ایران سرا/ طارم ،بهشتی در دل زمین

باشگاه خبرنگاران/ قسمتی از دریاچه سد سفید رود که در شهرستان طارم واقع شده، ساحل رودخانه هایی که همگی ریزابه قزل اوزن هستند، دامنه ارتفاعات، جنگل ها، چشمه آب معدنی الله بلاغی، غار خرمنه سر، روستای تشویر، روستای شاه نشین و دیگر روستاهای ییلاقی با آب و هوای مناسب، چشم انداز باغ ها و کشتزارهای برنج و... از جاذبه های طبیعی شهرستان طارم هستند که به همراه سکوت و آرامش دلپذیر منطقه، مقدمات استراحت کم نظیر و دلچسبی را برای بازدیدکنندگان از این خطه زیبای استان زنجان فراهم می کنند.

شهرستان طارم علاوه بر جاذبه های طبیعی به نسبت وسعت و موقعیت خود در استان از بناهای تاریخی و مکان های دیدنی خوبی برخورداراست.
قلعه شمیران، قلعه سانسیز، بنای امام زاده حیدر، بنای امام زادگان عوف و هاشم (ع)، چهار تاقی های طارم، آتشکده تشویر، آتشکده الزین و آتشکده پیرچم از جمله بناهای ارزشمند و دیدنی شهرستان طارم هستند که در کنار طبیعت زیبا و منحصر به فرد منطقه ارزش های توریستی و تفرجگاهی این ناحیه را یادآوری می کنند.
آتشکده ها : آتشکده های طارم عموما" از سنگ وساروج با پلان چهار طاقی وبا ابعاد 4×4 متر ساخته شده و پوشش آنها گنبدی شکل و تماما" از لاشه سنگ اجرا گردیده اند.
ترکیب کلی آنها به سبک آتشکده های دوران ساسانی وبا آتشکده نیاسر کاشان قابل مقایسه اند، با این تفاوت که برای عناصر اصلی در آنها به جای آجر، از لاشه سنگ استفاده شده است بهر تقدیر این آتشکده ها در زمره عناصر جاذب تاریخی طبقه بندی می شود در شهرستان طارم چند آتشکده از دوران ساسانیان باقی مانده که در فهرست آثار تاریخی ثبت گردیده است و عبارتند از :

آتشکده تشویر
در داخل روستای تشویر دو بنا وجود دارد که اهالی آنها را آتشکده می دانند. این بنا ها در داخل روستا در سمت جنوب جاده سرخه دیزج- گیلوان قرار دارد.
بنا های موسوم به آتشکده شامل دو بنای تاریخی است که در فاصله کوتاهی از یکدیگر واقع هستند.
پیرامون این بناها را گورستانی قدیمی احاطه کرده است. بنای غربی نقشه 8 ضلعی و دیگری نقشه 4 ضلعی دارد. بنای غربی از بیرون هشت ضلعی و از داخل چهار ضلعی است. این بنا دارای چهار ورودی است که دو مورد از آنها دارای طاق قوسی و دو مورد دیگر طاق مسطح دارند. مصالح بکار رفته در این بنا لاشه سنگ و ملاط گچی- آهکی است. گوشه سازی و اجرای گنبد در این بنا بوسیله سکنج هایی اجرا شده است. گنبد از نوع نیم دایره ای یک پوسته است.
بنای دوم که نقشه چهار ضلعی دارد نیز با مصالح لاشه سنگ و ملاط گچی- آهکی ساخته شده است. در برخی قسمت های مرمت شده تعدادی آجر نیز دیده می شود که احتمالا در اصل بخش هایی از بنا با آجر ساخته شده بوده است. گنبد بنا تخریب شده ودر حال حاضر بنا بدون گنبد است. این بنا نیز دارای چهار ورودی در هر ضلع است.

