17 دی - 7 ژانویه؛ در تاریخ چه گذشت؟

 برترین ها: امروز 17 دی برابر با 7 ژانویه تقویم میلادی است. روزی که در تاریخ آبستن وقایع و اتفاقات زیادی در ایران و جهان بوده است. به مرور برخی از این وقایع می‌پردازیم.

رویداد ها:

1364 ش - مرگ مشکوک جهان پهلوان تختی

جهان پهلوان غلامرضا تختی در شهریور 1309 ش در یكی از محلات جنوبی تهران و در خانواده‏ای متوسط به دنیا آمد. وی از كودكی به ورزش روی آورد و ورزش را فقط برای سلامتی و تندرستی بدن می‏خواست. او در عین حال به نجاری مشغول بود تا این كه در بیست سالگی در اولین مسابقات قهرمانی كشتی كشوری شركت كرد. از آن پس شهره عام و خاص گردید و در میدان‏های جهانی مدال‏آور شد. تختی سرشار از پاكی و صداقت بود و دلی بی‏باك و جسور داشت. او دارای قلبی رئوف و مالامال از عشق مردم بود و در زندگی خود، بیش از قهرمانی به انسان زیستن و از خودگذشتگی می‏اندیشید.

تختی با وجود قهرمانی در میادین بین‏المللی كشتی، هیچ گاه فروتنی و تواضع خود را در برابر مردم از دست نداد. وی در دوران قهرمانی خود، 9 مدال طلا و نقره جهانی و بازی‏های المپیك را كسب كرد و از جمله ورزشكاران ایرانی است كه بیشترین مدال‏های طلا و نقره را در بازی‏های مهم بین‏المللی، به ارمغان آورده‏اند. جهان پهلوان تختی از مریدان آیت‏اللَّه سیدمحمود طالقانی به شمار می‏رفت و در ملی شدن صنعت نفت حضوری فعال داشت. وی هم‏چنین در جمع‏آوری كمك‏های مردمی به زلزله‏زدگان بویین‏زهرا در شهریور 1341، نقش مهمی ایفا كرد به طوری كه حساسیت رژیم را دربرداشت. رژیم كه كمابیش از فعالیت‏های سیاسی تختی آگاهی پیدا كرده بود، برای به سلطه كشیدن او، ریاست فدراسیون كشتی كشور را به او پیشنهاد نمود؛ ولی او این پیشنهاد و حتی پیشنهاد برای به دست گرفتن شهرداری تهران یا نمایندگی مجلس را نیز رد كرد. در نهایت، رژیم سفاك پهلوی چون هیچ راهی برای نفوذ به تختی نیافته بود و هم‏چنین محبوبیت روزافزون تختی در میان مردم و مخالفت وی با رژیم وابسته شاه، طاغوتیان را خشمگین كرده بود، سرانجام باعث شد تا عوامل رژیم پهلوی در توطئه‏ای مشكوك، وی را در هفدهم دی ماه 1346 در 37 سالگی به قتل برسانند. هرچند كه در آن زمان، مرگ تختی را، خودكشی عنوان كردند، ولی این توطئه رژیم با آگاهی یافتن مردم از اصل ماجرا، نقش بر آب گردید. پیكر جهان پهلوان تختی با حضور خیل دوستداران و مشتاقان، در شهر ری به خاك سپرده شد.

1714 - نخستین ماشین تحریر جهان كه به دست هنری میل ساخته شده بود در لندن به معرض تماشا گذارده شد.هنری میل1357 - ماموریت ژنرال هایزر در تهران

17دی ماه 1357 افشاء شد كه «رابرت هایزر Gen. Hauyzer» ژنرال آمریكایی و معاون نیروهای مسلح ناتو در اروپا [معاون وقت ژنرال هیگ كه این ژنرال بعدا وزیر امورخارجه آمریكا شد] به تصمیم جیمی كارتر رئیس جمهور وقت آمریکا وارد تهران شده و مذاكرات خود را با مقامات نظامی ایران آغاز كرده است و این مذاكرات احتمالا درباره سرنوشت شاه و حقیقت یابی در زمینه كابینه شاپور بختیار، نظرات افسران ارشد ارتش و روند انقلاب است.

