دامن های پف داری که مغولان هالیوودی بر تن زنان اروپایی کردند

باحجاب/  اگر شما هم جزو طرفداران فیلم ها و سریال های تلویزیون باشید حتماً پزشک دهکده، قصه های جزیره و آن شرلی را به خاطر دارید. شخصیت های اصلی این داستان ها که عمدتاً زنان هستند با لباس های بلند، دامن ها و آستین های پف دار و یقه های توری به عنوان پزشک یا معلم در اجتماع فعالیت می کنند، کارهای مزرعه را انجام می دهند و سوارکاری می کنند. این سریال ها و فیلم ها آنقدر داستانی آرام و ساده دارند که حضور زنان را در اروپای یک قرن پیش، آن هم با این سبک لباس ها را برای ما باورپذیر کرده اند.

پوشش زنان غرب در سینما
این مطلب اصلا دور از ذهن نیست که بگوییم یکی از اهداف ساخت این قبیل داستان ها نشان دادن فرهنگ گذشته غربی هاست. آن ها در داستان ها به دنبال این هدف هستند که سبک زندگی، کار، وسایل حمل و نقل، معماری و حتی پوشش مردمان گذشته را نشان دهند و برای رسیدن به این هدف از داستانی بسیار جذاب استفاده می کنند. جذابیت بالای این داستان ها باورپذیری را در مخاطب افزایش می دهد. در واقع مخاطب به صورت کاملا نامحسوس داستان سریال و تاریخ فرهنگ غرب را باهم می پذیرد و فرصتی برای تحقیق پیدا نمی کند. البته اگر هم فرصتی برای تحقیق داشته باشد این نیاز را احساس نمی کند. چرا که در این زمینه به سینما اعتماد دارد. این در حالی است که حتی سینما هم می تواند تاریخ و فرهنگ کشورها را تحریف کند. در ادامه نقش پررنگ رسانه را در تحریف و تغییر پوشش زنان در کشورها را بررسی خواهیم کرد.

ماهیت حجاب
ماهیت حجاب را می توان از منظرهای مختلف فطرت، دین، علم و.. بررسی کرد. یکی دیگر از این مناظر که توانسته در طول اعصار تاثیرات شگرفی بر پدیده پوشش بر اذهان بگذارد، جایگاه رسانه است. رسانه یکی از عوامل تعیین کننده نوع پوشش در جوامع بوده و هست. در دنیای امروز این رسانه ها هستند که سبک و سیاق لباس ها و پوشش ها را تعیین می کنند و به مخاطبان خود این گونه القا می کنند که باید چه چیزی را بپوشند. اما سوال این جاست که نسبت رسانه و پوشش از آغاز شکل گیری رسانه چه بوده و رسانه چه نقش شگرفی در تخریب پوشش ایفا کرده است؟

سینما چگونه توانست افکار عموم را نسبت به پوشش ۱۰۰سال قبل شستشو دهد؟
اسناد بسیار دقیقی از سینمای اولیه(early cinema) وجود دارد که نشان می دهد ۱۰۰ سال قبل یعنی حدوداً سال ۱۹۰۰ میلادی فیلم هایی از جوامع غربی به صورت مستند گرفته شده است. این فیلم ها در سال های اخیر توسط بنیاد فیلم انگلستان منتشر شده و دارای ارزش تاریخی است. وقتی در این فیلم ها پوشش زنان را بررسی می کنیم می بینیم تصویری که ما امروز از زنان اروپاییِ گذشته در ذهنمان داریم متفاوت با آن چیزی است که سینما به ما نشان داده است. سینما زنان گذشته را با پوشش هایی شبیه عصر ویکتوریا و با لباس های اشرافی و دامن های پف دار نشان داده است. در حالی که این نوع پوشش تنها به ۵ درصد جامعه تعلق داشته است.

این فیلم ها به عنوان یک سند زنده جامعه شناسی وجود دارند و جای تردید باقی نمی گذارند که مردم اروپا آن گونه که امروز فیلم های سینمایی ادعا می کنند لباس نمی پوشیدند. در نوع پوشش آن ها عنصر عفاف و پوشیده بودن به وضوح دیده می شود. انگار حجاب صرف نظر از یک دلیل دینی، برای آن ها حریم بوده است. اسناد غیر قابل انکاری وجود دارد که ثابت می کند سینما درباره لباس و پوشش ادوار تاریخی به ما راست نمی گوید. البته تعداد کمی از فیلم ها هستند که این واقعیت را نمایش می دهند. مثلاً در فیلم «دره من چه سبز بود» ساخته جان فورد و فیلم «آواز برنادت» ما پوشش واقعی زنان اروپایی را می بینیم.
نکته دیگری که از این مستند می توان بدست آورد این است که زنان بسیار با حیا هستند. بسیاری از آن ها وقتی دوربین را می بینند رو بر می گردانند و مسیر خود را عوض می کنند. چرا که دوربین را به عنوان یک عنصر محرم تلقی نمی کنند.

