از طغیان «حاج کاظم» تا عاشقی به سبک «بید مجنون»

به گزارش خبرنگار سینمایی خبرگزاری فارس، پرویز پرستویی «ستاره شرقی» بی شک استاد بازیگری به شمار می‌آید زیرا او  علاوه بر ایفای درست نقش آدم‌هایی که در بزنگاه‌های عاطفی، اجتماعی و موقعیت‌های خاص اسیر شده‌اند به خوبی از  عهده نقش‌های کمدی و درام برآمده است. اگر نگاهی به کارنامه این «ستاره شرقی» بیاندازیم خواهیم دید او به خوبی در هر دو نقش کمدی و درام  ظاهر شده است. پرستویی به زیبایی از عهده تشویش‌ها، اضطراب‌ها، بحران‌ها و نمایش درست آن برآمده و این توان  را دارد که باچهره و چشمانش شخصیتها را درستی به مخاطب معرفی کند، از این توانمندی در نقش‌های کمدی هم بهره برده است. شاید بتوان گفت بخش عمده‌ای از طراحی او برای نقش، باور کردن شخصیت است و همین باورپذیری باعث می‌شود تا به درستی کار را به مخاطب ارایه دهد. احاطه او بر چشم‌ها و صورتش به گونه‌ای است که با تغییر حالت چهره، نگاه، کمی لبخند،  اخم حالات درونی شخصیت را برای مخاطب نمایان می‌کند و بیراه نیست اگر بگوییم به همین دلیل است که همان میزان که در ارایه موقعیت‌های درام در «آژانس شیشه‌ای» و «بادیگارد» موفق است همان میزان هم در موقعیت‌های کمدی «لیلی با من است» و « مرد عوضی» توفیق یافته است.

او برآمده از جامعه است و همین امر باعث شده که با مردم و جامعه فاصله‌ای نداشته باشد. در بزنگاه حوادث در اجتماع حاضر می‌شود و درد مردم را لمس می‌کند فعالیت‌های اجتماعی او در زلزله ورزقان را  از یاد نبردیم او درد مردم را با وجودش لمس کرد و برای کمک به زلزله زدگان شتافت یا در یاری رساندن به زندانیان نیازمند به کمک او حضور دارد. این حضور در فعالیت های اجتماعی و در کنار مردم بودن او را به هنرمند واقعی بدل کرده است که فراتر از مسئولیتش به عنوان بازیگر وارد عرصه های اجتماعی شده و از محبوبیتش در میان اقشار مختلف برای رفع  مشکلات مردم استفاده می کند.

با مرور کارنامه پرستویی به توانمندی این «ستاره شرقی» به بهانه تجلیل از فعالیت‌هایش در عرصه بازیگری بیش از پیش به توانمندی اش پی خواهیم برد.

*دهه 60، تثبیت در سینما

اولین حضور سینمایی پرویز پرستویی «دیار عاشقان» بود که تصویری واقع بینانه از جنگ و حضور رزمندگان در آن سالها ارایه شد. «پیشتازان فتح» نیز در گونه سینمای دفاع مقدس قرار دارد که به عملیات شناسایی و پاکسازی یک منطقه مین گذاری شده توجه دارد. سومین فیلم پرویز پرستویی درباره توزیع مواد مخدر با عنوان «سازمان 4» بود اما اولین تجربه پرستویی در نقش اول فیلم به شمار می آید گرچه فیلمنامه و اثر کار ضعیفی از آب درآمد.  «شکار» چهارمین حضور پرستویی و اولین تجربه فعالیت با خسرو شکیبایی در ساخته مجید جوانمرد بود و لحظات بازی این دو بازیگر در کنار هم فیلم را ماندگار و دیدنی کرد. «حکایت آن مرد خوشبخت» ساخته رضا حیدر نژاد فیلمی پر ماجرا است که در چند آپارتمان می گذرد و پرستویی در نقش مکمل در این فیلم ظاهر شد و ساکن یکی از خانه های مجتمع است.

