افراد حسود خطرناک و غیر قابل پیش‌بینی

یکی از انفعال‌های روانی که معمولاً غالب مردم دچار آن هستند، حسد است. حسادت، تمنای سلب نعمت است از دیگری که به صلاح او باشد، یعنی حسود دوست دارد نعمت‌ها از طرف مقابل گرفته شود، خواه آن نعمت به حسود برسد یا نرسد.

یک استادیار دانشکده الهیات و علوم اسلامی دانشگاه تبریز در این خصوص در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا)،‌ منطقه آذربایجان‌شرقی، اظهار کرد: یکی از گناهان بزرگ و مهم در اسلام گناه حسد است. حسد در لغت به معنای بد خواهی و خواستن زوال نعمت دیگری است و در اصطلاح به کسی حسود می‌گویند که آرزویی این چنینی برای شخصی که استحقاق نعمتی را دارد، داشته باشد. نخستین حسد، حسادت قابیل نسبت به برادرش هابیل بود.

حجت‌الاسلام ناصر فروهی افزود: حسادت می‌تواند در حوزه اخلاق فردی و اجتماعی بازتاب ها و واکنش های متضاد و خطرسازی را بیافریند. قرآن به صراحت در جاهای مختلف به این مسئله توجه داده و با بیان مصادیق عینی و تأثیرات مخرب و زیانبار آن کوشیده تا شخص را برای رهایی از این رذیلت اخلاقی و نابهنجاری زشت به تلاش و تکاپو وادارد.

وی خاطرنشان کرد: نخستین حسد، حسادت قابیل نسبت به برادرش هابیل بود، آن هم به جهت اینکه خداوند قربانی هابیل را پذیرفت ولی قربانی قابیل را نپذیرفت و این موضوع برای قابیل انگیزه ای برای کشتن برادرش شد.

فروهی با استناد به آیه 27 سوره مائده افزود: در قرآن کریم در خصوص اولین حسد آمده است :"وَاتْلُ عَلَیْهِمْ نَبَأَ ابْنَیْ آدَمَ بِالْحَقِّ إِذْ قَرَّبَا قُرْبَانًا فَتُقُبِّلَ مِن أَحَدِهِمَا وَلَمْ یُتَقَبَّلْ مِنَ الآخَرِ قَالَ لَأَقْتُلَنَّکَ قَالَ إِنَّمَا یَتَقَبَّلُ اللّهُ مِنَ الْمُتَّقِینَ " "و داستان دو پسر آدم را به درستی بر ایشان بخوان هنگامی که هر یک از آن دو قربانیی پیش داشتند پس از یکی از آن دو پذیرفته شد و از دیگری پذیرفته نشد قابیل گفت‏ حتما تو را خواهم کشت هابیل گفت‏ خدا فقط از تقواپیشگان می‏‌پذیرد".

این استادیار دانشکده الهیات و علوم اسلامی دانشگاه تبریز یادآور شد: حضرت امیرالمؤمنین علی(ع) در این باره می فرمایند: منشأ و ریشه رذایل، حسادت است.

وی خاطرنشان کرد: حسود تمام یا بیشتر نیرو و انرژی بدنی و فکری خود را صرف حسادت می کند، بنابراین این کار منشأ نابسامانی های اجتماعی است.

فروهی با اشاره به آیه 10 سوره حشر ادامه داد: در قرآن کریم آمده است که " وَالَّذِینَ جَاؤُوا مِن بَعْدِهِمْ یَقُولُونَ رَبَّنَا اغْفِرْ لَنَا وَلِإِخْوَانِنَا الَّذِینَ سَبَقُونَا بِالْإِیمَانِ وَلَا تَجْعَلْ فِی قُلُوبِنَا غِلّاً لِّلَّذِینَ آمَنُوا رَبَّنَا إِنَّکَ رَؤُوفٌ رَّحِیمٌ" ‏کسانی که پس از مهاجرین و انصار به دنیا می‌آیند، می‌گویند : پروردگارا! ما را و برادران ما را که در ایمان آوردن بر ما پیشی گرفته‌اند بیامرز و کینه‌ای نسبت به مؤمنان در دل‌هایمان جای مده، پروردگارا! تو دارای رأفت و رحمت فراوانی هستی.

