دیابت، بیماری خطرناك با قابلیت پیشگیری آسان و درمان سخت

دیابت یكی از شایع ترین بیماری های متابولیك است كه به علت كمبود یا نبود انسولین و یا اشكال در كاركرد آن ایجاد می شود و به سه نوع دیابت نوع یك با عامل توقف تولید انسولین، نوع 2 با عامل مقاومت نسبت به انسولین و دیابت حاملگی تقسیم می شود.
در دیابت نوع یك كه حدود 15 درصد بیماران مبتلا به دیابت را شامل می شود، سلول‌های بتای لوزالمعده تخریب‌ و تولید انسولین متوقف‌ می‌ شود كه این نوع بیشتر در كودكان و نوجوانان رخ می دهد.
دیابت نوع 2 نیز نوعی از این بیماری است كه بیش از 85 درصد بیماران را در بر می گیرد و اغلب بیماران، چاق یـا دارای اضافه وزن هستند و فعالیت بدنی اندكی دارند.
اختلال اصلی در این بیماری كمبود تولید انسولین و یا مقاومت نسبت به آن است.
دیابت بارداری نوعی از دیابت است كه اولین بار در یك خانم باردار پدیدار می شود.
در دوران بارداری قند خون بالا برای جنین و مادر مضر می باشد.
با شناسایی و كنترل مناسب دیابت بارداری می توان از بروز عوارض آن جلوگیری كرد.
با توجه به اینكه این بیماری در سال های اخیر رشد تصاعدی در دنیا داشته و بیش از 400 میلیون نفر معادل حدود شش درصد مردم جهان به آن مبتلا هستند و این رقم تا كمتر از 20 سال آینده به حدود 600 میلیون نفر می رسد، سازمان بهداشت جهانی شعار امسال روز جهانی بهداشت را با هدف ایجاد حساسیت بیشتر در بین مردم و مسئولان در جهان، غلبه بر دیابت انتخاب كرده و به همین علت، شعار هفته سلامت امسال در كشورمان نیز غلبه بر دیابت است.

*****
شیوع دیابت در آذربایجان غربی؛ حدود چهار درصد
جواد آقازاده رئیس دانشگاه علوم پزشكی و خدمات بهداشتی درمانی آذربایجان غربی در این خصوص گفت: میزان شیوع بیماری دیابت در این استان طبق بررسی های صورت گرفته 3.96 درصد است.
وی افزود: تنها در روستاهای آذربایجان غربی بیش از 20 هزار بیمار مبتلا به دیابت شناسایی شده كه با توجه به بافت زندگی روستایی بسیار قابل توجه است.
وی اظهار كرد: بیش از 35 درصد بیماران مبتلا به دیابت مراقبت شده توسط پزشك در استان شاخص توده بدنی (BMI) بالاتر از 30 داشتند و بیش از 32 درصد این افراد نیز فشار خونشان بیشتر از 130 میلیمتر جیوه بود.
رئیس دانشگاه علوم پزشكی و خدمات بهداشتی درمانی آذربایجان غربی ادامه داد: شاخص قند خون 37 درصد بیماران مراقبت شده توسط پزشك نیز در این بررسی ها بیش از 140 بود كه رقم بالایی در این شاخص به شمار می رود.
آقازاده گفت: هر سال شعاری به تبع شعار روز جهانی بهداشت برای هفته سلامت در كشور تعیین می شود كه شعار هفته سلامت امسال غلبه بر دیابت تعیین شده تا زمینه توجه عمومی به این بیماری را فراهم كند.
وی افزود: بیماری دیابت پیامدهای خطرناكی در كلیه ها، چشم ها، سیستم قلبی و عروقی و عصبی دارد و شیوه سالم زندگی و خود مراقبتی مهمترین عامل در پیشگیری از آن به شمار می رود.
وی تغذیه نامناسب و تحرك فیزیكی ناكافی را به عنوان عوامل مهم مستعد كننده به بیماری دیابت عنوان كرد و اضافه كرد: خود مراقبتی یكی از اصول پیشگیری از بیماریها است و اتخاذ شیوه زندگی سالم از بسیاری بیماریهای غیرواگیر می كاهد.
رئیس دانشگاه علوم پزشكی و خدمات بهداشتی و درمانی آذربایجان غربی اظهار كرد: یكی از مهمترین تهدید كننده های مردم در خصوص بیماری دیابت، عدم اطلاع بخش عظیمی از مبتلایان در خصوص وجود این بیماری در بدنشان است كه امیدواریم با اطلاع رسانی های صورت گرفته این مشكل حل شود.

