خودت را دست‌کم نگیر

آرمان/ همه ما می‌توانیم با رفتارهای مناسبی که از خود بروز می‌دهیم‌، زندگی‌مان را تغییر دهیم. هیچ‌گاه تاثیر و قدرتی را که ذهن ما روی زندگی‌مان می‌گذارد نباید دست‌کم گرفت بلکه قدرتی که ذهن همه ما انسان‌ها از آن برخوردار است، می‌تواند در بسیاری از مسائل تاثیرات چشمگیر و قدرتمندی روی زندگی‌مان داشته باشد و همچنین راه‌های درست و مثبت را به ما نشان دهد‌. خوشبختانه اثرات و نشانه‌هایی که مبنی بر کمبود اعتماد به نفس در افراد است، قابل شناسایی بوده و از این طریق می‌توان مشکلات و کمبودها را تشخیص داد و آنها را برطرف کرد. در زیر بعضی از اثرات و نشانه‌های کمبود اعتماد به نفس در افراد وجود دارد. در حقیقت علائم و نشانه‌های بسیار زیادی وجود دارد اما این مواردی که در زیر بیان شده است، فقط تعداد کمی‌از این آثار و علائم است.
آثار کمبود اعتماد به نفس
1- مقصر دانستن دیگران و سرزنش کردن آنها‌: آن دسته از افرادی که از اعتماد‌به‌نفس پایینی برخوردارند، در مواردی که مشکلاتی برایشان به وجود می‌آید یا دچار شکست و ناکامی‌می‌شوند، بیشتر رغبت دارند که دیگران را مقصر بدانند و اغلب دیگران را متهم به بروز مشکلات‌شان می‌کنند، اما در اصل این یک شکست یا ناکامی‌در قبول مسئولیت‌های زندگی است که ناشی از فقدان اعتماد به نفس در توانایی‌ها برای انجام دادن درست و صحیح کارهاست. 2- در جست‌وجوی پذیرفته‌شدن و مورد تصدیق قرار گرفتن از سوی دیگران: همیشه طلب‌کردن تصدیق و پذیرش دیگران، چیزی است که همه ما زمانی خواستار آن هستیم که به درستی خودمان را تصدیق و باور نکرده‌ایم. در واقع ما خواستار این هستیم که مردم ما را تایید کنند و دوباره به ما قوت قلب دهند تا بتوانیم ارزش و منزلت خود را بازیابیم. 3- تردید و دودلی: دودلی و تردید از مواردی هستند که باعث از بین رفتن توانایی برای تصمیم‌گیری می‌شوند. پایه و اساس دودلی از ترس یا فقدان اعتماد به نفس در افراد ناشی می‌شود که در این صورت ما توانایی لازم برای اتخاذ تصمیمات درست و بجا را نداریم. ما همیشه با عقب‌نشینی‌کردن و همچنین اجازه دادن به دیگران جهت اتخاذ تصمیم برای ما، از این ترس و دودلی فرار می‌کنیم و خودمان را پشت تصمیمات دیگران پنهان و مخفی می‌کنیم. 4- عدم‌توانایی برای پذیرش انتقاد و نکوهش از سوی دیگران: این مورد نیز یکی دیگر از آثار و نتایج ناشی از کمبود اعتماد به نفس در افراد است. وقتی ما به درستی ارزش و منزلت خودمان را نمی‌دانیم، نیاز داریم که دیگران قدر ما را بدانند و توقع داریم که دیگران فقط از ما تعریف و تمجید کنند. بنابراین هنگامی که دیگران از ما انتقاد می‌کنند یا ما را مورد نکوهش قرار می‌دهند، تمامی‌رویاها و خیالاتی که از دیگران در ذهن مان پرورانده بودیم، خرد می‌شود و انتقادهای آنها برای ما قابل پذیرش نیست. 5- بدبینی و بهانه‌گیری: بدبینی یکی از مهم‌ترین نشانه‌ها در افرادی است که از اعتماد به نفس کمی‌ برخوردارند. هنگامی که فردی همیشه یک چشم‌انداز یا دورنمای منفی از زندگی در ذهنش وجود دارد و منتظر به وقوع پیوستن بدترین اتفاقات است، بدیهی و آشکار است که این دسته از افراد با این طرز فکر، به توانایی‌های وجودی‌شان اعتقاد ندارند و نمی‌دانند که با به‌کارگیری توانایی‌ها و استعداد‌شان می‌توانند خیلی چیزها را تغییر دهند و بهتر کنند یا یک آینده روشن و مثبت را برای خود بسازند.