در نتیجه می توان ادعا کرد که ساعت ها فیلم مستندی که از آن دوره وجود دارد تصریح می کند که آنچه این همه سال به عنوان پوشش اروپایی به ما نشان داده شده واقعی نبوده و این یک پوشش فرضی-سینمایی است. بعدها به تدریج مردم خود را با آنچه روی پرده سینما دیدند تطبیق دادند. در واقع سینما این فرهنگ را تغییر داده است.

مغول های هالیوودی چطور توانستند سبب انحراف در ساختار سینما شوند؟
شاید منصفانه نباشد که بگوییم مردم اروپا به طور عمد در نوع پوشش خود تغییر ایجاد کرده اند چرا که آن ها نیز قربانی اهداف بنیانگذاران سینما شده اند. بنیانگذارانی که بیشتر یهودی بودند و تعهدی به نشان دادن واقعیت از طریق سینما نداشتند. نیل گابلر در کتاب امپراطوری هالیوود در زمینه تاریخ سینما بیان می کند که موسسین سینما عمدتاً مهاجرین یهودی هستند که از اروپای شرقی به آمریکا رفته اند و با یک مدیریت پنهان به نوعی مدیران اصلی سینما شدند و آنقدر در سینما قدرت گرفتند که به آن ها مغول های هالیوود می گفتند. هفت شرکت مهم فیلم سازی هالیوود را همین یهودیان مقیم آمریکا تأسیس کردند.

اساتید سینما و جامعه شناسی، این نظر را دارند که باید از تصاویر واقعی بیشتر در ساختار سینما استفاده می شد اما نکته این جاست که تحریف در نوع پوشش مردم اروپا و آمریکا به عمد صورت گرفته است. آن ها با چیزی که روی پرده سینما نشان داده اند به تدریج توانسته اند هنجارهای جامعه را تغییر دهند. در واقع می توان گفت که شاید سینما ابزار خوبی برای آسیب شناسی نباشد اما ابزار خوبی برای الگوسازی و نشان دادن الگو است. یعنی هرچیزی را که می خواهند به جامعه القا کنند و جامعه را به سمت آن سوق دهند فقط کافی است تصویرش روی پرده سینما نشان داده شود تا جامعه به سمت آن برود.
در رابطه با نوع پوشش نیز همین مسأله مطرح است. قطعا مدیران ارشد سینما که همان مغولان هالیوود هستند این تصمیم را گرفته اند که جامعه را به این سمت بکشانند و موفق هم شده اند. مستند های موجود از آن دوره به ما نشان می دهد که این تغییر بسیار شگرف است تا جایی که باورمان نمی شود آنچه می بینیم اروپا و بخش هایی از آمریکا است. چرا که ذهن ما عادت کرده است که واقعیت کشورهای غربی را آن گونه که سینما نشان داده است ببیند. به همین دلیل این گونه در ذهن همه شکل گرفته است که حجاب یک امر اسلامی و دینی است. در صورتیکه مشترک در همه ادیان ابراهیمی است.
جالب است که حتی ایرانی ها هم قبل از تشرف به دین مبین اسلام هم پوشش کاملی دارند. در دو نسخه ایی که در مورد حمله اسکندر به ایران توسط غربی ها ساخته شده مشاهده می کنیم که زنان دربار ایران کاملا محجبه هستند و پوشش کامل دارند و زنانی که به طبقه نجبا تعلق ندارند مثل بردگان بدون حجاب هستند. این نکته نشان می دهد که حجاب قبل از اسلام یک حریمی است که جنبه فطری داشته است.
این به این دلیل است که حجاب تنها به ظاهر ختم نمی شود. حجاب یک تحول درونی است و طبق آیات قرآن وجه درونی بسیاری مهم تر است. بنابراین دشمن حجاب را نشانه می گیرد تا به درون قلب انسان ها نفوذ پیدا کند.