فریبا متخصص: با فضای مجازی میانه‌ای ندارم

جام جم/فریبا متخصص بازیگر سینما، تئاتر و تلویزیون، فعالیت خود را از دهه 60 در تلویزیون و رادیو آغاز کرد و‌ سال 1370 به سینما راه یافت.
او در همین سال موفق به اخذ مدرک کارشناسی در رشته جامعه‌شناسی شد. سایه تنهایی، به کجا چنین شتابان، بوی غریب پاییز، سیب سرخ حوا، روزی که خواستگار آمد، ماه پیشونی، شنگول و منگول‌، باغ گیلاس، تولدی دیگر، آوای فاخته، زمانه، ملکوت، ایران برگر و شهرزاد‌ ازجمله کارهای مهم کارنامه بازیگری متخصص است.
او بازیگر حرفه‌ای رادیوست و علاوه‌بر دریافت جوایز متعدد بازیگری در زمینه‌های گوناگون، تاکنون بیش از 9 جایزه داخلی و بین‌المللی را نیز از رادیو دریافت کرده است.
متخصص اواخر سال قبل برای بازی در نمایش‌های «طپانچه خانه» به کارگردانی شهاب‌الدین حسینی و «هیچ‌کس نبود بیدارمان کند» به کارگردانی پیام دهکردی برنده جایزه بهترین بازیگر از جشنواره تئاتر فجر شد و همچنین در جشنواره تولیدات رادیویی مورد تقدیر قرار گرفت .
آخرین حضور جدی متخصص که سابقه خوبی در سریال‌های تلویزیونی دارد، سریال قرعه است. با او درباره شرایط کاری‌اش در این روزها گفت‌وگویی انجام داده‌ایم که در پی می‌آید.
سال خوبی را پشت سر گذاشتید و در فیلم پرمخاطب ایران برگر و در سریال نوروزی قرعه بازی کردید و بهترین بازیگر جشنواره تئاتر فجر شدید و در جشنواره تولیدات رادیویی هم مورد تقدیر قرار گرفتید...
سال قبل جزو پرکارترین سال‌های دوران بازیگری‌ام بود و خوشبختانه تعداد زیادی گزینه خوب کاری به من پیشنهاد شد که با میل و اشتیاق آنها را بازی‌کردم. زمانی هم فرا می‌رسد که باید مدت‌ها منتظر نقش خوب بمانم. یکی از دلایلی که باعث شد در تئاتر موفق باشم و برای نمایش‌های طپانچه خانه و هیچ‌کس نبود بیدارمان کند هم جایزه ببرم متن و نوشته خوب و قوی محمد یاراحمدی بود و بعد از یک‌دهه غیبت، حضور مجددم در تئاتر با کار‌های متفاوت توام شد و نقش‌های یک دایه لر و یک زن مقتدر و با هوش را بازی کردم.
انتظار بردن جایزه را داشتید؟
نه، علاقه‌ای نداشتم به علت شتابی که برای رساندن نمایش‌ها برای حضور در جشنواره وجود دارد حتما نمایش در جشنواره حضور داشته باشد و من جایزه ببرم.
این روزها خیلی از بازیگران مطرح تئاتری به دلایل شرایط تئاتر کشور از آن فاصله گرفته‌اند. اماشما دوباره به سراغ تئاتر آمده‌اید؟
شاید از بازی مستمر در تئاتر خسته شده باشند که چنین کاری انجام داده‌اند. من بعد از بازی در نمایش قرمز و دیگران محمد یعقوبی در تئاتر بازی نکردم.
چرا این وقفه به وجود آمد؟
یک دلیلش حضور مستمر در تلویزیون و سینما بود و دلیل دیگرش عدم شناختم از کارگردان‌های نسل جوان تئاتر بود.
چقدر ریشه لری شما باعث شد برای این نقش انتخاب شوید؟
‌از دوران کودکی در آبادان زندگی می‌کردیم و به لهجه جنوبی تا لهجه لری تسلط بیشتری دارم. محمود یار‌احمدی متن را به گویش نوشته بود و بر این اساس تمرین می‌کردیم و در حین تمرین کارگردان لهجه‌ها را رتوش می‌کرد. البته زیاد به لهجه لری مسلط نبودم. در فیلم ایران برگر مسعود جوزانی هم با من تمرینات زیادی ‌برای لهجه لری انجام داد.
در ایران برگر و نمایش هیچ‌کس نبود بیدارمان کند نقش زنان روستایی را بازی کردید. آیا از ایفای زنان شهری شیک و پیک و مرفه خسته شده‌اید؟
نه، خسته نشده‌ام این شرایط اتفاقی رخ داده‌ و این دو پیشنهاد کاری‌ام نقش زنان روستایی بود.