در سابقه این خبر آمده بود که آیزنهاور رئیس جمهور پیشین آمریکا هم در تابستان 1953 (چند هفته پیش از براندازی 28 امُرداد) ژنرال شوارتسکف را به تهران فرستاده بود و او بود که شاه را با دادن اطمینان به خارج فرستاد و کمک به انجام کودتای انگلیسی ـ آمریکایی کرد. پیش از انتصاب بختیار، روزنامه های تهران و بسیاری از ژورنالیست های رادیو تلویزیون دولتی و خبرگزاری پارس در اعتصاب 62 روزه خود بودند و مردم از تحولات روزمره بی خبر.

ژنرال هایزرمنابع غیر دولتی خبررسانی برای ایرانیان درون مرز در آن 62 روز تنها چند رادیو دولتی خارجی بود که برنامه اخبار به زبان فارسی داشتند و از فرصت اعتصاب برای تلقین نظر دولت های مربوط بهره برداری می کردند. از زمان برگزاری کنفرانس سران غرب در گوادالوپ [به ابتکار رئیس جمهور وقت فرانسه]، سران غرب از ماندن شاه ـ دوست و متحد قدیمی شان ـ در قدرت حمایت نمی کردند.

ژنرال هایزر بعدا و پیش از فوت، درباره ماموریت خود در تهران و جلسات متعددش با ژنرالهای ایرانی كتابی مفصل منتشر كرد که یکی از مآخذ تاریخنگاران بشمار می آید. از تحولات 33 سال گذشته چنین برمی آید که نتایج ماموریت هایزر بسود آمریکا تمام نشده است. ژنرال هیگ رئیس وقت هایزر نیز که بعدا وزیر امورخارجه آمریكا شد در کتاب خاطرات خود صفحاتی را به ماموریت هایزر در تهران اختصاص داده است. هیگ پس از فروپاشی شوروی، با اقامت طولانی در ترکمنستان تلاش کرد که آمریکارا در آن کشور و منطقه فرارود جایگزین روسیه کند که بیش از یک قرن برآنجا استیلا داشت.

1936 - برنامه معروف به کشف حجاب هفدهم دیماه 1314 با شرکت همسر و دختران رضا شاه پهلوی که بدون حجاب در جشن دانشسرای عالی شرکت کرده بودند به اجرا درآمد. رضا شاه در همین روز علی اصغر حکمت کفیل وزارت فرهنگ را که به اجرای این برنامه کمک فراوان کرده بودند به مقام وزارت (وزارت فرهنگ) ارتقاء داد.

همسر و دختران رضا خان پس از کشف حجاب625 - غزوه احد

طبق كرونیكلهای به زبان انگلیسی، با تبدیل تقویم ها، غزوه احد Uhud در هفتم ژانویه سال 625 (بعضی سالها مصادف با هشتم ژانویه) روی داد كه سه روز پس از آن، غزوه حمراء الاسد در 42 كیلو متری مدینه به وقوع پیوست، ولی بسیاری از مورخان و از جمله پرفسور «ویلیام مونتگمری وات» تاریخ وقوع غزوه احد را 23 مارس سال 625 نوشته اند. غزوه احد در غرب مدینه و در دامنه كوهی به همین نام در هفتم شوال سال سوم هجری روی داده بود كه ضمن آن، هفتاد و به قولی 72 تن از مسلمانان جان باختند. شمار مخالفان اسلام كه از مكه به سوی مدینه لشكركشی كرده بودند بیش از سه برابر مسلمانان بود. پروفسور وات كه در اكتبر 2006 در 97 سالگی درگذشت نوشته است كه برخلاف برخی نوشته ها، درغزوه احد مسلمانان با وجود تحمل تلفات، شكست نخوردند.

