آمیختگی عشق و مبارزه

خبرگزاری فارس - حسام آبنوس: «مفتون و فیروزه» اثر سعید تشکری رمانی بلند با مضمون عشق است که نویسنده در چند پله پایین‌تر از آن حوادثی که به پیروزی انقلاب اسلامی منتج شده را روایت کرده و به عبارتی می‌توان عنوان کرد که خواننده روایتی آمیخته از عشق و مبارزه را می‌خواند. در این یادداشت در نظر است نگاهی موشکافانه به این رمان ارزشمند داشته باشیم.

*«مفتون و فیروزه» تداعی‌گر وطن!

اولین نکته‌ای که در ارتباط با این رمان باید ذکر کرد عنوان‌بندی آن است. «مفتون و فیروزه» علاوه بر اینکه تداعی کننده یک داستان عاشقانه در دل کتاب است و خواننده را به خود جذب می‌کند.

اما عنوان «مفتون» تداعی کننده آزمایش و فتنه‌ای است که شخصیت‌ها با آن روبرو خواهند شد. همچنین عبارت «فیروزه» نیز یادآور موضوع دختران روستای «فیروزه» در خراسان عصر قاجار است که به تاراج و بردگی برده شدند. پس اگر خواننده این ذهنیت را داشته باشد نام رمان این ذهنیت را در او ایجاد می‌کند که ابتلا به آزمایش و تاراج وطن در این رمان دیده خواهد شد.

*رمانی پُر شخصیت با شخصیت‌پردازی موفق

نکته بعدی که باید در مورر رمان مورد اشاره قرار گیرد بحث تعدد شخصیت‌های رمان است. خواننده در حدود 50 صفحه ابتدایی آن (با توجه به اینکه این رمان حدود 1100 صفحه است) نزدیک به 15 شخصیت را به خواننده معرفی می‌کند. شخصیت‌هایی که تا پایان کتاب خواننده با آنها روبرو خواهد شد و با آنها کتاب را به پایان می‌رساند. که خب این نکته ممکن است خواننده در ارتباط‌گیری با کتاب کمی دچار مشکل کند، زیرا این تعدد شخصیت‌ها ممکن است ذهن خواننده را دچار آشفتگی کند.

علاوه بر این باید رمان «مفتون و فیروزه» را یک رمان پر شخصیت خواند. بیش از 50 شخصیت اصلی، مهمترین نکته‌ای است که در این رمان به چشم می‌آید که باید پرداخت خوب سعید تشکری به آنها را نیز بر این تعدد شخصیتی اضافه کرد.

بی‌بی صدیقه، مش ابوالقاسم، آذر، اسد، اصلان، خاتون، مفتون، فیروزه، یارمحمدف زیور، مردانی، سودابه، حبیب، برزو، زیبا، کامبوزیا خبوشانی، خسرو خبوشانی، سید علی خامنه‌ای، واعظ طبسی، هاشمی‌نژاد، غلام جگرکی، عمو شولا، سید مرتضی، هژبر یزدانی و ... تنها گوشه‌ای از شخصیت‌های این رمان طولانی است.

نکته‌ای که در مورد شخصیت‌های این رمان باید مورد اشاره قرار گیرد پرداخت موفق و ملموس آن‌ها است. این بیش از 50 شخصیت اصلی همه از پرداخت خوب و باورپذیری برخودار هستند و باید شخصیت‌هایی که گذری یا در یکی دو فصل حضور داشته‌‌اند را کنار گذاشت.

*سعید تشکریِ کارگردان

نکته دیگری در مورد شخصیت های این رمان باید به آن اشاره کرد حضور به موقع در متن است. نویسنده با چیره‌دستی آنها را وارد می‌کند و از برای چند فصل خارج می‌کند. به عبارت دیگر شخصیت‌ها نه آنقدر در رژه می‌روند و نه محو هستند.

همین که نویسنده توانسته شخصیت‌ها را به خوبی در صحنه رمانش کارگردانی کند نشان از توانایی و تسلط بالای او بر متنش دارد. تعدد موقیعت‌ها، فضاها، شخصیت‌ها و ... دلیل این مدعا است.

*«عشق پاک» گمشده ادبیات امروز

استفاده از بستر عاشقانه برای روایت رویدادها نکته دیگری است که نویسنده به خوبی از آن بهره برده و اثرش را خلق کرده است.  نکته‌ای که در مورد این بستر عاشقانه قابل توجه است مسئله «عشق پاک» است. خواننده به خوبی این مسئله را درک می‌کند که عشق پاک در میان شخصیت‌ها رایج است و این نه تنها مسئله‌ای مذموم نیست بلکه مسئله‌ای فطری بوده که نویسنده آن را در رمانش ترویج کرده است.