*دهه 70، از آدم برفی تا حاج کاظم

«مار» دومین تجربه پرستویی با مجید جوانمرد و آغاز فعالیت او در دهه 70  است که درآن عهده دار نقش یک معرکه گیر ورشکسته را بازی کرد. در این فیلم با جلال مقدم کارگردان و بازیگر با سابقه سینما همبازی شد و نوع بازی اش به گونه ای هم برون ریز و هم درون گرا بود.  «آدم برفی» پس در مجموعه امام علی ورعنا سومین همکاری پرستویی با میرباقری بود.  پرستویی در این فیلم در تیپ جاهل های قبل از انقلاب را ایفا کرد و با استفاده از حرکات دست و بدن توانایی بازیگری اش را در کنار چهره های به نام سینما و تئاتر به نمایش گذاشت. «لیلی با من است» اولین همکاری پرستویی با کمال تبریزی بود که یکی از نقاط عطف کارنامه بازیگر به شمار می آید. پرستویی در اولین فیلم کمدی جنگی توانایی خود را در عرصه کمدی نشان داد و بازی جدی خود را با تمهیدات بسیار ظریف و دیدنی به موقعیت های خنده دار بدل کرد و دیپلم افتخار جشنواره فیلم فجر را از آن خود کرد.

«روانی» ساخته داریوش فرهنگ باعث شد تا پرویز پرستویی با خسرو شکیبایی و نیکی کریمی همبازی شود . در این فیلم نقش شکیبایی و نیکی کریمی نسبت به پرستویی پررنگ تر طراحی شده بود اما پرستویی برای ارایه شخصیت تلاش کرد.  «مهر مادری» دومین همکاری پرستویی با تبریزی است  و در نقش کوتاه راننده کامیون ظاهر می شود شاید موضوع و مضمون فیلم که درباره پسربچه ای بزهکار  است که در کنار مددکار اجتماعی قرار می گیرد. «آژانس شیشه ای» اولین همکاری پرستویی با ابراهیم حاتمی کیا است. پرستویی نقش در فیلم ایفا کرد که همیشه در ذهن مخاطب باقی ماند، نقشی تاثیرگذار و گسترده که شمایلی از بازیگر را در ذهن مخاطب می سازد و از سوی خطرناک زیرا ممکن است مخاطب کارهای بعدی بازیگر را با آنچه در ذهن خود بنا کرده است تطبیق دهد . پرستویی «حاج کاظم» را بغض آلود، با روحیه آنارشیستی، حرکات انفجاری ، خشم و بازی درون گرا ویژه خودش بازی کرد. پرستویی برای ایفای نقش حاج کاظم تکنیک و حس را به خدمت گرفت و  پرستویی سیمرغ بلورین جشنواره فجر را از آن خود کرد.

انتخاب بعدی پرویز پرستویی به درستی و در ژانر کمدی بود تا بار دیگر توانمندی خود را در بازیگری به درستی به رخ بکشاند. در  فیلم «مرد عوضی» پرستویی نوع دیگری از کمدی فارغ از «لیلی با من است» را به نمایش گذاشت و  در بخش هایی واکنش های سریع، اغراق ، سکون و سکوت را چاشنی بازی خود در این کمدی کرد.  انتخاب بعدی پرستویی نیز کمدی بود که با دو کمدی قبلی به لحاظ جنس شخصیت متفاوت است او در فیلم «عشق شیشه ای» نقش مردی را بازی می کند که در یک مخمصه خود ساخته به تله افتاده است و با کمک عشق از تنگنا باید عبور کند فیلم از ضعف فیلمنامه رنج می برد و ضعف در ساختار نتوانست این فلم را به اثری مناسب و ماندگار بدل کند.