1356 ش - درج مقاله توهین ‏آمیز نسبت به امام خمینی (ره) در روزنامه اطلاعات

رژیم پهلوی كه با ترفندهای گوناگون از قبیل زندان و تبعید نتوانسته بود از نفوذ امام خمینی(ره) رهبر روحانی انقلاب مردمی ایران جلوگیری كند، با اقدامی ناپسند و ضد دینی، در هفدهم دی ماه 1356 مقاله‏ای توهین‏آمیز علیه حضرت امام با نام جعلی رشیدی مطلق درج نمود. نویسنده اجیر ساواك در این مقاله با وقاحت كامل سعی كرده بود با اهانت به امام، به زعم خود شخصیت رهبر نهضت را بشكند و امام را به طرفداری از مالكین و شهرت‏طلبی و عامل استعمار بودن متهم نماید. چاپ این مقاله كه در آن، حضرت امام را سرسپرده شوروی و كمونیست معرفی كرده بود، با عكس‏العمل شدید مردم و قیام خونین 19 دی مردم قم مواجه گردید. انتشار این مقاله، در سراسر ایران با عكس‏العمل تند و خشم و نفرت عمومی مواجه گردید و بلافاصله، درس‏ها و جماعت‏ها در حوزه علمیه قم به عنوان اعتراض تعطیل شد. به تعبیری دیگر واكنش مردم نسبت به این عمل ساواك به منزله آغاز قیام اصلی مردمی در براندازی رژیم پوسیده پهلوی بود.

1926 - ایجاد «مملكت سعودی» توسط عبدالعزیز بن عبدالرحمن السعود

عبدالعزیز بن عبدالرحمن السعود هفتم ژانویه سال 1926 خودرا پادشاه حجاز اعلام داشت. عبدالعزیز از اختلاف شریف مكه با دولت انگلستان استفاده كرده و حجاز را هم بر قلمرو خویش افزود و خود را سلطان نجد و حجاز اعلام داشت. وی قبلا تنها سلطان نجد بود. دولت لندن بناچار طبق عهدنامه سال 1927 جدّه قلمرو حكومتی عبدالعزیز را برسمیت شناخت. مملكت سعودی 23 سپتامبر 1932 از وحدت حجاز، نجد، حساء و قطیف [دو منطقه جنوب شرقی و شیعه نشین كه در قدیم با جزایر مجاور در خلیج فارس «بحرین» خوانده می شدند و در قرن نهم میلادی به دست قرمطیان افتاده بودند] و برخی نواحی دیگر رسمیت یافته و این روز که در تقویم ها مندرج است به عنوان روز تاسیس رعایت می شود. كشور سعودی تنها مملكتی در جهان است كه به اسم فرد نامیده شده است. این كشور دارای یك شورای انتصابی است ولی پارلمان ندارد كه اعضای آن همانند كشورهای دیگر منتخب مردم باشند. سلطنت بر كشور سعودی در خانواده السعود موروثی است و پسران عبدالعزیز تاکنون یکی پس از دیگری پادشاه این سرزمین شده اند که تا نیمه جنگ جهانی اول از مستملکات عثمانی بود و بعدا به چنگ انگلستان افتاده بود. عبدالعزیز که در سال 1880 به دنیا آمده بود بسال 1953 درگذشت. نفت كه در مارس 1938 در این كشور كشف شد از نیمه دوم قرن بیستم مملكت سعودی را ثروتمند ساخته است. طبق یک سازش واشنگتن و لندن، دست آمریکا در نفت کشوری سعودی باز گذارده شده است. طبق برآورد، یك چهارم ذخایر نفت خام كره زمین در زیر شن های كشور سعودی قراردارد و از لحاظ صدور نفت، مقام اول را در جهان داراست با درآمد ناخالص سالانه بیش از 400 میلیارد دلار. و اینک نگاهی کوتاه به تاریخ تحولات این سرزمین در دوران معاصر:

عبدالعزیز در جوانی با خانواده خود براثر فشار خاندان «الرشید» كه «ریاض» واقع در منطقه نجد و زادگاه و مركز اقتدار خاندان سعود را متصرف شده بود به كویت رفته بود كه در دسامبر سال 1901 در 21 سالگی با نیرویی كه از چهل و چند نفر بیشتر نبود به قصد پس گرفتن ریاض عازم نجد شد و اوایل 1902 ریاض را تصرف كرد و سپس به كوتاه كردن دست الرشید از نقاط دیگر پرداخت. خاندان سعود از قرن هجدهم (طبق برخی نوشته ها از سال 1744 میلادی) در مناطق الدیریه و الریاض دارای اقتدار بود. عبدالعزیز تا سال 1904 همه نجد را برغم حمایت نظامی عثمانی از الرشیدی ها، تصرف كرد و با مرگ الرشید در سال 1906 راه در برابر عبدالعزیز باز شد و به تدریج سایر مناطق تحت سلطه عوامل الرشید به او تعلق گرفت. وی در سال 1913 «حساء» و سال بعد از آن قطیف را هم بر قلمرو خود افزود و به ساحل غربی خلیج فارس رسید. دولت انگلستان كه سرگرم عقب راندن عثمانی از سرزمین های عربی و مسلط شدن بر آنها بود در سال 1916 (اواسط جنگ جهانی اول) حكومت عبدالعزیز بر نجد و حساء را برسمیت شناخته بود زیرا به موجب توافق ماه مه این سال (سال 1916) انگلستان و فرانسه بر سر تقسیم سرزمین های عربی میان خود ـ در صورت شكست امپراتوری عثمانی در جنگ جهانی اول، قرارشده بود جز سوریه و لبنان كه سهم فرانسه درنظر گرفته شده بود، مابقی از جمله حجاز در اختیار انگلستان قرار گیرد. عبدالعزیز در سال 1925 از اختلاف شریف مكه با دولت انگلستان استفاده كرد و حجاز را هم بر قلمرو خویش افزود و خود را سلطان نجد و حجاز اعلام داشت و دولت لندن بناچار طبق عهدنامه سال 1927 جده قلمرو حكومتی او را برسمیت شناخت، ولی تاریخ اعلام رسمی تاسیس كشور سعودی 23 سپتامبر 1932 است. این سرزمین كه در ایران (همانند دوران ساسانیان) «عربستان» خوانده می شود دارای2 میلیون و 200 هزار كیلومتر مربع وسعت و طبق آمار سال 2007 بیست و 4 میلیون و 700 هزار تن سكنه است كه حدود شش میلیون از آنان خارجی هستند كه برای كار به آنجا رفته اند. درآمد سرانه هریك از ساكنان سعودی سالانه 22 هزار دلار است.

عبدالعزیز بن عبدالرحمن السعوددوم نوامبر سال 1964 ملك سعود دومین پادشاه كشور سعودی در یك كودتای خانوادگی از مقام خود بركنار و به خارج تبعید شد. شنیده شده بود وی كه یازده سال بر این كشور پادشاهی كرده بود می خواهد یكی از پسران 30 گانه خود را ولیعهد كند حال آنكه قرار بود پس از او برادرانش به ترتیب به پادشاهی برسند. هنگامی كه ملك سعود شروع به توزیع مقامات دولتی میان پسران خود كرد، خاندان سعودی سه اتهام داخلی، مذهبی و بین العربی به او وارد ساختند و بركنارش كردند. این سه اتهام عبارت بود از اسراف بیت المال، شرب خمر و مشاركت در توطئه مقدماتی ترور جمال عبدالناصر كه در جهان عرب محبوبیتی ویژه داشت. با این اتهامات، بركناری او مورد حمایت اتباع سعودی، جهان عرب و روحانیون ملل اسلامی قرار گرفت. پس از او ملك فیصل برادر ناتنی اش پادشاه سعودی شد كه بعدا او نیز به دست برادرزاده اش كشته شد. با بركناری ملك سعود، دیگر هیچیك از پادشاهان بعدی سعودی درصدد ولیعهد كردن فرزند خود برنیامد و برادران (فیصل، خالد. فهد، و عبدالله) یكی پس از دیگری پادشاه شدند و ....

