فاطمه زیباكلام، گوهری ارزنده در آموزش و پرورش كشور بود

به گزارش روز سه شنبه خبرنگار فرهنگی ایرنا، اهالی فلسفه تعلیم و تربیت در مراسم بزرگداشت فاطمه زیباكلام، در دانشكده روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه تهران، به تشریح برخی از ابعاد شخصیتی وی پرداختند.

** فاطمه زیباكلام در حرف زدن صداقت داشت
در ابتدای این مراسم پس از تلاوت آیاتی چند از كلام الله مجید، محمد خدایاری، رئیس دانشكده روانشناسی و تعلیم و تربیت دانشگاه تهران، گفت: همه ما از مرگ ناگهانی این استاد بزرگوار شوكه شدیم و همچنان باورش برایمان سخت است.
وی درباره ویژگی بارز فاطمه زیباكلام اذعان داشت: صداقت و صراحت در هنگام حرف زدن از صفات خوب خانم دكتر بود كه همواره در ذهن خود آن را می ستودم.
خدایاری خطاب به مادر مرحومه فاطمه زیباكلام اظهار كرد: همه ما عزاداریم؛ ولی تحمل از دست دادن فرزند برای مادر بسیار سخت تر است؛ به ایشان باید تسلیت ویژه گفت.

** تحصیل فاطمه زیباكلام برای دانشجویان عبرت آموز است
صادق زیباكلام، برادر فاطمه زیباكلام نیز گفت: خواهرم در شرایطی درس خواند كه برای بسیاری از دانشجویان ما عبرت آموز است؛ با وجود همسر و چهار فرزند تحصیل در دوره دكترای خود را در انگلیس آغاز كرد و دائم برای رسیدگی به خانواده در آمد و شد بودند.
وی افزود: البته برای گرفتن مدرك دكترا، ایشان به دو نفر مدیون هستند؛ مهم ترین فرد، همسر خواهرم یعنی دكتر پرویز نورپناه كه استاد پلیمر دانشگاه پلی تكنیك هستند؛ در درجه دوم مادرم خانم اعظم بارقه كه نقش چشمگیری در این میان ایفا كردند؛ با این وجود، تلاش چشمگیر خود خواهرم نیز در پیمودن این مسیر بسیار ارزنده بود.
صادق زیباكلام اذعان داشت: به همان اندازه كه غم درگذشت فاطمه برای جامعه علمی سنگین است، برای ما تحمل این اتفاق دشوارتر است.

** فاطمه زیباكلام در راستای روشنگری ذهن به كسب دانش پرداخته است
مهری میرزایی از شاگردان فاطمه زیباكلام در مراسم بزرگداشت وی گفت: در هر تحولی در عرصه آموزش و پرورش جایی برای خانم دكتر عزیزمان باز می كنیم.
وی افزود: استاد فاطمه زیباكلام در كنار كارهای علمی خود كه عصاره آن در كتاب هایش وجود دارد، درس های زندگی به دانشجویان می دادند؛ كمتر كسی است كه با گرفتن این درس ها در قالب جملات بسیار ساده و كاربردی مسیر زندگیش تغییر نكرده باشد.
میرزایی تصریح كرد: هر كسی كه با ایشان تعامل داشته، دانش را به خاطر خودش و ارضای ذهن طلب كرده است؛ به عبارتی، در راستای روشنگری ذهن به كسب دانش پرداخته و نه مقاصد بیرونی.
وی فاطمه زیباكلام را از جرگه انسان هایی دانست كه هرگز تكرار نمی شوند.