آتشکده پیرچم
بنای معروف به آتشکده در حدود 100 متری روستای پیرچم، روی تپه ای بزرگ؛ مشرف بر رود خانه قزل اوزن قرار دارد.. تپه از جنوب به رودخانه قزل اوزن منتهی می گردد.
از شمال و شرق با خانه های روستا همجوار است و از غرب به رود خانه و کشتزار های حاشیه آن محدود می گردد. بنا دقیقا در منتهی الیه جنوب تپه قرار دارد.
بنای پیرچم از دو بخش ساختمان مربع شکل گنبد دار و سازه ای تقریبا چلیپایی در شمال آن تشکیل شده است. بنای اصلی، ساختمان کوچک مربع شکلی است که با مصالح لاشه و قلوه سنگ و ملاط آهک ساخته شده است.
ورودی بنا از شمال و از طریق درگاه کوچکی با طاق قوسی است. دروسط دیوار جنوبی داخل بنا، محرابی با طاق قوسی تعبیه شده است. بالای بنای چهارگوش گنبدی قرار دارد که قسمت فوقانی آن تقریبا مسطح است.
احتمالا گنبد بصورت نیم دایره ای بوده که در جریان مرمت به این شکل باز سازی شده است. گنبد با استفاده از چهار فیلپوش بر روی فضای چهار گوش قرار گرفته است.

حد فاصل فیلپوش ها در هر ضلع طاق نماهای مثلثی کوچکی تعبیه شده است. یک پنجره کوچک مستطیلی در بخش جنوبی گنبد وجود دارد که نور داخل بنا از طریق آن تامین می شود. بخش الحاقی شمال بنا شامل یک فضای چلیپایی و دو فضای الحاقی کوچک دیگر است. این قسمت نیز با لاشه سنگ و آهک ساخته شده و در سالیان اخیر مرمت شده است.
احتمالا این بخش نیز در گذشته مسقف بوده است. در مرکز این فضا بر اثر کاوش غیر مجاز و در عمق 20 سانتی متر ی از سطح بقایای یک کف گچی آشکار شده است. با توجه به وجود قطعات آجر دراطراف بنا احتمالا بخش هایی از بنا از آجر ساخته شده بود که در جریان مرمت کاملا از بین رفته است.
هرچند مردم محلی بنا را آتشکده ای از دوران پیش از اسلام می دانند. اما با توجه به شواهد و مدارک موجود احتمالا بنا آرامگاهی از دوران میانی اسلام است.

آتشکده الزین
شهرستان طارم آثار بسیار مهمی دارد، ازجمله­ی این آثار، چهار طاقی الزین است که در منطقه به آتشکده معروف است.
این بنا از شرق به خانه های روستایی، از شمال و غرب به گورستان قدیمی و سپس تپه ماهورها و بلندی ها، منتهی می شود.
بنا بسیار ساده و شامل یک فضای چهار گوش است. اضلاع بنا یکسان و ابعاد آن تقریباً 5/4×5/4 متر با پلان مربع شکل ساخته شده است. ورودی بنا از سمت شمال و از طریق درگاهی کوچک با سقف مسطح اجرا گردیده است. داخل بنا نیز نقشه چهار گوش دارد و دیوار های آن دارای اندود گچی است. ولی پوشش گچی دیوارها در طول زمان بسیار تیره و کثیف شده اند.
فضای اصلی بنا از چهارطاق تقریباً هم شکل و هم اندازه ساخته شده است که بر روی چهار جرز مربع شکل قرار دارد. هر چهارطاق دارای قوس جناغی تند است و بلندی طاق ها از کف بنا 2 متر است.
در ساخت این بنا از مصالحی چون لاشه سنگ و ملاط آهک استفاده شده است. بر روی اتاق مربع، گنبدی کوچک تک پوش قرار داده شده است که به صورت نیم دایره بوده و بنایی را به وجود آورده که به اعتقاد برخی پژوهشگران ، آتشکده­ای از دوران ساسانی است.
با توحه به شواهد و مدارک باقی مانده این بنا در دوران میانی اسلام ، مورد استفاده بوده است.
بنا از لحاظ معماری شباهت زیادی به چهارطاقی دوران پیش از اسلام دارد و در فهرست آثارملی به ثبت رسیده است.



با کانال تلگرامی «آخرین خبر» همراه شوید

منبع: باشگاه خبرنگاران