کتاب کودک فرصتی برای سودجویان و شهرت‌طلبان/ «محله برو بیا» به ادبیات کودک کمک کرد/ ضربه‌ فضای‌مجازی به ادبیات

جعفر ابراهیمی متخلص به «شاهد» از نویسندگان و شاعران با سابقه ادبیات کودک و نوجوان در گفت‌وگو با خبرنگار کتاب و ادبیات خبرگزاری فارس، به روزگار ادبیات کودک و نوجوان اشاره کرد و گفت: الان به نظرم ادبیات کودک آشفته بازار است به نظرم اکنون در دوران گذار هستیم و این دوره خواهد گذشت و در آینده اوضاع بهتر خواهد شد.

وی افزود: در گذشته ادبیات کودک به آن رشدی که امروز رسیده، نبود در ضمن از تالیف حمایت هم نمی‌شد و ناشران قدرتمند هم کار ترجمه‌ای چاپ می‌کردند و مثلا انتشارات امیرکبیر «قصه‌های خوب برای بچه های خوب» را چاپ کرد که خلاق نبود و بیشتر بازنویسی و ساده‌نویسی بود.

*«کیهان بچه‌ها» متولی ادبیات کودک بود

این نویسنده در ادامه با اشاره به پیروزی انقلاب اسلامی گفت: به هر حال بعد از پیروزی انقلاب اسلامی حرکت و تحول ایجاد شد و برای ما جوانان یک اعتماد به نفسی ایجاد شد. گروهی بودیم که در کیهان بچه‌ها کار می‌کردیم و به نوعی می‌توان گفت که کیهان بچه‌ها متولی ادبیات کودک بود. نویسندگان کیهان بچه‌ها از پیشگامان ادبیات کودک بودند و این گروه همه جا بودند.

او اضافه کرد: قبل از انقلاب ناشر تخصصی کودک نداشتیم و برخی ناشران در کنار آثار بزرگسال خود چند کار کودک هم چاپ کرده بودند که خیلی هم جدی نبود. بعد از انقلاب در «کیهان بچه‌ها» شورای قصه و شعر جلسه می‌گذاشتند و جوان‌تر هم می‌آمدند و این جلسات نویسنده، شاعر و تصویرگر تربیت می‌کرد و در یک دوره‌ای به خصوص در دوره مرحوم فردی مثل یک دانشگاه عمل می‌کرد. این روال از اوایل دهه 60 تا اواسط دهه 70 بوده است.

*«محله برو بیا» به پیشرفت ادبیات کودک کمک کرد

شاعر شعر خاطره‌انگیز «خوشا به‌حالت ای روستایی» در ادامه گفت: وحید نیکخواه آزاد هم یکی دیگر از اثرگذاران بوده است. او در تلویزیون هم کارهایی کرد که به پیشرفت ادبیات کودک کمک کرد. «محله بهداشت» و «محله برو بیا» از جمله برنامه‌هایی بود که تولید شد و به ادبیات کودک کمک کرد و اگر مقایسه شود با آثاری که امروز تولید می‌شود باید گفت کارهای بسیار خوبی بوده است.

ابراهیمی گفت: اکثر نویسندگان و شاعران با توجه به اینکه در دوران دفاع مقدس هم قرار داشتیم با یک روحیه بسیجی کار می‌کردند و افراد ناباب را داخل گود ادبیات کودک نمی‌کردند و ما معتقدیم که باید یک فرد سالم و علاقه‌مند به ادبیات کودک وارد کار کودک شود. اگر کسی هم علاقه به فعالیت داشت او را راهنمایی می‌کردیم و اگر راهنمایی‌ها را قبول می‌کرد، رشد می‌کرد.