وی حسد را عاملی برای بسیاری از گناهان دیگر دانست و تاکید کرد: گناهان نسبت به هم رابطه دارند حسد نیز از جمله آنهاست که موجب بسیاری از گناهان دیگر از جمله کینه ورزی، غیبت، در برخی موارد تهمت و بسیاری از گناهان دیگر -که سزاوار است در جامعه اثری از آنها وجود نداشته باشد- می‌شود.

همچنین حجت‌الاسلام یعقوب قاسمی خویی در گفت‌وگو با خبرنگار ایسنا ادامه داد: از نظر قرآن کریم حسد صفت زشتی است که هم به شخص و هم به جامعه ضرر می زند.

وی با اشاره به آیه 5 سوره فلق خاطرنشان کرد: خداوند خطاب به پیامبر اکرم (ص) می فرماید: “بگو از شرّ حسود آن گاه که حسد کند، به خدا پناه می برم”.

وی افزود: در حقیقت کسانی که حسادت می ورزند به جهت مخفی بودن کینه و عداوت ایشان همانند ابلیس، خطرناک و غیر قابل پیش بینی هستند و به انسان از پشت خنجر می زنند.

قاسمی خویی گفت: مشکلی که در مساله حسادت وجود دارد این است که رفتارها و نابهنجاری های شخص قابل شناسایی و رویت است ولی انگیزه های آن مخفی است.

این استادیار دانشکده الهیات و علوم اسلامی دانشگاه تبریز گفت: زشتی حسادت تا بدان جاست که خشم خداوند را برمی انگیزد و به کسانی که کفر و ناسپاسی شان برخاسته از حسادت است هشدار می دهد که از ایشان بسیار خشمگین است و به شدت آنان را به خاطر آن که تنها به جهت حسادت، کفر پیشه کردند عذاب می کند. حسد ایمان را می خورد.

قاسمی خویی گفت: از نظر قرآن ناآگاهی و نادانی نسبت به نقش مشیت و اراده الهی، عامل مهمی برای ایجاد حسادت در بسیاری از مردمان حتی در امور دینی است.

وی از حسادت به عنوان خاستگاه کفر نسبت به خدا یاد کرد و افزود: خاستگاه کفر و ناسپاسی نسبت به خدا و حتی کسانی که به آنان محبت می ورزند می تواند حسادت باشد و شخص تنها به این جهت حاضر به پذیرش حق و اسلام و ایمان و شکر نیست که نسبت به شخصی که وی را به این امور دعوت می کند حسادت می ورزد. از این رو کفر برخاسته از حسادت که تنها انگیزه روحی و روانی دارد از نظر قرآن بدتر و زننده تر است و باید شخص را عذابی سخت کرد.

این استادیار دانشکده الهیات و علوم اسلامی دانشگاه تبریز از فرموده امام محمد باقر(ع) در مورد حسد گفت و ادامه داد: حسد ایمان را می خوررد همانگونه که آتش هیزم را.

قاسمی خویی با اشاره به راه های پیشگیری از حسادت تاکید کرد: اراده خود شخص، یادآوری نعمت ها، از بین بردن عوامل حسد و یاد مرگ و گذرا بودن دنیا از راه های درمان حسد است.

بر اساس این گزارش، قرآن کریم حسادت را از شرها و امور زشت و نابهنجاری می شمارد که از نظری، خاص و ویژه است و از بدی ها و زشتی های دیگر به جهاتی مهم تَر و قابل درنگ تَر است. شاید یکی از علل ویژه بودن این شر و زشتی، ویژگی مخفی بودن آن است که امکان تحلیل و داوری و بازپروری را از مربیان و جوامع می گیرد. قرآن در تحلیل خویش به ابعاد هنجاری آن بیشتر توجه می دهد و آیات بسیاری به این مساله اختصاص دارد. زیرا ابعاد هنجاری و رفتاری آن نه تنها شخص را دچار خطر می سازد، بلکه دیگری و حتی جوامع را تهدید می کند. پنهان بودن علل رفتارهای نابهنجار برخاسته از حسادت، این امر را تشدید می کند و توان مقابله را از شخص و یا دیگری می گیرد و امکان بازسازی را از میان می برد. از این رو قرآن حسادت را از صفات نکوهیده و زشتی بر می شمارد و از همگان می خواهد تا خود را از این حالت یا صفت رهایی بخشند.

انتهای پیام

ویدیو مرتبط :
نشانه های افراد حسود