** شكاف فكری فاطمه زیباكلام را پر كنیم/ وجوه عمیق فرهنگ خود را در تعلیم و تربیت وارد كنیم
سپس خسرو باقری نوع پرست، استاد فلسفه تعلیم و تربیت دانشگاه تهران، گفت: امروزه در سراسر دنیا به ویژه در زمینه تعلیم و تربیت با چالشی مواجه هستیم و آن تعلیم و تربیت سودنگر است؛ به طوری كه با منطق بازار گسترش پیدا می كند و یك موج قدرتمندی در جهان و از جمله كشور ما درباره این موضوع به وجود آمده است. خانم دكتر فاطمه زیباكلام در كتاب های خود تا حدودی به این مسئله پرداخته اند و آن را در قالب پراگماتیسم یا شیوه های دیگر نقد كرده اند.
وی ادامه داد: ایشان معمولاً این دغدغه را داشته اند كه ما باید با توسل به كتاب های فرهنگی و آوردن آنها به مكتب تعلیم و تربیت به نوعی راه نجات بیابیم؛ یعنی در واقع یك نوع بازگشت به گذشته فرهنگ خود و شناختن سعدی، حافظ، فردوسی و ... ؛ و این وجوه پایدار و عمیق فرهنگ خود را در تعلیم و تربیت وارد كنیم.
باقری با تأكید بر اینكه امروزه بازگشت به گذشته دشوار است، افزود: نفوذ آن موج خروشانی كه موجب شده همه كسانی كه در عرصه تعلیم و تربیت فعالیت می كنند به نوعی دچار التهاب شوند و بخواهند از تحصیلات خود كسب درآمد كنند، در ذهن و ضمیر ما، بازگشت به گذشته را سخت می كند؛ در نتیجه این یك سئوال مهم است كه اگر بازگشت به گذشته سخت شده و ما هم نمی خواهیم این مسیر سراشیب خطرناك را ادامه دهیم، چه باید كنیم؛ آیا می توانیم به كار و كارآفرینی و استخدام كه به تحصیلات ما گره خورده فكر كنیم، اما در عین حال اسیر این مسئله نشویم.
این استاد فلسفه تعلیم و تربیت اضافه كرد: این موضوعی بود كه خانم دكتر زیباكلام در تحقیقات اخیر خود روی آن كار كرده بودند و برخی از دانشجویان نیز در این زمینه مطالعاتی را آغاز كردند.
وی اظهار امیدواری كرد همكاران و دانشجویان با ادامه دادن پژوهش هایی كه فاطمه زیباكلام برای به نتیجه رسیدن در آنها تلاش شبانه روزی می كرد، بتوانند تا حدی این شكاف فكری و اندیشگی را پر كنند.