بعد از دو فیلم کمدی «شوخی»  انتخاب بعدی پرویز پرستویی است که بعد از آدم برفی ، نقش یک مرد لات جنوب شهری را بازی کرد که طنزی تلخ همراه بود پرستویی با ارایه این نقش کمدی اجتماعی و انتقادی به جامعه را رقم زد. «روبان قرمز» دومین همکاری پرستویی با حاتمی کیا است با این تفاوت که در آژانس شیشه ای قصه ای سرراست و پرتعلیق روایت شد اما در روبان قرمز روایتی استعاری و نمادین ارایه شد. پرستویی نقش رزمنده آرمان گرا را بازی کرد  که از مرز انفجار عبور کرده و به تعادل و  تمنای عشق رسیده است . انتخابی   درست  و هوشمندانه  از سوی بازیگر  بعد از ارایه نقش «حاج کاظم» در کارنامه پرستویی به شمار می رود.

«موج مرده» را پرستویی پس از ایفای نقش در مجموعه «خاک سرخ» پذیرفت . در این فیلم نقش رزمنده ای در جدال با نسل جوان را ایفا می کند جوانانی که علاقه ای به درک گذشته با شکوه رزمنده ندارند در این فیلم پرستویی کاملا درون گرا است و حرکاتش را کنترل کرده و بغضش را فرو می برد او در سیر تاریخی که در ایفای نقش رزمندگان در سالهای گذشته (قبل از موج مرده) سپری کرده است به درستی برای ارایه رزمنده موج مرده برنامه ریزی می کند و از همه تجربیات گذشته بهره می برد.

درست بعد از ایفای نقش در «موج مرده» مانند «آژانس شیشه ای» به سراغ انتخاب یک کار کمدی می رود و «مومیایی 3» را برای بازی برمی گزیند و این کمدی با کارهای دیگر کمدی او متفاوت است زیرا قالب فیلم هجو فانتزی با ته مایه های سیاسی و اجتماعی تجربه خوبی تا بتواند از همه دانش خود در طول این سالها بهره ببرد و نشان دهد توانایی او در ارایه گونه کمدی دست کمی از درام ندارد.

حضور پرستویی در «آب و آتش» شخصیتی راوی و هدایت کننده مخاطب به داستان است شاید بتوان گفت در این فیلم شخصیتی در سایه است و حضور پررنگ زن (لیلا حاتمی) و لحظات عاطفی و حسی اش اجازه  دیده شدن نقش پرستویی را نمی دهد. در این فیلم کمتر دیده شد و وزنه اصلی در پیشبرد داستان نبود.

*دهه 80، عاشقی به سبک «بید مجنون»

«عزیزم ، من کوک نیستم » دیگر تجربه پرستویی و هنرمند است فیلم داستان مردی است از طبقه متوسط و کارمندی دست و پا چلفتی است. پرستویی در این فیلم نقش منشی دادگاه را دارد که با استفاده از تجربیاتش در حوزه کمدی از عهده آن برمی آید اما مشکل فیلم بلاتکلیفی اثر در میان کمدی و فضای جدی است.

«دوئل» ساخته احمدرضا درویش باعث می شود تا پرویز پرستویی یادآور شهید بزرگوار جهان آرا باشد. نقشی کوتاه و موثر بازی با صلابت و پر از جوش و  خروش را به کمک نگاه پر از حس خود بازی می کند

«دیوانه ای از قفس پرید» فرصتی برای پرستویی ایجاد می کند که در کنار دو  تن از بزرگان سینما علی نصیریان و عزت الله انتظامی به ایفای نقش بپردازد. او در این فیلم نقش معلولی را بازی می کند که در طول فیلم با پای لنگ حرکت می کند او  در این نقش از سویی لحنی معترض به شرایط جامعه دارد اما از سوی دیگر این اعتراض را به گونه ای طراحی کرده که سرراست و مستقیم مانند کارهای حاتمی کیا نباشد با ظرافت همراه شده و شاید بتوان گفت یکی از سخت ترین کارهای پرویز پرستویی به شمار می آید.

پرویز پرستویی در «بانوی من» نقش مردی عاشق پیشه و رمانتیک را بازی می کند که به دلیل عدم پرداخت درست شخصیت ها در فیلمنامه کار محکمی از آب درنیامد.

