ناگفته های بهاره کیان افشار از فیلم بارکد و کفش هایم کو

در خصوص تجربه همکاری با کیومرث پور احمد به عنوان یکی از پیشکسوتان سینمای ایران بگویید.

این تجربه بسیار دلنشین و سخت بود. چون ایشان سبک و سیاق خاص خودشان را در کار دارند و در عین حال که می دانند چه چیزی از کارشان می خواهند به هیچ عنوان از خواسته شان کوتاه نمی آیند.

این سومین تجربه همکاری شما با رضا کیانیان بود. از این تجربه مجدد بگویید.

در «کلاه پهلوی» و «هیچ کجا، هیچ کس» نیز با ایشان همکاری کرده بودم ولی «کفش هایم کو؟» طولانی ترین تجربه مشترک من با ایشان بود، چون در آن دو فیلم، خیلی کوتاه مقابل هم، بازی داشتیم، ولی در «کفش هایم کو؟» زمان طولانی تری در کنار ایشان بازی داشتم. همکاری با کیانیان بسیار بسیار تجربه شیرینی است. ایشان از لحاظ شخصیتی انسانی بسیار با اخلاق و متعهد هستند و در کار نیز بسیار صبور و همراهند. من در طول کار با ایشان بسیار احساس راحتی می کنم و ایشان خیلی به هم بازی هایشان کمک می کنند. آرزو می کنم همکاری من با ایشان ادامه دار باشد و این تجربه دل چسب تکرار شود.

درباره کاراکتر بهاره بگویید. چه معرفی اولیه ای از این شخصیت برای شما گفته شده بود؟

در ابتدا خیلی روی این شخصیت با من حرفی زده نشد و بیشتر روی روابط کاراکترها با هم تاکید می شد. در این حد به من گفته بودند بهاره برادرزاده کسی است که آلزایمر دارد و به نوعی تصمیم دارد ارتباط بین پدر، دختر عمو و زن عمویش را بهتر کند. تصور خودم درباره این کاراکتر این بود که بهاره نباید خیلی به اندازه بیتا و مادرش در مواجهه با عمویش حبیب، احساساتی شود و باید نسبت به مشکل او منطقی تر برخورد کند. بهاره بیشتر از بیتا و مادرش درگیر ماجرای عمویش بوده و دو سال است از نزدیک حال عمویش را دیده است، بنابراین خیلی نسبت به این بیماری آشناتر است. به لحاظ جایگاهی نیز بهاره را دختر مستقلی می بینیم، چون مادرش نیست و پدرش هم درگیر مسائل خودش است، بهاره همیشه روی پای خودش بوده است و این خصلت به شخصیت او منتقل شده و رفتار متعادل و منطقی ای را سبب شده است. بهاره دختر مهربانی است ولی این مهربان بودن دال بر احساساتی بودنش نمی شود. این برداشت شخصی ام از این کاراکتر بود و سعی کرده ام آن را اجرا کنم.

خیلی از اطلاعاتی که توسط کاراکتر بهاره به بیتا گفته می شد به شکل رو و در دیالوگ هایی که خیلی واضح و روشن است، به مخاطب اعلام می شود.

بله، این به این خاطر است که بیتا هم به اندازه مخاطب با این بیماری نا آشنا بوده است و اطلاعات و آگاهی نسبت به بیماری ندارد، طبیعتا وقتی قرار است فیلمی درباره آلزایمر بسازیم تا ذهن ناآگاه خیلی ها را از این بیماری آگاه کنیم، باید از طریقی این اطلاعات داده شود. یا باید سراغ پزشک حبیب می رفتیم تا او این حرف ها را بزند که آن خیلی راهکار پیش پا افتاده تری بود، یا این که این اتفاق باید به واسطه یک شخص دیگری رخ می داد. ما نمی توانیم خیلی از چیزهایی را که یک بیمار آلزایمری با آن دست و پنجه نرم می کند، به مخاطب منتقل کنیم. بنابراین مجبوریم این را به تصویر بکشیم که بیمار آلزایمری نسبت به چه چیزهایی واکنش بیشتری نشان می دهد و انجام چه کارهایی ممکن است از دستش خارج باشد. بخشی از این اطلاعات در بازی نشان داده می شود ولی بخشی باید به واسطه دیالوگ ها گفته شود. در فرصت کوتاهی که بیتا کنار بهاره است باید این آگاهی به او داده شود. شاید رسالت نقش من هم همین بوده و یکی از دلایل گنجانده شدن این نقش در فیلمنامه نیز همین بوده است که بهاره، بیتا و مخاطب را از مسائل مربوط به بیماری حبیب آگاه کند. به نظر شما به جز این شکل، چگونه می شد این اطلاعات منتقل شود؟

شخصا با این اندازه رو گفته شدن دیالوگ ها مشکل دارم. البته این فقط در مورد دیالوگ های شما نیست، اول فیلم که کاراکتر حبیب خودش با خودش صحبت می کند و از این طریق می خواهد به مخاطب بفهماند که درگیر بیماری آلزایمر است نیز این اتفاق می افتد. انگار بازیگر در چشمان مخاطب زل می زند و به او می گوید: مخاطب بفهم که من الان آلزایمر گرفته ام.

