکه يا ۲way که از دو قسمت ووفر و تويتر تشکيل شده‌اند و کامپوننت‌هاي سه‌تکه يا ۳way که داراي ووفر، تويتر و ميدرنج هستند. قطعه ديگري که باعث تمايز اصلي بين کامپوننت‌ها و کواکسيال‌ها مي‌شود، کراس‌اوور است. کراس اوور، قطعه يا مداري‌ متشکل از خازن، کويل و مقاومت‌هاي مختلف است که براي محدود‌کردن فرکانس‌هاي توليدي و فيلتر‌کردن صداهاي اضافي به کار مي‌رود.

در ساختار اغلب بلندگوها کراس اوور وجود دارد، با اين تفاوت که در کامپوننت‌ها يک مدار جداگانه با رنج فرکانسي محدودشده استفاده شده است و در اکثر مدل‌ها قابليت تغيير فرکانس توسط ميکروسوييچ‌هاي طراحي شده درکراس اوور وجود دارد که دست مصرف‌کننده را براي رسيدن به صداي دلخواه بازتر مي‌کند. اما براي کواکسيال‌ها کراس‌ اوور ساده‌اي در نظر گرفته شده‌ که در بعضي از کواکسيال‌ها در مجاورت مگنت‌ و در مواردي به صورت جداگانه توسط سيم کوتاهي به اسپيکر متصل مي‌شود و غير‌قابل تنظيم است. کراس اوور در کواکسيال، طراحي ساده و پيش‌پا‌افتاده‌اي دارد و عموما براي کنترل بازه فرکانسي تويتر به کار مي‌رود.

اما کامپوننت يا کواکسيال و چرا؟!
براي رسيدن به پاسخ اين سوال، ابتدا بايد هدف خود را از خريد سيستم صوتي مشخص کنيم. در قانون سيستم‌هاي صوتي، قدرت و کيفيت هيچ وقت در يک راستا قرار نمي‌گيرند و هيچ‌گاه نمي‌توانيم کيفيت را در کنار قدرت به صورت حرفه‌اي با هم داشته باشيم. پس انتخاب کامپوننت و کواکسيال با نوع هدف ما به مرحله نهايي مي‌رسد. انتخاب هر کدام داراي معايب و مزاياي خاص خود است که با هم مرور مي‌کنيم:
1.به علت وجود کراس اوور پيشرفته، کامپوننت صداي باکيفيت‌تري نسبت به کواکسيال دارد. هر چه نوع خازن و قطعات کراس اوور پيشرفته‌تر شود طبيعتا صداي نهايي بهتر خواهد بود.
2.وجود جامپر داخل کراس اوور‌ها براي تنظيم و شدت فرکانس تويتر نقطه قوتي براي کامپوننت بوده است که معدود کواکسيال‌هايي از آن بهره‌مند هستند و اصولا دقت کامپوننت را ندارند.
3.در ساختار کراس اوور کامپوننت‌ها وجود خازن‌هايي به منظور جلوگيري از به هم ريختن صداي تويتر طراحي شده ‌که علاوه بر محدوديت فرکانس‌ها به سلامت تويتر و بالا رفتن عمر آن کمک مي‌کند.
4.محل قرار‌گيري و جهت انتشار فرکانس‌ها در کابين اتومبيل يکي از دلايل ايجاد صداي سه‌بعدي و فراگير است که اين وي‍ژگي توسط کامپوننت امکان‌پذير مي‌شود و مي‌توان هر قطعه را در جاي مناسب خود جايگذاري کرد.
5.کامپوننت‌ها به دليل کيفيت و تفکيک فرکانسي بالا، مستلزم وجود آمپلي‌فاير هستند، ولي در کواکسيال‌هايي با قدرت پايين‌تر(‌زير 50‌وات‌) ‌نيازي به خريد آمپلي‌فاير و پرداخت هزينه گزاف نيست.
6.کواکسيال‌ها به علت بزرگ‌بودن ووفر و سايز اجزا، داراي حجم صداي بيشتر و تويتر تيز‌تر و برد صداي بيشتري است که اين حجم در هيچ کامپوننتي شنيده نمي‌شود. در واقع شدت پرتاب صداي کواکسيال با کامپوننت قابل قياس نيست.
7.نکته مهم ديگري که در انتخاب اين دو نوع اسپيکر نقش دارد بخش اقتصادي آن است که کامپوننت هزينه نسبتا بالاتري مي‌طلبد.
رنج قيمت کامپوننت‌ها نا‌مشخص است و از حدود 120 هزار تومان تا 10 ميليون تومان و حتي بيشتر مي‌رسد که چنين ارقامي مختص سيستم‌هاي خاص هستند.