«مارمولک» یکی دیگر از نقاط عطف کارنامه بازیگری پرویز پرستویی است.  او با یک کمدی جذاب کار را آغاز می کند و باید زمینه های تحول تدریجی در بازی او به درستی از آب درآید و برای مخاطب باورپذیر باشد تا یک دزد به یک معمم بدل شود. تغییر لحن بازی او از یک دزد به یک روحانی کار بسیار سختی است و حرکت روی لبه تیغ که پرستویی به زیبایی از عهده آن برآمد و در این کار از هر دو توان خود در ایفای نقش کمدی و جدی استفاده کرد.

«کافه ترانزیت » انتخاب معقول پرویز پرستویی پس از «مارمولک» است. او در این فیلم که محور اصلی آن یک زن بیوه است به ایفای نقش رستوران دار آذری می پردازد که آرام و به دور از بازی انفجاری مردی که نماینده سنت در جامعه است را به نمایش بگذارد و از نگاه نافذش از تمایل عاطفی و میل درونی اش استفاده می کند.

«بیدمجنون» اولین همکاری مجیدی با پرستویی است در این فیلم قدرت نگاه های نافذ  و حسی پرستویی از او سلب می شود و بدون استفاده از این ابزار حسی به ایفای نقش یونس می پردازد. او در این کار دشوارترین بازی های خود را تجربه کرد و با تسلط بر صورتش ثابت کرد توان وصف ناپذیری در ایفای نقش های سخت دارد و سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول مرد را از آن خود کرد.

«به نام پدر» چهارمین تجربه پرستویی با حاتمی کیا است.  پرستویی در این فیلم نقش رزمنده ای را بازی می‌کند که با نسل جوان فاصله ای عمیق تری نسبت به موج مرده دارد شاید بتوان گفت ادامه شخصیت های موج مرده و آژانس شیشه ای است او در این فیلم نقش پدری را بازی می کند که شاهد انفجار مین زیر پای دخترش است . لزوم ایفای این شخصیت بازی طغیانی و ارایه درست آشوب درونی پدر است که پرستویی به خوبی از عهده آن برمی آید.

«پاداش سکوت» انتخاب پرستویی بعد از ایفای نقش در سریال «زیر تیغ» است . پرستویی در این فیلم نقش رزمنده ای را بازی می کند که قصد دارد وجدانش را آسوده کند و از عذاب خلاصی یابد. او از تجربیات گذشته اش د ر ارایه نقش بهره می برد و از عهده  نمایش تشویش، اضطراب روانی و درونی اش به خوبی برمی آید.

صدسال به این سالها دیگر انتخاب پرویز پرستویی است که در آن نقش مردی خوددار را بازی می کند جوانی که عشقی پنهان در سینه دارد و بعد دولتمردی میان سال را ایفا می کند.

«کتاب قانون» تجربه دوم پرستویی با مازیار میری است که فیلم طنزی اجتماعی است او در نیمه اول نقش مدیری فرهنگی و مومن و معتقد را بازی می کند که در نیمه دوم مردی عاشق و احساساتی است که تلاش دارد در فضای پر سوء تفاهم علاقه اش را عینیت بخشد. او به دور از هر گونه غلو ، بازی روان و در فضایی عاشقانه و یکدست را ارایه می دهد.

«بیست» داستان یک رستوران دار را روایت می کند که فردی عصبی مزاج ، تندخو و خسته است که رستورانش مشتری ندارد او گرچه در ظاهر فردی عصبی است اما درونی مهربان دارد . تفاوت دو لحن کار پرستویی در بسیار سخت می کند اما او به خوبی از عهده این نقش برمی آید در شرایطی که دیگر بازیگران با استفاده از گریم و لباس به فضای نقشهایشان نزدیک شدند او بدون استفاده از این تمهیدات به خوبی از عهده نقشش برمی آید و جوایز جهانی را نصیب خود می کند.

«سیزده 59» انتخاب دیگر پرویز پرستویی است پس از ایفای نقش در سریال «آشپزباشی» او در این فیلم نقش رزمنده آرمان گرایی را بازی می کند که در زمان حال است و بدون استفاده از بازی برون ریز و انفجاری از عهده آن برمی آید.

