طرح تحول سلامت به ضرر واردكنندگان دارو تمام شد

سلامت نیوز: صادرات دارو از مبدا ایران به عقیده عده‌یی، خواسته‌یی لوكس است. آنها می‌گویند هرچند ارزآوری و ارزش افزوده صادرات دارو بسیار بالاست، اما سطح فعلی تولید و رده داروهایی كه ایران در تولید آنها دستی بر آتش دارد، نافی خود این تمایل است.

به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه تعادل از جمله مشكلات پیش پای صادرات دارو در ایران اما باید به نبود بازارهای مناسب به عنوان مقاصد صادراتی و نیز ژنریك بودن داروهای ایرانی اشاره كرد و همین شاید دلیل كافی به دست دهد كه چرا تولید‌كنندگان داروی ایرانی نمی‌توانند چندان روی صادرات حساب باز كنند. داروهای ژنریك برخلاف داروهای تجاری، می‌توانند توسط هر تولید‌كننده‌یی تولید شوند حال آنكه داروهای تجاری، تحت اعتبار برندهای خاصی به بازار می‌آیند و درواقع در انحصار تولید‌كننده‌ها و شركت‌های خاص هستند.

ترجمان ساده این جملات این است كه تولید‌كنندگان داروی ایرانی نمی‌توانند با در اختیار داشتن توان تولید و صادرات برای مثال مسكن‌ها و آنتی‌بیوتیك‌های همه‌گیر، در اندیشه تسخیر بازارهای جهانی باشند.

در این میان اما تولید‌كنندگان ایرانی دارو یك برگ برنده دارند كه آن هم البته تنها در اختیار صنعت دارو نیست و تقریبا همه از آن بهره‌مند‌ هستند: تولید داروهای ژنریك و معمولی، مانند تولید در اكثر صنایع غیر‌ «های‌تك»، در ایران ارزان‌تر از بسیاری از دیگر نقاط جهان تمام می‌شود.

شاید به همین دلیل باشد كه بازار داروهای ژنریك در كشورهای همسایه مانند عراق و افغانستان به نوعی در تسخیر داروهای ایرانی هستند. با این همه و اگر قرار تنها بر تمركز بر همین یك عامل باشد، می‌توان پرسید كه چرا ایران باید به سمت تولید دارو برود و نه برای مثال تولید تایر؟ از طرفی ناصر ریاحی، رییس انجمن وارد‌كنندگان دارو معتقد است، طرح تحول سلامت به ضرر وارد‌كنندگان دارو تمام شده و واردكنندگان را نادیده گرفته است. پیش از اینها، از قول رسول دیناروند، معاون وزیر بهداشت و رییس سازمان غذا و دارو نقل شده بود كه صادارت دارو در ایران باید به حدود 500میلیون دلار در سال برسد و تقریبا 2برابر شود. حالا هم البته حسن قاضی‌زاده هاشمی، وزیر بهداشت خبر از 2برابر شدن صادرات دارو در كشور داده و البته گفته كه این میزان صادرات هم كافی نیست و ما باید برای ده‌ها برابر شدن آن تلاش كنیم.

به گزارش مهر، سیدحسن قاضی‌زاده هاشمی در حاشیه مراسم تقدیر از دستاوردهای دارویی و تجهیزات پزشكی كشور با اشاره به وضع عوارض جدید برای كالاهای آسیب‌رسان در حوزه سلامت گفت: در حال حاضر هزینه كالاهای آسیب‌رسان را خانواده‌ها و همه مردم می‌پردازند، در حالی كه اگر افرادی می‌خواهند به بدن‌شان آسیب برسانند باید هزینه آن را خودشان بدهند.

هاشمی با اشاره به افزایش بیش از دو برابری صادرات دارو در دو سال و نیم گذشته تاكید كرد: برای اینكه در حوزه صادرات دارو به تراز مثبت برسیم در درجه اول حمایت از تولید داخل لازم است. ما نمی‌گوییم واردات نداشته باشیم بلكه معتقدیم واردات باید در فناوری و مواد اولیه دارو باشد تا با تولید داخل، صادرات ما بیشتر شود.

وزیر بهداشت افزود: با تمام تلاش‌هایی كه صورت گرفته صادرات دارو در دولت یازدهم دو برابر شده است اما این رقم كافی نیست و باید با نوسازی و بازسازی صنایع دارویی ده‌ها برابر شود. وی ادامه داد: باید صنعت دارویی به استانداردهای بین‌المللی دست یابد، البته حمایت‌های بانكی و ارائه تسهیلات ضروری است. در حال حاضر وزارت بهداشت بالاترین مشوق‌ها را برای حمایت از تولید داخل دارو در نظر گرفته است و در خرید دارو ۷۵درصد قیمت برند را در نظر می‌گیرد.

قاضی‌زاده هاشمی تاكید كرد: برای ما بیش از كمیت، كیفیت مقدم است و تولید داخلی دارو باید با كیفیت باشد، زیرا ما مسوول سلامت مردم هستیم و مردم به ما اعتماد می‌كنند و باید از دارویی حمایت كنیم كه اثربخشی داشته باشد.

نمی‌توانیم صادرات را افزایش دهیم

با ناصر ریاحی رییس انجمن وارد‌كنندگان دارو گفت‌وگو كردیم كه او در رابطه با صادرات دارو معتقد است: «به دلیل تحریم‌ها و دور بودن از بازارهای بین‌المللی به این صنعت لطمه‌هایی وارد شده است. همین‌طور كارخانه‌های داخلی فاصله معناداری با GMP دارد. در چنین شرایطی تولید‌كنندگان نیاز به بازسازی، ارتقای سطح آموزشی كاركنان و تقویت ارتباط با واحدهای تجاری تراز اول دارند. بنابراین هنوز عرصه برای افزایش نرخ صادرات قابل توجه فراهم نیست. لازم است تا فرهنگ تولید و دانش تولید به كشور تزریق شود.»