۱۹۵۳ - هری ترومن رئیس‌جمهور آمریکا دستیابی این کشور به بمب هیدروژنی را اعلام کرد.

هری ترومن1979 - سقوط دولت خون‏خوار و دیكتاتوری "پول پوت" در كامبوج

پس از آن كه در سال 1970م، حكومت قانونی كامبوج با یك كودتای نظامی با حمایت امریكا سرنگون شد، پول پوت رهبر خِمرهای سرخ و یارانش كه از حمایت چین برخوردار بودند، از این فرصت استفاده كرده و با گسترش نفوذ خود، به تدریج كنترل بخش بزرگی از روستاهای كامبوج را به دست گرفت. با تضعیف ارتش كامبوج در سال 1975م كه به خاطر فرار سربازان شدت یافت، خِمِرهای سرخ پنوم پن، پایتخت كامبوج، را تصرف كردند. تصرف پنوم پن از طرف خِمرهای سرخ، سرآغاز فاجعه‏ای بود كه نه تنها در قرن بیستم، بلكه در طول تاریخ بشری، نظیر آن دیده نشده است. مشخصه بارز حكومت پول پوت، استفاده از روش‏های خشونت‏آمیز و كوچ دادن اجباری مردم شهرها به روستاها و محو هر گونه آثار و نشانه تمدن به بهانه اجرای همه اصول كمونیسم بود. در این میان افرادی كه كمترین مقاومتی از خود نشان می‏دادند كشته می‏شدند به‏طوری كه پول پوت، و خِمرهای سرخ در مدت كمتر از چهار سال حكومت بر كامبوج، حدود 2 میلیون نفر از مردم، به خصوص اتباع ویتنامی‏تبارِ كامبوج را كشتند. چنین فاجعه‏ای با توجه به نسبت جمعیت شش میلیونی كامبوج، در دوران زمام‏داری هیچ یك از جباران دیگر تاریخ سابقه ندارد. از این رو، ارتش ویتنام نیز به بهانه حفظ جان اتباع خود، به كامبوج حمله برد و حكومت پول پوت را در هفتم ژانویه 1979م سرنگون كرد. با وجود این، خِمِرهای سرخ به مبارزه مسلحانه خود در قسمت‏هایى از كشور علیه دولت مركزی ادامه دادند. پول پوت پس از سقوط از قدرت، در جنگل‏های شمال این كشور ساكن شد. وی در سال 1995م دچار سكته شد و قسمتی از بدن او فلج گردید. پول پوت در این هنگام برای اینكه ثابت كند از قدرت او چیزی كاسته نشده است بر خشونت خود به زیردستان خود در گروه خمرهای سرخ، افزود و همین خشونت بیش از حد او، باعث نارضایتی اطرافیانش شد. در نتیجه علیه وی شوریدند و او را به دادگاه تحویل دادند. با این حال پول پوت پس از دستگیری، قتل عام مردم را، خدمت به بشریت دانست و از آن اظهار پشیمانی نكرد. لازم به ذكر است كه در تمام دوران حكومت پول پوت، تنها دولت چین بود كه از این دولت خون‏ریز حمایت می‏كرد.

