از صفر تا ۱۰۰ «زايمان در آب»

به دخت/ يکي از دلايل اصلي مادران براي ترجبح سزارين بر زايمان طبيعي، فرار از دردهاي غير قابل تحمل زايمان طبيعي است، اما با پدبداري روش هاي تازه اي چون زايمان در آب هم مي توان به زايمان آسان فکر کرد. دکتر مژگان کرم نياي‌ فر، متخصص و جراح زنان، زايمان و نازايي دراين‌باره گفت و گويي با به دخت داشته است:

برطبق آمار ارائه شده از سوي وزارت بهداشت، شيوع آمار سزارين در کشور ما حدود سه برابر آمار جهاني است و از آنجاکه زايمان طبيعي مزاياي بيشتري نسبت به سزارين دارد، اين آمار نگران کننده است. يکي از دلايل اصلي مادران براي انجام سزارين، فرار از دردهاي غير قابل تحمل درحين زايمان طبيعي است، دردهايي که امروزه با انجام روش‌هاي کم تهاجمي نسبت به گذشته زايمان طبيعي را راحت‌تر کرده‌اند.
متأسفانه اغلب مادران از چگونگي انجام اين روش‌ها بي‌اطلاع هستند و تصميم به سزارين گرفته و خود را به تيغ جراحي مي‌سپارند. زايمان درآب يکي از اين روش‌ها است که چندي است در برخي از بيمارستان‌هاي کشور صورت مي‌گيرد و مخالفان و موافقان بسياري دارد. عده‌اي از متخصصان زنان و زايمان آن را روشي پرخطر دانسته و دسته ديگر، انجام اين روش را توصيه مي‌کنند. براي آشنايي بهتر با مزايا و معايب زايمان در آب به سراغ يکي از متخصصان رفته‌ايم؛ گفت‌وگوي زير را از دست ندهيد.

زايمان در آب هم درد دارد
دکتر مژگان کرم نياي‌ فر، متخصص و جراح زنان، زايمان و نازايي دراين‌باره گفت: در رابطه با زايمان در آب باور غلطي که وجود دارد اين است که دراين شيوه از زايمان طبيعي مادر دردي احساس نمي‌کند درحالي‌که در واقعيت، زايمان طبيعي با هر روشي که صورت بگيرد همراه با درد است و تنها شدت درد با انجام برخي از روش‌ها کمتر خواهد شد.
وي افزود: در اين روش مادر وارد وان آبي مي‌شود که دماي آن بر حسب احساس راحتي مادر قابل تنظيم است و اغلب دماي آن حدود ۳۷ تا ۳۸ درجه خواهد بود. هدف ما در اين روش اين نيست که زايمان حتما در آب انجام شود، بلکه از آب مي‌توان براي کاهش دردهاي زايمان استفاده کرد. اين روش هنوز روشي اثبات شده براي زايمان در دنيا نيست و مطالعات گسترده‌اي درخصوص آن صورت نگرفته است.

شرايط ممنوعيت زايمان در آب
اين پزشک متخصص اظهار داشت: زايمان در آب مناسب تمام مادران نيست و در برخي شرايط بايد از آن خودداري شود؛ اين شرايط عبارت است از:
*اين روش مناسب مادراني که زايمان پرخطر دارند، مناسب نيست. يعني مادراني که نياز به انجام مراقبت‌هاي خاص در حين زايمان دارند و نياز است مدام ضربان قلب آ‌نها توسط دستگاه‌هاي الکترونيکي ثبت شود.
* زماني‌که کودک پيش از به‌دنيا آمدن مدفوع کند، مادر نبايد وارد پروسه زايمان در آب شود.
* مادراني که کودک نارس دارند گزينه مناسبي براي اين روش نيستند.
*در زمان احتمال به وجود عفونت داخل مايع آمونيوتيک.
*اگر نوزاد در وضعيت بريچ باشد؛ يعني سرنوزاد به سمت پايين نچرخيده باشد.
*زايمان‌هاي چندقلو گزينه نامناسبي براي اين روش هستند.
* سن بالاي مادر و سابقه وجود حالت‌هايي از تشنج و اغما در وي.