ریاحی در رابطه با صادرات داروی ایرانی می‌افزاید: «هم‌اكنون شركت‌های تولید‌كننده به عراق و سایر كشورهای اطراف صادرات دارند. وزیر بهداشت نیز تلاش بسیاری برای بهبود شرایط صادرات داشته‌اند. برای مثال هر زمان كه به كشوری سفر كردند تلاش شده تا زمینه صادرات محصولات دارویی كشور را نیز فراهم كنند، اما به دلیل ناقص بودن GMP و نقص در آزمایشات پیش از مصرف و مدارك لازم باعث شده عملكرد قابل قبولی در این حوزه نداشته باشیم به‌جز چند شركت داخلی كه در حوزه های تك و بایوتكنولوژی فعال هستند مابقی تولید‌كنندگان موفق به صادرات قابل توجه نشده‌اند.

رییس انجمن وارد كنندگان دارو چشم‌انداز این عرصه را در سال‌های آتی خوب ارزیابی می‌كند اما به این معنا نیست كه تا سال آینده اتفاقات غیرمنتظره‌یی در صنعت دارو و صادرات آن رخ نمی‌دهد.

وی با اشاره به برنامه وزارت بهداشت در رابطه با افزایش 10برابری صادرات دارو در سال‌های آتی گفت: «تاكنون آنقدر نرخ صادرات ناچیز بوده كه افزایش چند برابری آن به عنوان یك تحول چشمگیر مورد توجه قرار نگیرد. در این راستا می‌توان گفت آخرین رقم صادرات داروی كشور 150 میلیون دلار بوده كه در مقایسه با نرخ واردات كشور یعنی 1، 2 میلیارد دلار و میانگین جهانی قابل توجه نیست.

5 درصد واردات، 35 درصد از ارزش كل

ریاحی در رابطه با میزان مصرف داروی داخلی می‌افزاید: «بیش از 95درصد داروها تولید داخل بوده اما 5درصدی كه وارد می‌شود ارزشی معادل 35درصد حجم داروی مصرفی كشور را دارد. دلیل این اتفاق حركت سریع رشد علمی در سراسر جهان است. در فاصله كوتاهی داروهای جدید و مورد نیازی ساخته شده و روانه بازار می‌شود و تولید‌كنندگان داخلی نمی‌توانند مراحل ساخت و كپی را به سرعت انجام دهند بنابراین همیشه این فاصله ثابت می‌ماند.

رییس انجمن وارد‌كنندگان دارو، كشورهای تامین‌كننده داروهای مورد نیاز ایران را اروپای غربی و امریكا معرفی كرد و افزود: «بیش از 90درصد نیاز ما را كشورهای اروپای غربی و مابقی را امریكا تامین می‌كند. بازار دارویی كشورهای هند، ژاپن و چین نیز هرگز مورد تایید وزارت بهداشت نبوده و واردات از این كشورها غیرقانونی و ممنوع است. بیشترین اقلام داروهای وارداتی نیز به بیماران سرطانی،‌ ام‌اس و دیابت اختصاص دارد.

نگاه ابزاری به وارد‌كنندگان دارو

از وی در رابطه با طرح تحول سلامت و تاثیر آن بر بازار دارو پرسیدیم و شنیدیم: «در اجرای طرح تحول سلامت تلاش شد تا داروهای تولید داخل تجویز و مورد استفاده مصرف‌كنندگان قرار بگیرد به همین دلیل حجم واردات كاهش یافته است. جامعه وارد‌كنندگان دارو معتقد است كه در طرح تحول سلامت رفتار منصفانه‌یی با همه گروه‌ها نشده است. برای مثال وزارت بهداشت سفارش واردات برخی اقلام دارویی را به وارد‌كنندگان می‌دهد اما كالا تا ماه‌ها باید منتظر ترخیص از گمرك باشد و درست در زمانی كه به آن دارو نیاز داشتند مجوز ترخیص داده می‌شود. این یعنی نگاه ابزاری به فعالان این عرصه كه اصلا شایسته نیست.»

ریاحی در ادامه درخواست ایجاد فضای رقابتی در بازار را دارد. موضوعی كه باید با رفتار منصفانه و امكان رقابت با تولید‌كننده داخلی همراه باشد. چراكه بدون رقابت كیفیت محصولات نیز دچار افت می‌شود.

هم‌اكنون كه شرایط ثبت داروهای جدید بسیار سخت‌تر از گذشته است می‌تواند فشار بیشتری به بودجه وارد آورد، در نتیجه واردات كاهش یافته و استفاده از داروهای ارزان قیمت هم خانواده تولید داخل افزایش می‌یابد؛ موضوعی كه می‌تواند منجر به افت انگیزه در سرمایه‌گذاران خارجی شود.

وی در پایان با وجود گلایه از نگاه غیرمنصفانه و نادیده گرفتن وارد‌كنندگان دارو در طرح تحول سلامت اقدامات كلی وزارت بهداشت و سازمان غذا و دارو را ارزشمند ارزیابی كرد؛ چراكه توانسته‌اند به مدرن شدن سیستم‌های تولید، تحول در اقلام تولیدی و افزایش آن تاثیر بگذارند.