واکاوي وضعيت آموزشگاه‌هاي موسيقي در ايران

برنا/ آموزشگاه‌هاي موسيقي چقدر از استانداردهاي لازم برخوردارند؟ چرا در طول 10 سال گذشته تعداد آموزشگاه‌ها به طرز قارچ‌گونه‌اي زياد شدند؟؛ در اين گزارش وضعيت آموزشگاه‌هاي موسيقي را بررسي کرده‌ايم.
اين روزها آموزشگاه‌هاي موسيقي آنقدر زياد شده‌اند که ديگر براي ياد گرفتن موسيقي، نيازي نيست آن سر شهر برويد و خودتان را به زحمت بياندازيد. گرچه همچنان براي يافتن استادي قابل بايد شهر را گشت. اما سوالي که هميشه مطرح بوده، اينکه آموزشگاه‌هاي موسيقي چقدر از استانداردهاي لازم برخور دارند؟ چرا در طول 10 سال گذشته تعداد آموزشگاه‌ها به طرز قارچ‌گونه‌اي زياد شدند؟ آيا نظارتي بر آنها وجود دارد؟ در اين گزارش سعي شده به همه اين سوالات پاسخ داده شود. گزارش پيش‌رو حاصل گفت‌وگو با چند آموزشگاه‌دار است.

تا چهار سال پيش که اخذ مجوز آموزشگاه‌هاي آزاد موسيقي، آزاد (!) بود، اين آموزشگا‌ها از هر طرفي سر برآوردند. آنقدر اين روند ادامه پيدا کرد که حتي صداي بزرگان موسيقي را هم در آورد. به طوري که حتي حسن ناهيد در ابتداي آن سال‌هايي که اين روند رو به رشد شروع شده بود در مصاحبه‌اي از اوضاع صدور مجوز آموزشگاه‌هاي موسيقي گله کرد. در آن سال‌ها تاسيس آموزشگاه موسيقي در واقع يک ممر درآمد بود. در واقع اينطور شده بود که به قول حسن ناهيد هر جوان بيست ساله‌اي مي‌توانست مجوز تاسيس آموزشگاه موسيقي بگيرد. آموزشگاه‌ها معمولا آنقدر غيراستاندارد بودند که حتي هنرجويان هم اعتراض مي‌کردند. بيشتر اين آموزشگا‌ها فاقد کتاب‌ها و نوارهاي آموزشي بودند و تهيه‌اش به عهده خود هنرجو بود. فضاي کلاس‌هاي آموزشي معمولا فاقد آکوستيک ابتدايي (موکت يا چوب) بود. نور کافي نداشتند و تعداد کلاس‌هايشان هم کافي نبود. ولي بر خلاف همه اين کاستي‌ها، هزينه کلاس‌ها بالا بود. به گفته بسياري از اهل فن کساني که در اين آموزشگاه‌ها مشغول به تدريس مي‌شوند، استخدامشان رابطه‌اي بود. يعني مسئول آموزشگاه براي تاسيس کلاس از چند نفر از آشنايانش که با موسيقي آشنايي داشتند براي تدريس کلاس‌ها دعوت مي‌کردند. در اوايل دهه 80 به اين طرف تا سال‌هاي اواخر دهه، نظارت‌ها بر آموزشگاه‌ها آنقدر اندک بود که باعث به وجود آمدن اين اتفاقات شد. اما اگر پاي صحبت اساتيد موسيقي بنشينيد قطعا مي‌شنويد که خوشحالند از اينکه ديگر 2 و 3 سالي مي‌شود که وزارت ارشاد به آموزشگاه‌هاي موسيقي مجوز نمي‌دهد. نظارت‌ها بيشتر شده و چند آموزشگاه متخلف هم پلمپ شده‌اند. گرچه ما هنوز تبعات همان عدم نظارت‌ها را مي‌بينيم!

زماني هم که براي هر جلسه کلاس در نظر گرفته شده است، حداقل 20 دقيقه است. ولي اگر به کلاس‌ها مراجعه کنيد حتما مي‌بينيد که اغلب اساتيد هر کلاسي را در طي 15 دقيقه تمام مي‌کنند. البته آموزشگاه‌ها بسته به سابقه‌شان، مبلغ دريافتي و زمان کلاس‌شان فرق مي‌کند. قرار بر اين است که هر موسسه‌اي هر هفته بين 20 تا 1 ساعت زمان به هر هنرجو اختصاص دهد. هر ترم هم دو ماه است. البته اين هزينه‌ها براي کلاس‌هاي عمومي و خصوصي فرق مي‌کند.

يکي ديگر از مشکلات آموزشگاه‌ها استخدام مربيان است. اگر اهل موسيقي باشيد و بخواهيد يکي از سازها را ياد بگيريد سعي کنيد به آموزشگاهي مراجعه کنيد که از اعتبار خوبي برخوردار باشد. در بسياري از موسسه‌هاي تازه تاسيس، اساتيدي مشغول به کار مي‌شوند که از حداقل‌هاي علم موسيقي برخوردارند و کساني هستند که مي‌توان گفت حتي مدرک کارشاسي موسيقي هم ندارند. ولي وقتي اعتراض به آموزشگاه‌ها و طريقه آموزششان بالا گرفت مصوبات جديدي طرح که باعث ساماندهي اين آموزشگاه‌ها شد. گرچه هنوز هم هستند موسساتي که از زير اين قوانين در مي‌روند و کار خودشان را مي‌کنند. ولي طبق مصوبه وزارت ارشاد مربياني که در آموزشگا‌ه‌هاي موسيقي استخدام مي‌شوند بايد حتما ليسانس موسيقي داشته باشند و در کنارش کارت مربيگري از وزارت ارشاد اخذ کرده باشند. اين کارت‌هاي مربيگري در پي يک آزمون از ميان ليسانسه‌هاي رشته موسيقي به افراد داده مي‌شود. يعني کساني که در اين رشته تحصيل کرده‌اند و معدل زير 16 کسب کرده‌اند در آزموني که وزارت ارشاد برگزار مي‌کند شرکت مي‌کنند و کارت مربيگري مي‌گيرند. کساني که معدلشان بالاي 16 است بدون آزمون اين کارت را مي‌گيرند و مجازند که در آموزشگاه‌ها تدريس کنند. اين قوانين باعث ساماندهي اساتي