این نویسنده و شاعر کودک و نوجوان گفت: آن دوره، یک دوره آزمون و خطا برای نویسندگان بود و دوران خوبی بود که دیگر گذشته است. مردم انگیزه مطالعه داشتند و تیراژ کتاب‌ها 20 هزار و 30 هزار نسخه بود و در کانون این رقم به 50 هزار نسخه هم می‌رسید و حداقل تیراژ 5 هزار نسخه بود. در ضمن اگر بخواهیم جمعیت کودک و نوجوان آن روزگار را با امروز مقایسه کنیم می‌توان گفت این جمعیت یک سوم شده است. اما امروز با توجه به رشد جمعیت شمارگان کتاب‌ها کاهش داشته است.

*چاپ کتاب در دست توزیع‌کنندگان بی‌سواد است

وی افزود: وضعیتی که امروز برای نشر ایجاد شده به خاطر آن است که متولی درستی ندارد و دستور چاپ بسیاری از کتاب‌ها، توسط بعضی گروه‌ها داده می‌شود که توزیع کتب را در دست دارند و اتفاقا از سواد درستی هم بهره نمی‌برند و اهل کتاب خواندن نیستند و بیشتر در صدد ترویج کتاب‌های بازاری هستند ولی ناشران برای این که بتوانند کتاب‌های خود را بفروشند مجبور هستند به حرف این گروه‌ها گوش کنند. البته معتقدم که کتاب خوب همیشه مخاطب دارد و هر قدر هم که از سوی این گروه‌ها فشار بیاید اما مخاطب به آن گرایش دارد.

جعفر ابراهیمی با اشاره به اینکه ادبیات کودک متولی ندارد، تصریح کرد: از آنجا که امروز ادبیات کودک متولی درستی ندارد برخی نویسندگان جوان که ادعای نوآوری دارند را کسی نیست هدایت کند. حتی ممکن است کارهایی بکنند که مورد توجه هم قرار بگیرند ولی بعد رها می‌کنند سراغ یک فعالیت دیگر می‌روند و از بزرگان ادبیات کودک هم مشورت نمی‌گیرند.

*کتاب کودک فرصتی برای سودجویان است

او اضافه کرد: این موجب می‌شود که یک آشفته بازار در ادبیات کودک ایجاد می‌شود. امروز برای گروه سنی دبستان کتاب زیاد چاپ نمی‌شود و بیشتر کتاب‌ها برای خردسالان است زیرا هم فروش خوبی دارد و هم مورد توجه خانواده است و این قضیه باعث می‌شود که بسیاری از سودجویان و شهرت‌طلبان سراغ کتاب خردسالان بروند. البته در این بین کارهای خوب هم چاپ می‌شود ولی به نسبت کارهای بازاری کمتر هستند.

این شاعر پیشکسوت گفت: از آنجا که خردسالان کمتر به نام نویسنده توجه دارند و بیشتر به بازی‌های زبانی و موسیقی شعر توجه دارند، برخی نیز از همین استفاده می‌کنند و کتاب تولید می‌کنند.

وی افزود: متاسفانه ادبیاتی که باید برای کودکان(کسانی که توانایی خواندن دارند) تولید شود برای خردسالان تولید می‌شود، زیرا ادبیات کودکان باید با زبان معیار و سالم نوشته شود و از آنجا که کار کردن در زبان معیار کار سختی است موجب می‌شود، بسیاری از نویسندگان بروند سراغ ادبیات خردسالان و این موجب می‌شود در دراز مدت ذهن آنها تنبل می‌شود و هر جا گیر کنند آن را تبدیل به محاوره می‌کنند. از آنجایی که شعرها با لهجه تهرانی سروده می‌شود برای کودکان شهرستانی قابل فهم و استفاده نیست.

*فضاهای مجازی در حال ضربه زدن به ادبیات هستند

ابراهیمی شاهد در پایان گفت: با توجه به گسترش فضاهای مجازی امید است که در آینده این فضاها به کمک ادبیات و فرهنگ بیاید ولی اکنون این فضاها در حال ضربه زدن به ادبیات، فرهنگ و موسیقی هستند و زمینه نشر غیرقانونی شده است. این موجب می‌شود که کار حرفه‌ای تحت شعاع قرار بگیرد.

انتهای پیام/و

http://fna.ir/TTZKGJ

ویدیو مرتبط :
کنترل کودک در فضای مجازی