سرگیجه ال‌نینو در ایران

سلامت نیوز: وقوع پدیده ال‌نینو در اقیانوس آرام حتمی است اما اینکه این پدیده تا چه اندازه می‌تواند بر اقلیم ایران اثر بگذارد اکنون به یکی از موضوعات بحث‌برانگیز تبدیل شده است.

به گزارش سلامت نیوز،این عضو هیأت علمی دانشگاه شهید بهشتی درگفت‌وگو با همشهری به پیشینه اثرگذاری ال‌نینو درایران اشاره می‌كند و یادآور می‌شود: سال1998 هم پدیده ال‌نینو باعث مرگ‌ومیر دسته‌جمعی آبسنگ‌های مرجانی در خلیج‌فارس شد.

به گفته شكری، پدیده ال‌نینو و سازوكار زمان وقوع آن كاملا شناخته شده است اما اعلام زمان وقوع آن به‌عهده هواشناسی است. این اكولوژیست دریا، به‌احتمال وقوع بلایای طبیعی ناشی از بروز ال‌نینو اشاره و تصریح می‌كند: پدیده ال‌نینو بارش و سیلاب فراوانی را در ایران سبب می‌شود به‌طوری‌كه اگر مسئولان برنامه‌ریزی كنند این بارش‌ها می‌تواند مشكل كم‌آبی را تا حدی برطرف كند.

ابتكار، رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست و دكتر مجید عباسپور، استاد دانشگاه صنعتی شریف و رئیس انجمن متخصصان محیط‌زیست ایران هم پیش از این از بروز سیلاب و طوفان در ایران به‌دلیل وقوع پدیده ال‌نینو خبرداده بودند. هلال‌احمر و مدیریت بحران هم برای مقابله با خسارات احتمالی ناشی از ال‌نینو آماده‌باش اعلام كرده‌اند.

اما دكتر مجتبی ذوالجودی، عضو هیأت علمی پژوهشگاه ملی اقیانوس‌شناسی و علوم جوی وزارت علوم نظر دیگری دارد. او درباره ال‌نینو به همشهری گفت: ال‌نینو كه در اقیانوس آرام اتفاق می‌افتد تأثیر مستقیم روی اقلیم ایران ندارد و به‌طور غیرمستقیم ممكن است روی برخی شاخص‌ها مثل بارندگی اثر بگذارد؛ اما اینكه بگوییم ایران تحت‌تأثیر ال‌نینو قرار می‌گیرد و به‌طور مستقیم نقشی در افزایش بارندگی در ایران ندارد، حرف درستی نیست.

ذوالجودی كه زمانی ریاست پژوهشگاه هواشناسی را هم برعهده داشته است، می‌گوید: اینكه مدیریت بحران، برای برخی مسائل برنامه‌ریزی می‌كند طبیعی است و این سازمان بنا به مسئولیتی كه دارد باید شرایط بحرانی را درنظر بگیرد تا بتواند خدمات بهتری را درصورت وقوع بلایای طبیعی انجام دهد. با وجود این، وی یادآور می‌شود همه كارشناسان هواشناسی و اقیانوس‌شناسی فیزیكی براین نكته صحه می‌گذارند كه ال‌نینو به‌طور مستقیم بر اقلیم ایران اثر نمی‌گذارد.

از نگاه هواشناسی

همزمان با این گفته‌ها داوود پرهیزكار، رئیس سازمان هواشناسی كشور به ایسنا گفت: پدیده ال‌نینو یك پدیده اقیانوسی است كه در منطقه استوایی اقیانوس آرام شكل می‌گیرد و همواره با یك پدیده جوی سیاره مقیاس به نام‌ نوسان جنوبی همراه است؛ به همین علت نام كامل این پدیده جوی- اقیانوسی را «انسو» گذاشته‌اند.

وی با بیان اینكه انسو در 3فاز گرم (ال‌نینو)، سرد (لانینا) و خنثی قرار می‌گیرد، افزود: هنگامی كه انسو در فاز گرم (ال‌نینو) قرار دارد، جریانات صعودی در منطقه مركزی اقیانوس آرام استوایی تا غرب قاره آمریكای لاتین تشدید شده و بارش‌های سنگین در این منطقه شكل می‌گیرد و شرق قاره آسیا و قاره اقیانوسیه دچار كم بارشی و خشكسالی می‌شوند، اما اگر انسو در فاز سرد (لانینا) قرار داشته باشد شرایط برعكس شده و غرب قاره آمریكای لاتین دچار كم‌بارشی شده و بارش‌های سنگین در شرق قاره آسیا و قاره اقیانوسیه رخ می‌دهد.

پرهیزكار با بیان اینكه عمده بارش‌های ایران توسط امواج عرض‌های میانی تأمین می‌شود كه از سمت غرب و از روی اقیانوس اطلس شمالی و اروپا شكل گرفته و به سمت ایران می‌آیند، گفت: نوسان اطلس شمالی اصلی‌ترین نوسان جوی سیاره مقیاس مؤثر بر بارش‌های ایران است كه روی اقیانوس اطلس شمالی قرار دارد. پس از آن نوسان دیگری به نام نوسان مادن- جولیان روی اقیانوس هند است كه در میزان تزریق رطوبت از روی اقیانوس هند و دریای عمان به درون امواج عرض‌های میانی كه به سمت ایران می‌آیند، نقش مهمی دارد. وی افزود: فاز گرم انسو یعنی ال‌نینو نیز باعث می‌شود كه پرفشار جنب حاره‌ای خاورمیانه كه مانع اصلی در مسیر حركت امواج عرض‌های میانی از روی ایران است با عرض‌های پایین جا‌به‌جا شده و شرایط برای عبور این امواج از روی ایران مهیا شود، بنابراین در مقیاس سیاره‌ای، دست‌كم 3نوسان جوی نائو، ‌ام‌جی‌او و انسو در فرایند شكل‌گیری و شدت و مدت بارش‌های ایران نقش دارند كه در بین آنها انسو با آنكه در بارش‌های كشور تأثیرگذار است، اما تعیین‌كننده نیست.

ال‌نینو به ایران نمی‌آید

پرهیزكار، رئیس سازمان هواشناسی با اشاره به اینكه در حال حاضر براساس دیده‌بانی‌های انجام شده یك ال‌نینوی قوی شكل گرفته است، اظهار كرد: بیشتر مدل‌های جوی - اقیانوسی پیش‌بینی می‌كنند كه این پدیده تا پایان زمستان امسال استمرار داشته باشد و در طول بهار سال آینده تضعیف شده و از بین رود. به گفته وی، انسو یك نوسان سیاره مقیاس جوی است كه همواره در منطقه استوایی اقیانوس آرام حضور دارد، این پدیده به هیچ عنوان از محل خود خارج نمی‌شود و تنها در همان منطقه جا به جا می‌شود. بنابراین آمدن انسو یا ال‌نینو به ایران یك حرف غیرعلمی بوده و امكان‌پذیر نیست.