«خرس» نقش رزمنده ای را بازی می کند که بعد از سالها اسارت به وطن بازگشته و حال با شرایط جدیدی مواجه می شود، زنش به عقد مرد دیگری درآمده است که هنوز اکران عمومی نشده است.

 

*دهه 90، از تهیه کنندگی تا حاج حیدر

«من و زیبا» انتخاب بعدی پرستویی بود.  فیلم موضوعی دینی و تراژیک دارد و داستان زندگی موسی را روایت می‌کند، از عذاب وجدان او در سال‌های طولانی پس از مرگ همسرش می‌گوید، که پس از سالها به مراسم عزاداری می رود. در این فیلم پرستویی با استفاده از تجربیات گذشته بازی درونگرا و با سکوت ارایه می دهد  که فصل بد اکران نتوانست آنگونه که شایسته است با مخاطب ارتباط برقرار کند.

«مهمان داریم» اولین تجربه پرستویی با محمد مهدی عسگرپور بود. که در این فیلم با ارایه بازی حسی توانایی خود را بار دیگر به منصه ظهور گذارد. حاج ابراهیم پدر مردی واقع بین است که فرزند جانبازش را تیمار می کند اما در جایی او را تنبیه می کند و بر آرمانگرایی فرزندش خرده می گیرد. پرستویی در این فیلم بدون استفاده از بازی برون گرا و انفجاری توجه اش به ارایه دقیق از شخصیت حاج ابراهیم است که سه فرزند شهید و یک جانباز دارد.

«امروز» تجربه همکاری رضامیرکریمی با پرویز پرستویی است . در این فیلم او نقش راننده تاکسی را برعهده دارد که تلخ و کم حرف است و با سکوتش در مقابل جامعه پرهیاهو می ایستد.  پرستویی  در ایفای نقش حاج ابراهیم یکی از ابزارهای بازیگری که دیالوگ گفتن است از او سلبت می شود و با استفاده از سکوت و سکون های به جا این نقش را بازی می کند. این بار به بهترین نحو از  تغییر چهره، خطوط چهره، عمق نگاه و بغض فروخورده در صدایش بهره می برد.

پرستویی در سالهای اخیر با کارگردان اول همکاری داشت و قصد داشت تجربیاتش را در خدمت آثار کارگردان اول قرار دهد تا زمینه بهترین برای بروز و ظهور استعدادهای جوان در عرصه سینما باشد از جمله  می توان به بازی در فیلم های «بیداری برای سه روز» (مسعود امینی تهرانی)، «بوفالو» (کاوه سجادی حسینی) و «دو» (سهیلا گلستانی) در فیلم اخیر علاوه بر بازی تهیه آن را نیز برعهده گرفت.

«بادیگارد» تجربه اخیر پرویز پرستویی با حاتمی کیا است . حاج حیدر بازمانده قهرمانان دهه شصت است پرستویی برای ایفای نقش  حیدر جامانده از رفیقان، حیدر پای بند اعتقاد از همه تجربیات این سالهایش بهره می برد و به درستی آن را در لحظات مختلف  و درونیات او را به درستی ارایه می دهد. پرستویی علاوه بر سکون های به جا از بازی انفجاری غافل نشده و به درستی از عهده نقش برآمده است . فیلم در اکران نوروزی دیده می شود و مخاطب آن را به قضاوت می نشیند.

