پشت صحنه فیلم های فجر در تلویزیون

آی سینما: با پایان سی و چهارمین دوره جشنواره فیلم فجر شبکه مستند که در دوره مدیریت جدید خود سعی کرده قدم هایی برای جذب طیف وسیع تری از مخاطبان بردارد اقدام به پخش پشت صحنه چند فیلم حاضر در جشنواره سی و چهارم زد؛ «نفس»، «بادیگارد» و «امکان مینا». اما نکته مهم اینجاست که موضوع این فیلم‌ها و سمت و سوی فکری برخی عوامل اصلی تولید آن که همیشه از حمایت رسانه ملی در بخش‌های مختلف برخوردار بوده‌اند این شائبه را ایجاد کرده که احتمالا باز هم فرصتی خاص به فیلم‌ آن‌ها داده شده تا بیشتر در معرض دیده شدن قرار بگیرد و همچون اکثر مواقع فیلم‌های دیگر قرار نیست بهره ای از این فرصت در رسانه ملی ببرند.

همین موضوع باعث شد به سراغ امیر تاجیک مدیر شبکه مستند برویم و این مسئله را از او سوال کنیم. او با رد این موضوع که این فرصت فقط به برخی فیلم‌ها داده می‌شود از سازندگان همه فیلم‌های جشنواره سی و چهارم خواست که پشت صحنه فیلم های خود را در اختیار شبکه مستند قرار دهند.

تاجیک در ابتدا به این نکته اشاره می‌کند که پیش از آغاز جشنواره فیلم فجر در شبکه مستند برنامه ریزی شده بود تا با صاحبان آثار در بخش‌های مختلف صحبت شود و از آن‌ها بین ده تا دوازده دقیقه پشت صحنه بگیرند تا در طول جشنواره از شبکه مستند پخش شود اما این اتفاق رخ نداد: «با تهیه کنندگان زیادی تماس گرفتیم، برخی به شکل مستقیم و برخی هم با واسطه‌های مختلف. اعلام آمادگی کردیم که در طول جشنواره پشت صحنه فیلم‌شان را که حالت معرفی برای فیلم شان دارد، به ما ارائه کنند تا پخش کنیم.

شخصا سینمای مستند و داستانی را خیلی به هم نزدیک و مرتبط می‌دانم و عمدتا در کشورهای مختلف این سینمای مستند است که برای سینمای داستانی ریل‌گذاری می‌کند. تعدادی از تهیه‌کنندگان یا کارگردانان خیلی سریع این فیلم‌ها را در اختیار ما قرار دادند که این سه موردی که تا امروز پخش شده جزو همان‌‌‌هایی هستند که خیلی سریع به دست ما رسیدند اما متاسفانه از سوی بسیاری از تهیه‌کنندگان هیچ استقبالی از طرح ما نشد و چیزی به دست ما نرسید.»

به گفته مدیر شبکه مستند وقتی فیلم ها به حد نصاب نرسید، برای عدم ایجاد شائبه از پخش پشت صحنه فیلم‌ها در طول جشنواره خودداری کردند و بعد از جشنواره پخش این پشت صحنه‌ها در دستور کار قرار گرفت. پس از پخش سه فیلم «نفس»، «بادیگارد» و «امکان مینا» قرار شده فیلم پشت صحنه «سیانور» به کارگردانی بهروز شعیبی هفته آینده پخش شود و این شبکه در حال تلاش است که هم از وجود سعید روستایی کارگردان «ابد و یک روز» در برنامه ویژه فیلم کوتاه این شبکه استفاده کند و هم پشت صحنه فیلم شگفتی ساز این دوره از جشنواره را روی آنتن ببرد.

تاجیک در ادامه صحبت‌هایش آمادگی شبکه مستند برای پخش پشت صحنه باقی فیلم‌های جشنواره را هم اعلام کرد:« از همین جا به همه سازندگان آثار جشنواره سی و چهارم از بخش سودای سیمرغ تا نگاه نو و هنر و تجربه اعلام می‌کنیم که ده تا دوازده دقیقه‌ای برای پخش پشت صحنه فیلم هایتان در شبکه مستند وقت وجود دارد و می‌توانید از آن استفاده کنید و به شکل مستند به مخاطبان توضیح دهید که فیلم‌هایتان چگونه و در چه شرایطی ساخته شده است. این فرصت برای هر فیلمی که با دیدگاه‌های مثبت یا منفی جریان‌های مختلف مواجه شده وجود دارد»

به نظر او احتمالا اطلاع‌رسانی در این زمینه چندان درست و فراگیر نبوده که استقبال نشده چرا که شبکه مستند در این زمینه نیت کاملا حمایتگرایانه‌ای داشته  و حاضر به همکاری کامل با فیلمسازان بوده است. تاجیک می گوید برای اینکه این حمایت ثابت شود حتی در برخی موارد خودشان راش‌ها را گرفته‌اند و تدوین کرده‌اند تا تیم تولید در ایام شلوغ جشنواره درگیر یک مسئله جدید نشود.

با توجه به محدودیت‌‌های غیر قابل انکاری که تلویزیون برای برخی هنرمندان از کارگردان تا بازیگر اعمال کرده امکان اجرای این فراخوان عمومی کمی دور از ذهن به نظر می‌رسد، در این زمینه از تاجیک می‌پرسیم که شما با آگاهی به همه محدودیت‌های جاری تلویزیون وعده چنین امکانی را به کل فیلمسازان می‌دهید؟ و او پاسخ می‌دهد: «در آن میزان زمانی که ما در اختیار آثار قرار می‌دهیم روی فیلم های پشت صحنه هیچ‌گونه ممیزی اعمال نخواهد شد.

فیلم‌ همان‌طور که کارگردان به ما تحویل می‌دهد پخش خواهد شد و در اثر تولید شده دست نخواهیم برد. در خصوص این محدودیت‌هایی که گفتید و مثلا اینکه نتوانیم چهره یک بازیگر را نشان دهیم هم باید بگویم که قرار شده در این زمان ده دوازده دقیقه ای از این بابت مشکلی نداشته باشیم.» تاجیک معتقد است اگر قرار باشد شبکه مستند عدالت را رعایت کند تصمیمی غیر از این نباید بگیرد. به گفته او این فیلم‌ها در مهم‌ترین و بزرگترین رویداد هنری کشور به نمایش درآمده‌اند و حق تک تک آن‌هاست که چنین فرصتی داشته باشند.

تاجیک می‌گوید این روزها حرف و حدیث در خصوص عدم حمایت رسانه ملی از سینما زیاد شنیده می‌شود و این حرکت شبکه مستند طرح جدیدی است که شاید کمی از غلظت این نگاه منفی ایجاد شده کم کند. او ارتباط شبکه مستند با تیم مدیریتی سازمان سینمایی را بسیار خوب توصیف کرده و امیدوار است این‌گونه حمایت‌ها از سینمای ایران در رسانه ملی به بهبود روابط سینما و تلویزیون کمک زیادی کند.

 مدیر شبکه مستند معتقد است: «سیاست های شبکه متبوعش کاملا منطبق با دیدگاه های مدیریت ارشد رسانه ملی و معاون سیماست ولی چون شبکه مستند نسبت به باقی شبکه‌ها کوچکتر است دردسرهای کمتری دارد پس ضرر ندارد که همه فیلم سازان صداقت و نیت حمایت‌گرایانه شبکه مستند را امتحان کنند، فیلم های پشت صحنه خود را بدهند و اگر پخش نشد آن وقت بی‌اعتماد شوند یا اعتراض کنند.»