البته این سوال را باید از نویسنده فیلم بپرسید.

علت پرسیدن این سوال از شما این بود که بدانم آیا خودتان مشکلی با گفتن این نوع دیالوگ ها نداشته اید و از نظر شما عادی بودند؟

سه روز مانده بود به آغاز فیلمبرداری برای این کار انتخاب شدم. روال پیوستن به کارهای این دوستان عزیز و پیشکسوت به این صورت است که آن ها به تو نقشی را پیشنهاد می دهند و تو مختاری که حضور در آن کار را بپذیری یا نپذیری. شاید حضور در کار پیشکسوتان، شبیه به خیلی از کارهای دیگر نباشد که اول می روی فیلمنامه را می خوانی و راجع به آن حرف می زنی و...

در مورد کار آقای پوراحمد این طور بود که آن قدر ایشان به شکل مشخص می دانستند که چه می خواهند، من به عنوان بازیگر یا باید تصمیم می گرفتم با این شرایط بازی کنم و یا نکنم. بنابراین خیلی امکان این را نداشتم که نظری بدهم تا این نظرات اعمال شود. از این جهت کار کردن با پیشکسوتان با کار کردن با کارگردان های تازه کارتر متفاوت است.

در مورد «کفش هایم کو؟» این حرف زیاد گفته شد که فیلم شباهت به «شب یلدا» پوراحمد دارد. شما در این باره چگونه فکر می کنید؟

برای من این حرف خنده دار است. چون واقعا این تصور غلطی است. به نظرم این دو فیلم به هم ربطی ندارند. این که بخواهیم بگوییم یک مولف در کاری به کار قبلی خودش روی آورده، درست نیست، چه دلیلی دارد که آدم بخواهد یک تجربه را دوباره تکرار کند. شاید صرفا از این جهت بین این دو کار شباهت می توان دید: میزان عاطفه ای که مرد خانواده در «کفش هایم کو؟» با آن درگیر است و نوع دلتنگی ای که برای همسرش دارد را به شکلی دیگر در «شب یلدا» دیده بودیم. به غیر از این، مقایسه این دو اثر را با هم اشتباه می دانم.

چرا کاراکتر بهاره برای اعتماد پیدا کردن به زنی که به عنوان پرستار وارد خانه حبیب می شود، دست در کیف او می کند و با گشتن در تلفن همراه شخصی آن زن، بی اخلاقانه ترین راه ممکن را برای تحقیق درباره سلامت او انتخاب می کند؟ این رفتار بهاره برای شما منطقی بود؟

نه، البته ما بخشی از پلان های این سکانس را ندیده ایم و دیالوگ هایی بعد از این صحنه بین من و بیتا رد و بدل می شد که در حال حاضر از فیلم بیرون کشیده شده است. حتی خود کیومرث پوراحمد هم فکر کرده بود که این صحنه را در فیلم نگذارد و بازیگر مناسب نقش پرستار را پیدا نمی کردند تا زمانی که شقایق فراهانی این نقش را همراهی کرد، بعد از این دیگر دلشان نیامد این صحنه را استفاده نکنند. من هم احساس می کنم این صحنه، آن چفت و بستی را که باید با بقیه قسمت های فیلم داشته باشد، ندارد. البته به نظرم بهاره کمی فضول است و انجام دادن این کار آن قدرها هم دور از شخصیت او نیست. قرار نبوده که بهاره یک دختر صادق را به مخاطب نشان دهد و مرتکب این رفتار غیر اخلاقی شدن در مورد بهاره دور از ذهن نیست.

کیومرث پوراحمد درخصوص نقش آفرینی رضا کیانیان گفته است که جولیان مور هم نقش یک بیمار آلزایمری را بازی کرده است ولی باید بیاید بازیگری را از رضا کیانیان یاد بگیرد. ایشان معتقدند بازی که کیانیان از بیمار آلزایمری ارائه داده به مراتب بهتر از بازی جولیان مور در ارائه کاراکتری این چنینی است. شما چه فکر می کنید؟

من متاسفانه آن فیلم را ندیده ام. نمی دانم پوراحمد در چه شرایطی این حرف را زده است، شاید این حرف از روی عصبانیت زده شده باشد.