ده روش برای تغییر فکر
خطاهای شناختی را بررسی کنید: افکار منفی خود را بنویسید تا نوع خطای شناختی خود را بیابید. با این کار به راحتی می‌توانید مثبت تر و واقع بینانه تر با موضوع برخورد کنید.
نشانه‌ها را بررسی کنید: به جای آنکه فرض را بر درست بودن افکار خود بگذارید، نشانه‌های واقعی را بررسی کنید. مثلا اگر احساس می‌کنید که هرگز کاری را درست انجام نمی‌دهید می‌توانید بسیاری از کار‌هایی را که با موفقیت انجام داده‌اید فهرست کنید.
روش معیار دوگانه: به جای آنکه خود را بی‌رحمانه تحقیر و سرزنش کنید با همان مهر و محبتی که با دوست خود – اگر این حادثه برایش اتفاق می‌افتاد– گفت‌وگو می‌کردید، برخورد کنید.
روش تجربی: اعتبار اندیشه منفی خود را آزمون کنید. مثلا اگر در حالت اضطراب، نگران حمله قلبی هستید، می‌توانید کمی‌نرمش کنید و از سالم بودن قلب خود مطمئن شوید.
اندیشیدن در سایه‌های خاکستری: به جای آنکه در جو تفکر همه یا هیچ به مشکل خود بیندیشید، برای مشکل پیش آمده امتیازی از صفر تا صد در نظر بگیرید. وقتی اوضاع آنطور که مایل نیستید بر وفق مراد شما نیست، به جای آنکه خود را شکست خورده تمام عیار بدانید، موضوع را به‌طور نسبی بررسی کنید و ببینید از این موقعیت چه درسی می‌آموزید.
روش بررسی: از دیگران سوال کنید تا از واقع‌بینانه بودن افکار و تلقی‌های خود مطلع گردید. مثلا اگر معتقدید که اضطراب سخنرانی در حضور دیگران غیرطبیعی و مایه خجالت است، از دوستانتان بپرسید آیا آنها هم در مواقع مشابه احساس اضطراب دارند؟
تعریف واژه‌ها: وقتی به خود برچسب حقیر، نادان، بازنده یا احمق می‌زنید از خود بپرسید احمق، کودن، نادان چه معنایی دارند. وقتی به این نتیجه رسیدید که چیزی به عنوان نادان وجود خارجی ندارد یا بازنده بی‌مفهوم است احساس بهتری پیدا می‌کنید.
روش علم معانی: خیلی ساده از زبانی استفاده کنید که بار عاطفی کمتری داشته باشد. این روش برای برخورد با عبارت‌های باید‌دار مفید است. به جای گفتن نباید اینکار را می‌کردم بگویید اگر این اشتباه را نمی‌کردم بهتر بود.
نسبت دادن مجدد: به جای آنکه بی‌دلیل فرض را بر بدی خود بگذارید و خویشتن را به خاطر مشکل پیش آمده سرزنش کنید به عوامل بسیار متعدد ی که این مساله را ایجاد کرده‌اند بیندیشید. به جای سرزنش خویش به حل مساله فکر کنید.
تحلیل سود و زیان: امتیازات و زیان‌های یک احساس (مانند عصبانی شدن)، یک فکر منفی (مانند هر قدر تلاش می‌کنم بی‌فایده است) یا یک انگاره رفتاری (مانند پرخوری) را فهرست کنید. همچنین می‌توانید از روش‌های تحلیل سود و زیان برای اصلاح باور‌های مخربی از نوع من همیشه باید کامل و بی‌عیب ونققص باشم استفاده کنید.


منبع: آرمان