عشق مفتون به فیروزه، عشق داریوش دانشگر به طیبه عزتی، عشق بی بی صدیقه به مش ابوالقاسم، آذر به اسد، خسرو خبوشانی به فیروزه، زیبا به مفتون و قس علیهذا مصادیق عاشقانه این رمان است که تمام آنها در یک زمینه پاک مطرح می‌شود. «عشق پاک» گمشده این روزهای فضای هنر و ادبیات کشور است و خالقان آثار نیز کمتر به آن توجه می‌کنند. تا جایی که برخی از نویسندگان حتی عشق‌های نامشروع را نیز در آثارشان راه داده‌اند و غیر مستقیم آن را ترویج می‌کنند.

*نویسنده یا کارگردان؟

از آنجا که نویسنده این اثر سابقه‌ای در رشته هنرهای نمایشی دارد شاهد یک اثر تصویری هستیم. کتاب شباهت بسیاری به یک اثر نمایشی و تصویری دارد و توصیف‌های تشکری نیز بر تبدیل شدن کتابش به یک اثر نمایشی کمک بسیاری کرده است. جملات کوتاه و ضربه‌ای بی شباهت به دیالوگ‌های سینمایی نبوده و نویسنده در طول رمانش این نثر را رعایت کرده است.

کوتاه بودن فصل‌های کتاب یکی از ویژگی‌های این رمان است و همین موجب ارتباط بیشتر خواننده با آن می‌شود. این کوتاه نوشته‌ها در متن نیز به چشم می‌آید و خواننده را خسته نمی‌کند.

پرداختن به حوادث تاریخی در حاشیه متن نکته‌ای است که باید مورد توجه قرار بگیرد. نویسنده غیر مستقیم حوادث را روایت کرده است و خواننده در بستر همان روایت عاشقانه که پیش‌تر ذکر شد اتفاقات تاریخی را نیز دنبال می‌کند.

*آقاسید علی خامنه‌ای هم هست

پیوند شخصیت‌های تخیلی و ساخته ذهن سعید تشکری با شخصیت‌های حقیقی در عالم واقع نکته دیگری است که می‌توان مورد اشاره قرار داد. این ارتباط دو سویه بسیار منسجم و باور پذیر است و هیچ زائده‌ای پیرامون آن به چشم نمی‌آید. سیدعلی خامنه‌ای، شهید هاشمی‌نژاد، واعظ طبسی، هژبر یزدانی، محمدرضا و فرح پهلوی و ... برخی از شخصیت‌های واقعی هستند که در رمان «مفتون و فیروزه» نقش‌آفرینی می‌کنند.

*رمان یا تابلوی نقاشی!

وقایع تاریخی که در «مفتون و فیروزه» روایت می‌شود دقیق بوده و خواننده در یک سیر تاریخی قرار می‌گیرد. تصاویری که از مبارزات به خواننده نشان می‌دهد تصاویر ملموسی است که به نظر می‌رسد نویسنده در آنها شرکت داشته و برخی از آنها ناشی از مشاهدات تشکری است. صحنه‌هایی که از تحصن در بیمارستان و حمله نظامیان به مردم و شلیک تانک در خیابان و ... در رمان نشان داده شده تصاویری است که واقعی است و می‌توان گفت تابلوی نقاشی تشکری است که در خیابان‌ها و تظاهرات‌های آن ایام کشیده شده و به خواننده نشان داده شده است.

*نبود سایر گروه‌های مبارز نقطه ضعف رمان است

نکته قابل ذکر که شاید بتوان آن را نقطه ضعف رمان سعید تشکری قلمداد کرد عدم حضور سایر گروه‌های مبارز در «مفتون و فیروزه» است. گروه‌های چپ‌گرا و تندرو و مانند آن در این رمان دیده نمی‌شود. هرچند در این رمان به خوبی نقش مبارزان مسلمان و جریان‌ها مذهبی نشان داده شده اما جای خالی آنها دیده می‌شود.

نقش رهبری در به ثمر رسیدن مبارزات نیز در رمان «مفتون و فیروزه» به خوبی نمایش داده شده و حضور روحانیت در صدر گروه‌های مبارز مسلمان قابل توجه است و تشکری آن را به خواننده نشان داده است.

در مجموع «مفتون و فیروزه» اثری متعادل و خواندنی است که بر خلاف حجم زیادش اما خواننده را به خود جلب می‌کند و او را پا به پای خود می‌کشاند. روایت داستانی تشکری در این رمان شیرین است و برای خواننده کشش‌ دارد.

انتهای پیام/و

http://fna.ir/8GY9BM

ویدیو مرتبط :
انیمیشن بسیار زیبای مبارزه عشق ومرگ