پذیرش علوم جدید و میل به اندیشه دینی، رسالت حوزه و دانشگاه است

مجید سرسنگی روز جمعه در گفت و گو با خبرنگار فرهنگی ایرنا به مناسبت 27 آذر روز وحدت حوزه و دانشگاه درباره نقش و جایگاه دانشگاه در ارتقاء پژوهش های دینی افزود: دانشگاه در سراسر دنیا مرجع فعالیت های پژوهشی است؛ در واقع تولید دانش در دانشگاه شکل می گیرد؛ اما این دانش علوم مختلفی را شامل می شود که یکی از آنها علوم دینی است.
وی با تاکید بر ضرورت بازنگری در نگاه دانشگاه ها به علوم انسانی، گفت: تأکیدات مقام معظم رهبری در زمینه اهمیت علوم انسانی روشن است؛ در حدی که پیرو آن شورای تحول علوم انسانی به وجود آمد و بشدت روی این موضوع کار می شود؛ بنابراین در اینکه دانشگاه ها در توجه به علوم انسانی و پژوهش های دینی نقش بسزایی دارند، تردیدی نیست؛ منتهی تا به امروز کمتر از این ظرفیت استفاده شده است.

** انتظارات بیشتری از دانشگاه می رود
معاون فرهنگی و اجتماعی دانشگاه تهران با بیان این واقعیت که دانشگاه ها گام های قابل توجهی در زمینه پژوهش های دینی، علوم انسانی و برگزاری کرسی های نظریه پردازی برداشته اند، تأکید کرد: دانشگاه های ما در ایران این ظرفیت را دارند که رویکرد خود را به پژوهش های دینی مضاعف کنند.
وی خاطر نشان کرد: البته کارهای مثبتی هم در این راستا انجام شده است؛ برخی افراد نسبت به دانشگاه ها قضاوت غیر منصفانه می کنند؛ در حالی که آنها نسبت به نهادهای دیگری که اتفاقاً وظیفه مستقیم دارند، اقدامات ارزنده ای کرده اند؛ منتهی از نهاد دانشگاه انتظارات بیشتری می رود و در این زمینه کم کاری شده است.
سرسنگی در پاسخ به اینکه آسیب شناسی و ریشه یابی این کم کاری، به کجا باز می گردد، به ایرنا گفت: نهاد دانشگاه در اصل غربی بوده و سپس وارد کشور ما شده است؛ در نتیجه از همان ابتدا کسانی که دانشگاه را به ایران وارد کردند، آنچنان تمایل نداشتند که دانشگاه به پژوهش های دینی و مسائل علوم انسانی به معنای ایرانی - اسلامی آن ورود پیدا کند.
معاون فرهنگی و اجتماعی دانشگاه تهران تصریح کرد: بنابراین مشکل نخست به ساختار باز می گردد؛ چرا که ما نمی توانیم ساختار و محتوا را از یکدیگر جدا کنیم و برای دستیابی به محتوای مطلوب، آن محتوا باید با ساختار خود متناسب باشد؛ اگر به مراکز آموزشی دوران گذشته خود توجه کنیم، می بینیم که فضای این مراکز با پژوهش ها و رویکردهای دینی ما متناسب بوده است.
وی به تشریح فضای آموزشی گذشته در ایران پرداخت و گفت: با نگاهی به فضاهای آموزشی ایرانی-اسلامی پیش از دوران مدرنیته متوجه می شویم که در آن دوران تأکید بر اخلاق، فضای روحانی و معنوی، و تعالی بوده است. بزرگانی چون ابوعلی سینا و خوارزمی در عین حال که معلمان دانش بودند، اخلاق و معرفت شناسی را هم آموزش می دادند.
سرسنگی تصریح کرد: به بیان دیگر دانشمند به کسی گفته نمی شود که تنها علم دارد؛ بلکه کسی است که از نظر روحی و معرفتی هم در مدارج بالا قرار دارد.
وی افزود: زمانی که ایران به دوره مدرن وارد شد تا اندازه ای ارزش های سنتی خود را از دست داد؛ چرا که آنها را نه تنها ارزش نمی دانست، بلکه خرافات و نشانه عقب ماندگی تلقی می کرد؛ دریغ از اینکه برخی از آن ها حاصل قرن ها تلاش مدوام دانشمندان و فرهیختگان ایرانی-اسلامی بوده است.

