کتاب‌سازی بیداد می‌کند‌/ برنامه خانه کتاب برای تحلیل وضعیت و سنجش آثار

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، نشست خبری سی و سومین دوره جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران و بیست و سومین دوره جایزه جهانی پیش از ظهر امروز سه‌شنبه 13 بهمن ماه با حضور حجت‌الاسلام والمسلمین محمدعلی مهدوی‌راد دبیر علمی جایزه کتاب سال، محسن جوادی دبیر علمی جایزه جهانی و افشین داورپناه معاون فرهنگی خانه کتاب در سرای اهل قلم برگزار شد.

محسن جوادی دبیر علمی جایزه جهانی در این نشست در سخنانی گفت: ما امسال اعلامیه‌ها و فراخوان‌های متعددی را برای ناشران و نویسندگان خارج از کشور ارسال کردیم تا کتاب‌های خود را به جشنواره ارسال کنند، با وجود اینکه اعتبار مالی جایزه جهانی از اعتبار مالی جایزه کشورهای حاشیه خلیج فارس کمتر است، اما شواهد نشان می‌دهد اعتباری که نویسندگان و ناشران خارجی برای جایزه جهانی کتاب سال قائلند بیشتر این جوایز است.

وی افزود: در بررسی‌ها اولیه 2 هزار جلد کتاب بررسی شدند که البته ما این تعداد کتاب‌ها را تهیه نکردیم، بلکه از طریق دوستانی که با کتاب آشنایی داشته و یا اینترنت و سایت‌های معتبر به بررسی آنها پرداختیم. در نهایت 252 عنوان کتاب را خریداری کردیم که بخشی از آن نیز البته از سوی خود ناشران فرستاده شد. این 252 عنوان کتاب مورد داوری قرار گرفتند و همگی در حوزه مطالعات اسلام و ایران بودند.

جوادی افزود: 90 داور با ما همکاری داشتند که از این میان 10 داور در خارج از ایران به ارزیابی کتاب‌ها پرداختند. از مجموع این داوری‌ها 30 کتاب حداقل‌های لازم را برای برگزیده شدن دارا بودند، اما از این بین 10 کتاب انتخاب شد چرا که سیاست دبیرخانه بها دادن به کمیت نیست، بلکه سعی داریم جایزه را کیفی‌تر کنیم.

جوادی با اشاره به افزایش اعتبار جهانی کتاب سال ایران در خارج از کشور گفت: عمده ناشران و نویسندگانی که در جایزه برگزیده می‌شوند در وب‌سایت‌ها و رزومه‌های کاری خود این را درج می‌کنند، در حالیکه اگر همان‌ها برنده یکی از جوایز کشورهای همجوار شوند معمولا آن را در جایزه خود قید نمی‌کنند، چرا که اعتبار این جشنواره‌ها پایین است.

وی با اشاره به حوزه گسترده زبانی کتاب‌های داوری شده گفت: ما در آینده به این سمت می‌رویم که رقابت‌ را متعادل‌تر کنیم و به عبارت دیگر کتاب را در سطح منطقه مطرح کنیم، مثلا بگوییم این کتاب‌ها در منطقه آفریقا به عنوان برگزیده‌ترین کتاب معرفی می‌شود، چرا که گاهی استانداردهای مناطق و کشورهای مختلف متفاوت است.

حجت‌الاسلام مهدوی‌راد دبیر علمی جایزه کتاب سال نیز با بیان این مطلب که امسال این جایزه به لحاظ دستیابی به اطلاعات تحول ماهوی داشت گفت: فراخوان ما از طریق پیامک، پست الکترونیک و دو روزنامه رسمی کشور به همه شخصیت‌های حقیقی و حقوقی ارسال شد. همچنین همکاران در خانه کتاب فراخوان را به بیش از 6 هزار ناشر، 2500 داور و 6564 شخصیت صاحب‌قلم ارسال کردند تا آنها کتاب‌های خود و یا کتاب‌های مورد نظر را معرفی کنند. کتاب‌ها در رده‌های یازده‌گانه دیوی، طبقه‌بندی می‌شوند، اما در 72 گروه ارزیابی خواهند شد. در مجموع 5 هزار و 385 عنوان کتاب به دبیرخانه ارسال شد که همه در سال 93 نشر یافته بودند. پس از بررسی‌های اولیه از این میان 224 عنوان کتاب برای مرحله نهایی داوری ارسال شدند. 896 داور که همگی از اساتید دانشگاه و حوزه بودند کتاب‌ها را داوری کردند.

مهدوی‌راد تصریح کرد: امسال چون ثبت‌نام زودتر انجام شده بود، دستیابی به داوران آسان‌تر بود و داوران هم از تنوع علمی و جغرافیایی بیشتری برخوردار بودند و هم از تنوع دانشگاهی و پژوهشی بیشتر. در مجموع ما در هجدهم بهمن‌ماه در تالار وحدت 10 برگزیده و شایسته تقدیر این دوره را معرفی خواهیم کرد.