شما سال‌هاست‌ در رادیو نمایش هم بازی می‌کنید. بازی در تئاتر چه تفاوتی با بازی در رادیو و تلویزیون دارد؟
بازی در تئاتر را در دهه 70 با نمایش مرواریدم به کارگردانی اکبر زنجان‌پور آغاز کردم و پس از آن فعالیت‌های رادیویی خود را به صورت مستمر ادامه دادم. من اعتقاددارم هرکدام از این مدیوم‌ها ویژگی و سختی‌های مخصوص به خود را دارد، در رادیو بازیگر برای انتقال ‌تنها ابزاری که دراختیار دارد صدایش و میکروفن است و نمی‌تواند از ابزار بدن، دکور، آکسسوار و نور و... که در سینما، تلویزیون و تئاتر از آن بهره می‌برد، استفاده کند و این امر باعث می‌شود بازیگر با اتکا به توانایی، قابلیت و تجاربش کار کند. بنابراین بازی در نمایش‌های رادیویی این امتیاز را برای بازیگر دارد که می‌تواند هر روز با یک دنیای جدید رو‌به‌رو شود؛ دنیایی که پر از شخصیت‌های متفاوت است. به همین دلیل بازیگر در رادیو دائم مشغول بازی و تمرین است ‌و همین مساله باعث می‌شود از آمادگی مناسبی برای بازی در نقش‌های متفاوت برخوردار باشد. نمایش رادیویی به نوعی بازی با صداست و بازیگر رادیو باید سعی کند با خلاقیت نقشش را اجرا کند. فقط صدا را دراختیار دارد و باید تمام حس نقش را به‌‌واسطه صدا به شنونده منتقل کند. یکی دیگر از ویژگی‌های رادیو که باعث می‌شود بازیگران مهارتشان زیاد شود، زمان کم برای تمرین است. ما یک روز تمرین می‌کنیم و بعد کار را ضبط می‌کنیم در حالی که در تئاتر بازیگران چند ماه فرصت دارند تا روی نقش‌‌شان کار کنند، ولی در رادیو این ویژگی وجود ندارد.
‌ایفای نقش شخصیت‌هایی که از سن و سال شما بزرگ‌تر هستند، برایتان چالش‌برانگیز است؟
من هم چندان جوان نیستم که بگوییم از این سن و سال‌ها فاصله دارم (باخنده). موقع قبول و ایفای نقش به سن و سال فکر نمی‌کنم. تلاش می‌کنم خودم به صورت ملموس به شخصیت نزدیک شوم و نقش را لمس و باور کرده و آن وقت بازیش می‌کنم.
در سریال زمانه هم تصویر متفاوتی از زن مقتدر خانه‌دار ایرانی ارائه کردید؟
در این سریال در نقش زنی خانه‌دار و تا حدی امروزی بازی کردم. نکته مهم درکارهای حسن فتحی این است که ‌ سراغ قهرمان‌سازی نمی‌رود و هیچ‌ شخصیتی مبرا از خطا نیست و خاکستری هستند، بنابراین همه به نوعی در ایجاد درام داستان نقش دارند.
اغلب بازیگران هم‌نسل شما یا کم کار شده‌اند یا نقش‌های کلیشه‌ای و کوتاه بازی می‌کنند، اما شما همچنان در سطح اول بازیگری فعالیت می‌کنید.
به نظرم بازیگر باید شجاعت داشته باشد که از ایفای هیچ نقشی نترسد. خیلی از بازیگران برای این‌که حالت چهره شان درحین بازی جلوی دوربین دفرمه نباشد از گریه کردن واقعی ابا دارند. در حالی که یک بازیگر باید عین موم بتواند در قالب هر نقشی در بیاید.
در سریال قرعه هم حضور خوبی داشتید.‌
قرعه کاری مفرح برای ایام نوروز بود. کار در ‌‌زمان فشرده دو ماهه برای پخش آماده شد و روی همه عوامل فشار بود که کار به موقع آماده شود. نصرت سریال قرعه، زنی ساده است که حتی می‌توانست ریشه‌های شهرستانی داشته باشد و برای ایفایش از ته لهجه خیلی کمرنگی استفاده کردم تا به کسی یا گروهی برنخورد. به نظرم استفاده از لهجه برای شخصیتی که پیشینه شهرستانی دارد نیازی جدی است و باعث رنگ‌آمیزی نقش می‌شود و نباید در این حوزه محدودیت ایجاد کنیم. در نمایش هیچ‌کس نبود بیدارمان کند به درستی از لهجه لری استفاده کردم و کسی هم اعتراضی نکرد. بنابراین باید با نگاه درست و به دور از تمسخر ‌سراغ استفاده از لهجه‌ها رفت.
چقدر اهل حضور در فضای مجازی هستید؟
‌در فضای مجازی متاسفانه کنترل و نظارتی وجود ندارد و حرف‌های نادرست درباره بازیگران و زندگی شخصیشان نوشته می‌شود و با وجود این‌که این حرف‌های نادرست از جانب بازیگران تکذیب می‌شود، باز هم این مطالب نادرست از صفحات برخی از وبسایت‌ها پاک نمی‌شود. خود من بارها در مصاحبه‌هایم عنوان کرده‌ام که همسر مهران مدیری نیستم و نمی‌دانم باید تا کی چنین مطلب غلطی بدون این‌که تصحیح شود در برخی از این وبسایت‌ها وجود داشته باشد و مسئولان این وبسایت‌ها ظاهرا به خودشان زحمت نمی‌دهند ‌مطالبشان را به‌روز کنند، بنابراین من زیاد با فضای مجازی میانه‌ای ندارم.





منبع: جام جم