«سواری‌ زدگی» بلای جان تهرانی‌ها

شاید آن روز که هویدا نخست‌وزیر معدوم رژیم پهلوی بر رکاب پیکان سرمه‌ای رنگش نشست و شعار «هر ایرانی یک پیکان» سر داد، روحش هم خبر نداشت که روزی این شعار ممکن است مبنای رسمی غلط، اما همه‌گیر شود.به گزارش همشهری، حالا از آن روز بیش از نیم قرن می‌گذرد اما هر شهرنشین، به محض آنكه شرایط و توان مالی‌اش را پیدا كند، خودرویی شخصی تهیه می‌كند. حالا نیاز به راه دور و كار دانشگاهی علمی نیست؛ هر وقت سر بیندازی به صف آهن‌های مستطیلی، می‌توانی دومینوی ترافیكی را ببینی كه از فرهنگ ناخواسته سواری‌‍‌‌‌گرایی پدید آمده است. خیابان‌ها و بزرگراه‌های تهران هر روز گواهی بر استفاده انبوه از وسایل نقلیه شخصی است. این فرهنگ غلط گرچه ریشه‌ای دیرپا در تاریخ كشور دارد اما موجب شده بسیاری از معضلات امروز شهری در جامعه ایرانی گسترده و گسترده‌تر شود. هزینه گزاف ترافیكدر تهران روزانه ۱۷میلیون سفر شهری انجام می‌شود كه با احتساب سفرهای شهری روزانه ۲۰میلیون ساعت وقت شهروندان تهرانی در ترافیك تلف می‌شود. این رقم براساس برآوردها و مطالعات صورت گرفته در مركز مطالعات شهر تهران، به سالانه ۷.۳میلیارد ساعت می‌رسد كه از نظر ریالی معادل ۱۰هزار میلیارد تومان برآورد شده است. علل ترافیكتمركز واحدهای اداری و تجاری در مركز شهر: یكی از علل اصلی ترافیك در تهران، تمركزگرایی شدید در شهر است. در ایران پیش از قرن ۱۴، به جز پایتخت كه محل استقرار حاكمیت بود، بقیه شهرها ارزش یكسانی داشتند. اما وابستگی به سرمایه‌داری در كلانشهرها، خصوصیات فضایی جمعیت را تغییر داد. امروز حضور دولت، نهادهای اداری و تجاری انبوه، تمركزگرایی در شهر تهران را فراهم آورده است. این تمركزگرایی در تهران و رشد خدمات آن، باعث سرازیر شدن متخصصان و فعالیت‌های صنعتی انبوه شده است.عدم‌وجود حمل ونقل عمومی كافی: اكنون تهران ۱۷۲كیلومتر خط مترو و ۱۹۰كیلومتر خط اتوبوس تندرو دارد اما حمل‌ونقل عمومی فعلی كفاف ۱۷میلیون سفر روزانه را نمی‌دهد. در مسیر توسعه این مهم مدیریت شهری تنهاست و دولت سال‌هاست سهم خود را به‌موقع و به اندازه نمی‌پردازد.بافت قدیمی خیابان‌های شهر: بافت فرسوده و نامتناسب شهری همواره معضل‌ساز است اما از منظر ترافیك، عرض كم خیابان‌ها می‌تواند عامل سرعت‌بخش ترافیك‌های سنگین شود؛ معضلی كه در مناطق مركزی شهر به وفور یافت می‌شود.فرهنگ پایین رانندگی: توجه به این نكته بود كه مدیریت شهری را بر آن داشت تا تمركز ویژه‌ای بر خط سفید و رعایت هنجارهای ترافیكی داشته باشد و در سال۹۴ المان‌های ترافیكی را نوسازی و بهسازی كند.انباشت سرمایه: یكی دیگر از علل ترافیك این كلانشهر، انباشت سرمایه در آن است. تهران در این مسیر تبدیل به مركز فعالیت‌های اقتصادی شد و اكنون جمعیت آن بالغ بر ۱۷میلیون نفر بر محور این انباشت تردد می‌كنند.خودروهای شخصی: حجم بالا و ورود بی‌رویه خودروهای شخصی به تهران زمینه‌ساز اصلی ترافیك است. معضل افزایش بی‌رویه اتومبیل در تهران همزمان با شعار شركت‌های خودروساز كه هنوز معتقدند هر ایرانی باید یك اتومبیل داشته باشد، همراه بوده و هنوز این معضل وجود دارد. در سال‌جاری دولت با طرح نجات خودروسازان موجب شد بیش از ۱۰۰هزار خودروی جدید شخصی دیگر به ترافیك شهرها افزوده شود.