مهدوی راد: کمیت بر کیفیت کتاب‌ها می‌تازد

وی در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به محتوای کتاب‌های منتشر شده در سال 93، گفت: متاسفانه در حوزه میراث مکتوب ما همچنان کمیت بر مرکب تیزروی میدان نگارش می‌تازد و ما به لحاظ کمی در میراث مکتوب نه تنها کم نداریم که با فزونی نیز مواجه هستیم. در مقابل کیفیت همچنان رو به افول است و این امری نامیمون است و نیازمند بررسی آسیب‌شناسی است. کتاب‌گرایی و کتاب‌جویی ما در حال افت است، برای نمونه صدا و سیما که مهمترین مرکز اطلاع‌رسانی کشور است نه تنها در مراسم امروز حضور ندارد بلکه در طول سال هم چندان تلاشی برای معرفی کتاب نمی‌کند. مولفه‌ها و مشخصه‌های کتاب ارزشمند باید در رسانه‌های ما به نقد و بررسی گذاشته شوند زمانی که یک مولف 25 سال برای نگارش کتابی رنج می‌کشد و در نهایت خانه‌اش را می‌فروشد تا آن را منتشر کند باید مورد تکریم قرار گیرد اما در مقابل چنین نمی‌شود.

مهدوی‌راد همچنین از انتشار فراخوان سی و چهارمین دوره جایزه کتاب سال که به بررسی آثار منتشر شده در سال جاری می‌پردازد از فروردین 95 خبر داد.

افشین داورپناه معاون فرهنگی خانه کتاب نیز دیگر سخنران این نشست بود.وی گفت: از مجموع 43 هزار کتاب چاپ اول سال 5 هزار و 385 عنوان کتاب در سایت جایزه کتاب سال ثبت‌نام کردند. البته در آیین‌نامه اجرایی این جایزه یک تبصره‌ای وجود دارد که به کتابخانه‌هایی که به هر دلیل از داوری‌های این دوره جا مانده‌اند اجازه می‌دهد که برای سال آینده در داوری‌ها ثبت‌نام کنند.

داورپناه:‌ کتاب‌سازی در سال 93 بیداد می‌کند

مهدوی‌راد افزود: یکی از برکات جایزه کتاب سال این است که مجموعه کتاب‌های چاپ اولی که در یک سال منتشر می‌شوند در معرض نمایش قرار می‌دهد. مشاهده کتاب‌های منتشر شده در سال 93 به ما نشان می‌دهد که وضعیت کیفی کتاب‌ها خوب نیست. با تورق 43 هزار کتاب منتشر شده در می‌یابیم که کتاب‌سازی بیداد می‌کند، این نه تنها در کتاب‌های گردآوری شده مشاهده می‌شود، بلکه در کتاب‌های پژوهشی نیز وجود دارد.

وی ادامه داد: ما امسال تصمیم داریم یک پژوهش تحلیلی مفصل درباره وضعیت کتاب‌هایی که برگزیده یا شایسته تقدیر می‌شوند انجام دهیم. در واقع یک تحلیل وضعیت و سنجش کیفی کتاب‌ها داشته باشیم.

مهدوی‌راد در بخش دیگری از این نشست در پاسخ به پرسش خبرنگاران، مبنی بر اینکه چرا وضعیت تحقیق و پژوهش در کشور ما مناسب نیست، گفت: چند ماه قبل خدمت مقام معظم رهبری بودیم. یکی از وزرا گزارش خوبی از تحقیق و پژوهش در کشور ارائه کرد. حضرت آقا خرسند شدند و فرمودند من بارها گفته‌ام که سهم تحقیق و پژوهش در کشور از آن چیزی که باید باشد کمتر است و باید بیشتر از اینها بها داده شود؛ بنابراین باید بگویم که اگر ما به فرمایش مقام معظم رهبری عمل کنیم در آینده‌ای نه چندان دور وضعیت بهتری خواهیم داشت.

مهدوی‌راد:‌ خرید کتاب‌های برگزیده جایزه کتاب سال در شورای خرید امری طبیعی است

وی در پاسخ به پرسش تسنیم مبنی بر اینکه همواره مطرح می‌شود شورای خرید کتاب ارشاد، برگزیده‌ها و شایستگان تقدیر جوایز کتاب را مورد حمایت قرار می‌دهد اما در واقعیت چنین اتفاقی رخ نمی‌دهد، گفت: در شورای خرید کتاب، آثاری که جایزه‌ را دریافت می‌کنند خریداری می‌شوند همچنین خریداری آنها با آن چیزی که به صورت روتین انجام می‌شود متفاوت است. من قبول دارم که یک سال و اندی گذشته در شورای خرید کتاب کمیت پایین آمده است اما در خرید کتاب‌های برگزیده چنین نیست. اگر هم مواردی وجود دارد که ادعا دارند خریداری نشده‌اند حتما به شورای خرید ارجاع داده شوند تا به صورت طبیعی نسخه‌هایی از آنها خریداری شود.

انتهای پیام/