*بهترین بازیگر مرد سان فرانسیسکو و مرد آشنای سیمرغ فجر ایران

حاصل چهار دهه فعالیت پرویز پرستویی 23جایزه داخلی و  6 جایزه جهانی است .جوایز سینمایی این استاد بازیگری عبارتند از:

جوایز داخلی

دیپلم افتخار بهترین بازیگر نقش مکمل مرد از کاخ‌های جوانان برای بازی در نمایش دکه 1353

دیپلم افتخار بهترین بازیگر نقش مکمل مرد برای فیلم دیار عاشقان از جشنواره فیلم فجر 1362

دیپلم افتخار بهترین بازیگر نقش اول مرد برای فیلم لیلی با من است از جشنواره فیلم فجر 1375

سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول مرد برای فیلم آژانس شیشه‌ای از جشنواره فیلم فجر 1376

تندیس بهترین بازیگر نقش اول مرد برای فیلم آژانس شیشه‌ای از جشنواره فیلم دفاع مقدس 1377

تندیس بهترین بازیگر نقش اول مرد برای فیلم آژانس شیشه‌ای از جشن دنیای تصویر 1377

تندیس بهترین بازیگر نقش اول مرد برای فیلم آژانس شیشه‌ای از جشن خانه سینما 1377

تندیس بهترین بازیگر کمدی برای فیلم مرد عوضی و آدم برفی از جشنواره شهرکرد 1378

تندیس بهترین بازیگر برگزیده  جشن دنیای تصویر 1379

تندیس بهترین بازیگر نقش اول مرد برای فیلم عزیزم من کوک نیستم از جشن دنیای تصویر 1380

تندیس بهترین بازیگر نقش اول مرد هشتمین جشن خانه سینما برای فیلم مارمولک 1382

تندیس بهترین بازیگر نقش اول مرد برای فیلم مارمولک از جشن دنیای تصویر 1382

تندیس بهترین بازیگر نقش اول برای فیلم مارمولک جشن خانه سینما

جایزه ویژه هیئت داوران برای فیلم مارمولک از جشنواره فیلم فجر 1382

سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول مرد برای فیلم بید مجنون از جشنواره فیلم فجر 1383

تندیس بهترین بازیگر نقش اول مرد برای فیلم به نام پدر از جشن دنیای تصویر 1384

تندیس و دیپلم افتخار بهترین بازیگر از نگاه منتقدین تئاتر برای نمایش فنز 1384

سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول مرد برای فیلم به نام پدر از جشنواره فیلم فجر 1384

تندیس حقوق بشر-کمیسیون حقوق بشر کانون وکلای دادگستری استان کرمانشاه 1391

تندیس بهترین بازیگر 30 ساله انقلاب از نظر منتقدان سینماییتندیس فرهیختگان استان همدان

جایزه بزرگ بهترین بازیگر مرد جشنواره فیلم مقاومت 1392

سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول مرد برای فیلم بادیگارد از جشنواره فیلم فجر 1394

 

جوایز خارجی

برنده جایزه بهترین بازیگر مرد برای فیلم امروز از جشنواره فیلم سان فرانسیسکو 2014

جایزه بهترین بازیگر مرد برای فیلم امروز از جشنواره بین‌المللی سینمای مؤلف رباط 2014

جایزه بهترین بازیگر مرد برای فیلم امروز از جشنواره فیلم جیپور 2014

جایزه بهترین بازیگر نقش اول مرد برای فلیم بیست از جشنواره فیلم‌های هنری باتومی 2009

جایزه بهترین بازیگر نقش اول مرد برای سریال زیر تیغ از جشنواره فیلم‌ها و برنامه‌های تلویزیونی رم 2007

دیپلم افتخار بهترین بازیگر نقش اول مرد برای فیلم آژانس شیشه‌ای از جشنواره فیلم یوگسلاوی

بنا به این گزارش خبرگزاری فارس به همین مناسبت در واپسین روزهای سال 94 مراسم تجلیل از این چهره موثر در عرصه بازیگری هنر سینما و تلویزیون تحت عنوان «ستاره شرقی» ترتیب داده است. در این مراسم جمعی از مدیران فرهنگی و هنرمندان حضور خواهند داشت و حضور برای عموم علاقه‌مندان آزاد است.

مراسم تجلیل از این هنرمند توانمند روز سه شنبه (18 اسفندماه) ساعت 15 در خبرگزاری فارس برگزار خواهد شد.

انتهای پیام/ن

ویدیو مرتبط :
بید مجنون