عوارض زايمان در آب
کرم نياي فر در ادامه گفت: زماني‌که دهانه رحم حداقل سه تا چهار سانتي‌متر باز شده باشد و سر بچه کاملا داخل لگن قرار گرفته باشد، بهترين زمان براي قرار گرفتن مادر در آب است و فرقي نمي‌کند که کيسه آب پاره شده و يا نشده باشد. بهترين اقدام اين است که مادر تا زمان زايمان در آب باشد؛ يعني دردهاي زايماني را در آب سپري کرده باشد و سپس از آب خارج شده تا ايمني بيشتري داشته باشد. زيرا در داخل وان امکان ورود آب که قطعا استريل هم نيست به داخل ريه نوزاد وجود دارد و يا امکان دارد براي خروج نوزاد پزشک با مشکل روبرو شده و نتواند شانه‌هاي او را درست خارج کند و آسيبي متوجه نوزاد شود؛ از اين رو اين اقدامات بر روي تخت زايمان بهتر انجام مي‌شود.
رئيس بخش زنان بيمارستان صارم گفت: منظور از زايمان در آب اين است که از آب تنها براي کاهش دردهاي زايمان و ايجاد ريلکسيشن استفاده شود و مرحله نهايي زايمان بايد خارج از آب باشد تا بتوان از بروز عواقب خطرناک احتمالي جلوگيري کرد.
اين متخصص زنان و زايمان تأکيد کرد: اگر در مرحله آخر زايمان، مادر از آب خارج شود، عوارضي متوجه او و کودک نخواهد شد ولي اگر نوزاد در آب به‌دنيا بيايد امکان بروز عوارضي براي او وجود دارد. البته تاکنون اين عوارض به صورت موردي گزارش شده است، به‌طور نمونه نوزاد دچار عفونت تنفسي شده و در موارد نادري به دليل ناتواني در کنترل کامل ناحيه پرينه امکان پارگي مقعد گزارش شده است. زيرا در زمان خروج ناگهاني کودک دسترسي کامل به ناحيه پرينه وجود ندارد.

مزايا و محاسن اين مدل زايمان
به گزارش به‌دخت اين روش از زايمان، مزايايي دارد که به شرح زير است:
*ايجاد ريلکسيشن و کاهش درد در مادر و تسهيل زايمان.
*آب کمک زيادي به تسريع زايمان و نرم کردن بافت رحم و باز شدن سريع دهانه رحم مي‌کند.
*عدم استفاده از داروهاي بيهوشي بصورت اپيدورال و آمپول‌هاي فشار .
*در زايمان طبيعي گاهي نياز به ايجاد برش در ناحيه پرينه است که در اين روش به دليل نرم شدن بافت و حالت انقباضي رحم نيازي به ايجاد اين برش نيست.

ضرورت تکميل تجهيزات و امکانات اتاق زايمان
اين متخصص زنان و زايمان ضمن بيان اين نکته که مادران به دليل فرار از درد، از زايمان طبيعي سرباز مي‌زنند گفت: اتاق‌هاي زايمان ما بايد به‌صورتي تجهيز باشد که امکان فراهم کردن هر روشي که مادر با آن احساس آرامش بهتري کرده و در کاهش درد او موثر باشد، وجود داشته باشد. از جمله اين امکانات مي‌توان به دستگاه‌هاي ماساژور که بر روي کمر و به منظور کاهش درد استفاده مي‌شود و همچنين گازهاي مخصوص اکسيژن و ازت که در کاهش درد تأثير خوبي دارند، اشاره کرد.
وي در پايان اضافه کرد: اگر در نهايت اين روش‌ها در کاهش درد موثر نبود مي‌توان از روش‌هاي بي‌دردي نظير اسپاينال و اپيدورال و يا ترکيب هر دو استفاده کرد. بنابراين در تمام اتاق‌هاي زايمان بايد از تمام امکانات براي کاهش درد مادر و ايجاد آرامش در او استفاده کرد تا مادران کمتر به دنبال زايمان به روش سزارين که قطعا عوارض بيشتري به همراه دارد بروند.