** آموزش و پرورش از دغدغه های فاطمه زیباكلام بود
افضل السادت حسینی دهشیری، دانشیار فلسفه تعلیم و تربیت دانشگاه تهران، درباره گرایش های تعلیم و تربیتی فاطمه زیباكلام به سخنرانی پرداخت.
وی با بیان اینكه در این دو دهه كه در دانشگاه تدریس می كند، همكار و دوستی همچون فاطمه زیباكلام را تجربه نكرده، افزود: ایشان یك همكار بی همتا بودند. در آغاز، رابطه ما تنها همكاری بود، اما سال های آخر این رابطه به تعامل و دوستی عمیقی تبدیل شد كه تحمل این واقعه را برایم سخت تر می كند.
حسینی دهشیری افزود: آموزش و پرورش همواره جزو دغدغه های فكری و اولویت های من بوده و پس از مدتی متوجه شدم خانم دكتر زیباكلام نیز همین دغدغه را دارند؛ به طوری كه اخیرا بسیاری از پایان نامه ها را به طور مشترك هدایت می كردیم كه متأسفانه تعدادی از آنها نیمه كاره ماندند.
وی خاطرنشان كرد: در كتاب مبانی فلسفه آموزش و پرورش خانم دكتر زیباكلام، بسیاری از خلاء هایی كه ایشان در آموزش و پرورش دیده اند، به صورتی روان و زیبا نوشته شده است؛ نگاه ایشان اینگونه بود كه آموزش و پرورش ما یك فلسفه درست و حسابی و مدونی را كمتر تجربه كرده و برخی مشكلات به این بازمی گردد؛ به ویژه اینكه در جاهایی چنین نگاهی داشتند كه این آموزش و پرورش ما خالی از پویایی و شرایطی است كه متناسب با قرن 21 باشد.
دانشیار فلسفه تعلیم و تربیت دانشگاه تهران ادامه داد: حوزه عقل گرایی و فهم از دیگر دغدغه های خانم دكتر بود؛ اینكه چرا باید آموزش و پرورش ما طوری باشد كه دانش آموز را تابع بار بیاورد و این با روحیه آزاد اندیشی خانم دكتر در تناقض بود؛ در نتیجه ایشان بسیار روی این مسئله حساسیت داشتند كه قوای تفكر دانش آموز رشد كند و چه كنیم كه این تفكر محوری را داشته باشیم.
وی گفت: خانم دكتر فاطمه زیباكلام بر این اعتقاد بودند كه اگر خلاقیت و تفكرمحوری را به صورت كلیدی در آموزش و پرورش كشور داشته باشیم، شاید بتوانیم بسیاری از مشكلات و مسائل حوزه تعلیم و تربیت را حل كنیم.
حسینی دهشیری حوزه میراث فرهنگی را از دیگر دغدغه های فاطمه زیباكلام برشمرد و گفت: ایشان همواره ناراحت بودند از اینكه چرا از بزرگانی چون سعدی و حافظ در آموزش و پرورش ما كمتر استفاده شده و از آن میراثی كه جزو سنت های دیرین ما بوده غافل هستیم.
این عضو هیئت علمی گروه فلسفه دانشگاه تهران افزود: خانم زیباكلام همواره بر بحث آموزش اخلاق در آموزش و پرورش تأكید داشتند؛ ایشان می گفتند كه یكی از معضلات ما كه آموزش و پروش به راحتی از كنار آن عبور می كند، بحث اخلاق است و سونامی بی اخلاقی در جامعه ای كه مدعی اخلاق و ایمان و دین است موج می زند؛ این در حالیست كه ما خود بهترین الگوهای دینی و اخلاقی را داریم؛ حال كجا باید به این مسائل پرداخته شود.
وی اضافه كرد: یكی از دغدغه های مهم خانم دكتر این بود كه ما باید به صورت عمیق وارد مسائل واقعی جامعه شویم؛ امید به اینكه روزی تبدیل به یك جامعه توسعه یافته، آنطور كه شایسته جامعه ایران است، شویم.
حسینی اظهار امیدواری كرد كه بتوانیم یادواره ای از فاطمه زیباكلام را در قالب كتاب منتشر كنیم.
در ادامه مراسم بزرگداشت فاطمه زیباكلام، آزاد محمدی از دانشجویان دوره دكترای وی كه اهل كردستان بود به تعریف خاطره ای از این استاد فلسفه تعلیم و تربیت پرداخت؛ وی در خاطره خود فاطمه زیباكلام را به كردستان و دیدن مناظر زیبای این استان در اردیبهشت ماه دعوت كرده بود كه هیچگاه میسر نشد.

** جای حوزه های فكری كه فاطمه زیباكلام رهبری می كرد خالی می ماند
سپس شهین ایروانی، استادیار فلسفه تعلیم و تربیت دانشگاه تهران، درباره ویژگی های حیات علمی فاطمه زیباكلام سخن گفت.
وی كه سابقه 15 سال همكاری با فاطمه زیباكلام دارد، بیان كرد: با درگذشت خانم دكتر زیباكلام تحولی عظیم در گروه فلسفه تعلیم و تربیت دانشگاه تهران به وقوع پیوست. ما واقعاً نمی دانستیم چقدر باید عقلانی با این اتفاق برخورد كنیم و چقدر عاطفی؛ اكنون حدود 40 روز از درگذشت ایشان می گذرد اما همچنان این اتفاق برای ما تازه است.
ایروانی رابطه میان است&am