** اروپا در جهل مطلق بود و ایران، در اوج شکوفایی/ دانشگاه با طبع تمدن ایرانی-اسلامی همگن نشد
معاون فرهنگی و اجتماعی دانشگاه تهران در ادامه به این نکته اشاره کرد ، زمانی که اروپا در جهل مطلق به سر می برد و دوران انگیزاسیون و قرون وسطی را طی می کرد، دانشمندان ایرانی و اسلامی در اوج شکوفایی بودند و کتاب هایشان ترجمه شده و مورد استفاده قرار می گرفت.
وی در ادامه گفت: باید اعتراف کرد ما نتوانستیم از آن سابقه چشمگیری که در عرصه علم و فضاهای آموزشی داشتیم ، استفاده کنیم؛ زمانی که دانشگاه وارد ایران شد، باید با طبع تمدن ایرانی-اسلامی همگن می شد که متأسفانه نشد.
سرسنگی با بیان اینکه ما همچون غرب، علم و اخلاق را از یکدیگر جدا کردیم، افزود: علم و فرهنگ دینی، علم و معرفت، دانش و تعالی بشر از یکدیگر جدا نیستند و همچون دو بال برای رسیدن به کمال هستند. در تمدن ایرانی-اسلامی کسانی که به حجره ها، حوزه ها و مراکز علمی می رفتند، علم و اخلاق را در کنار هم فرا می گرفتند.
وی تصریح کرد: در اینجا قصد ندارم که بگویم در دانشگاه های ما این اتفاق نمی افتد؛ ولی بسیار کم است؛ ما در دانشگاه های خود نیز می توانیم اساتیدی را پیدا کنیم که هم از دانش برخوردارند، و هم از نظر معرفتی و اخلاقی در درجه قابل قبولی هستند؛ اما نسبت به دوران گذشته تعداد آنان رضایت بخش نیست.

** دانشگاه جای علم مطلق نیست/ دانشجویان خود را تک بعدی پرورش می دهیم
معاون فرهنگی و اجتماعی دانشگاه تهران نقش تشویق و ترغیب در راستای دستیابی به این هدف را مهم ارزیابی کرد و گفت: دانشگاه جای علم مطلق نیست؛ دانشجویی که سر کلاس اساتید می نشیند، علاوه بر متخصص شدن در رشته خود، باید به لحاظ روحی و معرفتی هم مورد توجه قرار گیرد؛ چنین فردی پس از فارغ التحصیل شدن در جامعه تأثیرگذار است.
وی افزود: هم اکنون ما دانشجویان خود را تک بعدی پرورش می دهیم و تنها به جنبه های علمی آنان توجه می کنیم؛ در صورتی که در گذشته معلمان با شاگردان خود، ارتباط روحی و عاطفی برقرار می کردند و تلاش در تربیت جنبه های معنوی آنان نیز داشتند.
سرسنگی با تأکید بر اینکه این دست توجهات در سیستم آموزشی ما کمرنگ شده است ، بیان کرد: در واقع ما در یک ساختار آموزشی غربی می خواهیم یک محتوای شرقی و ایرانی-اسلامی را مورد تجربه قرار دهیم که با یکدیگر سازگار نیستند.
وی اختصاص دادن تنها دو واحد از واحدهای درسی دانشگاه ها را به معارف اسلامی یا اخلاق، اقدامی اشتباه برشمرد و اعلام کرد: اساتید ما در تمام دروس باید از روحیه تدریس معرفتی برخوردار باشند؛ اگر این روحیه در دانشگاه ها ایجاد شود به همان چیزی تبدیل می شود که از آن به عنوان دانشگاه اسلامی یاد می کنیم.

** دانشگاه اسلامی تمام ابعاد شخصیتی دانشجو را پرورش می دهد
سرسنگی معتقد است که دانشگاه اسلامی به دانشگاهی گفته می شود که در آن تمام ابعاد شخصیتی دانشجو اعم از علمی، معرفتی، اخلاقی، روحی و روانی پرورش پیدا کند؛ و نه تنها یک انسان علمی، بلکه فرهنگی را به جامعه تحویل دهد.
وی همچنین گفت: فارغ التحصیل چنین دانشگاهی زمانی که به درون جامعه وارد شود، فردی کارآمد است و می تواند جامعه اسلامی را مدیریت کند؛ در غیر اینصورت افراد تک ساحتی و تک بعدی پرورش می یابند؛ همان چیزی که در غرب هم اتفاق افتاده است.
27 آذر در تقویم ایران اسلامی، به مناسبت سالروز شهادت شهید محمد مفتح و به پاس خدمات ارزنده وی در زمینه وحدت دانشگاهیان و حوزویان، روز «وحدت حوزه و دانشگاه» نام گرفت.
شهید مفتح پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران در 22 بهمن 1357 هجری خورشیدی با انجام دادن فعالیت های علمی و فرهنگی در شورای انقلاب و تلاش در راه دستیابی به وحدت حوزه و دانشگاه، خدمات بسیار ارزنده ای را ارائه کرد.
اما منافقان برای ضربه زدن به نظام نوپای اسلامی همواره می کوشیدند تا شخصیت های برجسته نظام را از میان بردارند، به همین منظور گروهگ فرقان در 27 آذر 1358 هجری خورشیدی این مبارز آزادیخواه را در هنگام ورود به دانشکده الهیات دانشگاه تهران؛ هدف گلوله خویش قرار دادند و به شهادت رساندند.
این عالم دینی از خود اثرهایی ارزشمند و ماندگاری همچون «حاشیه بر اسفار ملاصدرا، روش اندیشه، حکمت الهی و نهج البلاغه، آیات اصول اعتقادی قرآن، نقش دانشمندان در پیشرفت علوم اسلامی» و ... را به یادگار گذاشت.
فراهنگ**9362**1436

انتهای پیام /*

ویدیو مرتبط :
تحصیل علوم دینی در حوزه علمیه شهر کاشغر چین