*****
هزینه های درمان و كنترل دیابت، بسیار بیشتر از هزینه های پیشگیرانه است
رسول انتظارمهدی معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشكی و خدمات بهداشتی درمانی آذربایجان غربی نیز در این خصوص به خبرنگار ایرنا گفت: امروزه بیماری های غیر واگیر مهمترین عامل به خطر انداختن سلامت انسان هاست كه به رغم هزینه های كم پیشگیری از آنها، هزینه های درمانشان بسیار زیاد است.
وی افزود: علاوه بر هزینه های درمان، عوارض بیماری های غیرواگیر برای افراد مبتلا و خانواده های آنها بسیار زیاد است در حالی كه می توان با زندگی سالم و پیشگیری از بروز این بیماری ها، از این هزینه ها به میزان زیادی كاست.
وی اضافه كرد: امسال توجه ویژه ای به موضوع دیابت و بیماری قند توسط سازمان بهداشت جهانی صورت گرفته و شعار غلبه بر دیابت، شعار روز جهانی بهداشت نامگذاری شده كه این امر می تواند عاملی محرك در ایجاد حساسیت در بین مردم باشد.
معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشكی و خدمات بهداشتی و درمانی آذربایجان غربی اظهار كرد: در بررسی های میدانی صورت گرفته در روستاهای استان، حدود 43 درصد روستاییان یا چاق هستند و یا اضافه وزن دارند كه این امر می تواند عاملی محرك در ابتلا به انواع بیماری ها به ویژه دیابت باشد.
انتظارمهدی گفت: وضع شهرنشینان نیز طبق بررسی ها نمی تواند بهتر از روستاییان باشد و همه مردم استان و خانواده ها باید موارد پیشگیرانه را رعایت كنند.
وی به مصرف زیاد نوشابه های گازدار در آذربایجان غربی و مصرف كم شیر در این استان اشاره كرد و افزود: مصرف طولانی مدت از این نوشابه ها خود باعث آسیب رساندن به بدن شده و موجبات شیوع دیابت زودرس و دامن زدن به سایر بیماریها را فراهم می كند.
وی اظهار كرد: با برنامه ریزی مناسب ورزش های روزانه و همگانی می توان بسیاری از بیماری ها را كنترل و جلوگیری كرد كه دیابت یكی از مهمترین آنهاست.

*****
پرنوشی، پرخوری، پرادراری و كاهش شدید وزن علائم دیابت
دكتر علی افشانی كارشناس بهداشتی نیز در گفت و گو با خبرنگار ایرنا با اشاره به لزوم توجه به علائم دیابت گفت: دیابت ممكن است سالها مخفی باقی بماند و تشخیص داده نشود ولی شایع ترین علایمی كه می تواند در بیمار دیابتی دیده شود شامل پر نوشی، پرخوری، پرادراری و كاهش وزن شدید غیر قابل توجیه است.
وی افزود: تشخیص دیابت، آزمایشگاهی است و ساده ترین راه، اندازه گیری قند پلاسمای خون وریدی به صورت ناشتا (حداقل هشت ساعت) است در صورتی كه در دو نوبت اندازه گیری، قند خون مساوی یا بیشتر از 126 میلی گرم در دسی لیتر باشد، تشخیص دیابت قطعی است.
وی در خصوص عوارض دیابت نیز اظهار كرد: بیماری‌هـای قلبی عروقی، فشار خون بالا، انـواع نـارسایی‌های قلبی، بیماری های چشمی، بیماری های كلیوی، بیماری های دستگاه عصبی و پای دیابتی از جمله این عوارض به شمار می روند.
افشانی اضافه كرد: هر چند داروهای خوراكی پایین آورنده قند خون و انسولین در اختیار هستند ولی ركن اساسی و كلیدی درمان دیابت، تحرك بدنی، رعایت توصیه های تغذیه ای و كاهش وزن در افراد دارای اضافه وزن یا چاقی است.
وی گفت: افراد چاق، افراد كم تحرك، كسانی كه سابقه دیابت در یكی از افراد درجه یك خانواده شامل پدر، مادر، خواهر، برادر دارند، افرادی كه تغذیه نادرست دارند و بیش از حد از غذاهای شیرین و چرب استفاده می كنند، افرادی كه دچار بیماری فشار خون بالا هستند، خانم های باردار در هر گروه سنی، خانم هایی كه سابقه دو بار یا بیشتر سقط خود به خودی دارند و بانوانی كه سابقه دیابت حاملگی در یكی از بارداری های قبلی داشته اند، در معرض خطر ابتلا بوده و ریسك فاكتور این بیماری در آنها وجود دارد.
وی افزود: تغییر سبك زندگی و عدم استفاده از غذاهای آماده، شیرینی ها و غذاهای شیرین از جمله موارد پیشگیری می باشد كه رعایت آن برای همه مردم ضروری است.
با توجه به این گفته ها و نگاه ویژه سازمان بهداشت جهانی، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكی و دانشگاه علوم پزشكی و خدمات بهداشتی و درمانی آذربایجان غربی می توان زمینه اطلاع رسانی بیشتر را در خصوص بیماری های غیرواگیر به ویژه دیابت فراهم كرد تا بسیاری از مردم با علائم، عوارض و ویژگی های این بیماری آشنا شوند كه در آن صورت می توان پیامدهای خوبی را در راستای كنترل این بیماری در دنیا، كشور و استان متصور بود.
گزارش از: سیده فاطمه سجادی
8137/1905