پول پوت2006 - نگرانی آمریکا از تصمیم احمدی نژاد

بامداد ششم ژانویه 2006 بانو «رایس» وزیر امورخارجه وقت آمریكا ضمن صرف ناشتایی با چند روزنامه نگار به آنها گفت كه مسئله ایران برای ما حساس شده است و روشن نیست که به کجا بیانجامد. دولت ایران اعلام كرده است كه برنامه های اتمی خودرا از سر می گیرد و نمایندگان این دولت از شركت در جلسه از قبل پیش بینی شده پنجم ژانویه 2006 آژانس بین المللی انرژی اتمی مركب از نمایندگان 35 كشور خودداری كردند كه علامت سخت شدن موضع تهران است. ما به حد كافی رای در میان كشورهای عضو آژانس خواهیم داشت كه مسئله ایران را به شورای امنیت ارجاع دهیم. با وجود این، منتظر نتیجه قطعی تلاش های دیپلماتیك جاری (وقت) خواهیم بود. رئیس جمهور تازه ایران (احمدی نژاد) نرمش رئیس جمهور قبلی را ندارد و حرکت بعدی او برای ما قابل پیش بینی نیست. در جمهوری اسلامی ایران حرف آخر را رهبری این کشور می زند ولی از طریق رئیس جمهور و شاید رئیس پارلمان. بنابراین، کار ما در قبال تهران دشوار و پیچیده است.

رایس سپس از روش تازه دولت روسیه و سخت شدن این دولت انتقاد كرد و گفت اول ژانویه دیدیم كه چگونه روسیه لوله گاز خود را بست. رفتار روسیه تغییر فاحش كرده است و ما نگران هستیم. در پی بستن لوله گاز روسیه به اروپا، کار ما شده است نشستن و مراقب حرکت بعدی روسیه بودن.

زادروزها

    ۱۷۶۸ - زادروز ژوزف بناپارت برادر بزرگتر ناپلئون بناپارت امپراتور فرانسه و از پادشاهان اسپانیا و ناپل    ۱۸۰۰ - زادروز میلارد فیلمور سیزدهمین رئیس جمهور ایالات متحده آمریکا

نیکولاس کیج    ۱۹۴۸ - زادروز ایشیرو میزوکی خواننده ، آهنگساز و بازیگر ژاپنی    ۱۹۶۴ - زادروز نیکولاس کیج بازیگر ، تهیه کننده و کارگردان آمریکایی ، برنده جایزه اسکار    ۱۹۷۱ - زادروز جرمی رنر بازیگر و موسیقیدان آمریکاییلوئیز همیلتون    ۱۹۸۵ - زادروز لوئیز همیلتون رانندهٔ انگلیسی مسابقات فرمول یک    ۱۳۱۷ - جواد فکوری، فرمانده نیروی هوایی و وزیر دفاع جمهوری اسلامی ایرانمحمدرضا لطفی    ۱۳۲۵ - محمدرضا لطفی، نوازنده تار و سه‌تار و آهنگ‌ساز ایرانی    ۱۳۳۸ - محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران    ۱۳۶۲ - پژمان منتظری، بازیکن فوتبال ایرانیمحمد جواد ظریفدرگذشت‌ها

    ۱۵۳۶ - درگذشت کاترین آراگن نخستین همسر و شهبانوی هنری هشتم پادشاه انگلستان    ۱۶۵۵ - درگذشت اینوسنت دهم از پاپ‌های کلیسای کاتولیک رم

نیکولا تسلا    ۱۹۴۳ - درگذشت نیکولا تسلا مخترع رادیو ، فیزیکدان و مهندس صربی الاصل آمریکایی    ۱۹۸۴ - درگذشت آلفرد کاستلر فیزیکدان فرانسوی ، برنده جایزه نوبل فیزیک سال ۱۹۶۶    ۱۹۸۹ - درگذشت هیروهیتو صد وبیست وچهارمین امپراتور ژاپنولادیمیر پریلاگ    ۱۹۹۸ - درگذشت ولادیمیر پریلاگ شیمیدان کروات ، برنده جایزه نوبل شیمی سال    ۱۳۴۶ - غلامرضا تختی، قهرمان کشتی جهان

*****منابع:

-پایگاه نوشیروان کیهانی زاده-ویکی پدیای فارسی-صفحه امروز در تاریخ در توئیتر-راسخون

ویدیو مرتبط :
کلیپ تبریک تولد 17 دی ماه برای استوری || کلیپ شاد تولدت مبارک 17 دی