پژوهشگر نمایش های آئینی: شخصیت های پرده نقالی نماد انسان های آزاده هستند

به گزارش روز سه شنبه ایرنا، مهدی چایانی در نشست تخصصی 'تبارشناسی نقالی و پرده خوانی در آیین های عاشورایی' در اصفهان با اشاره به نقاشی های پرده نمایش گفت: هر کدام از چهره ها و شمایل های مقدس و زیبای پرده نمایش در عرصه عاشورا و واقعه جانسوز کربلا چنان حماسه هایی زیبایی آفریده اند که در آسمان تاریک بشریت به مثابه خورشید درخشانی هرگز خاموش نخواهند شد.
پرده خوانی نوعی هنر نمایشی است که در قالب آن، راوی داستان هایی از واقعه کربلا را برگرفته از نقاشی های روی پرده روایت و به عبارتی، مقتل خوانی می‎کند.
وی با بیان اینکه انتخاب داستان و روایت آن از سوی نقال بستگی به شرایط مخاطب دارد، تصریح کرد: در بعضی مواقع در پرده خوانی، نگاه ما به مخاطبی است که می خواهد پرده خوانی را دنبال کند و براساس اینکه شرایط مخاطب و اینکه جزو کدام دسته از مردم جامعه است، داستان پرده خوانی انتخاب می شود.
این پژوهشگر نمایش های آئینی افزود: در بعضی از مواقع، مخاطبان ما هنوز نام زیبای ائمه را بر زبان نیاورده ایم، می گریند و اینجاست که گریه و شور مخاطب، مقتل خوانی را تشدید می کند.
چایانی ادامه داد: در شرایطی که مخاطبان پرده خوانی و مقتل خوانی، افراد فرهیخته باشند، جنس داستان پرده خوانی تغییر می کند و در چنین شرایطی جنبه حماسی و زیباشناسی واقعه کربلا بر روایت وقایع کربلا اولویت دارد.
این پژوهشگر نمایش های آئینی خاطرنشان کرد: برای همین است که پرده خوانی با مقدمه ای شبیه 'این پرده تا قیام قیامت به روزگار بر پرده گان کل جهان دارد افتخار، این پرده شکل عرصه میدان کربلاست، یعنی شبیه تازه جوانان نینواست' آغاز می شود.

*** پرده خوانی یک هنر مردمی است***
نمایشنامه نویس و کارگردان تئاتر نیز در این نشست گفت: پرده خوانی، هنری تلفیقی و مرکب است که مشتمل بر یک هنر نیست و بسیاری از هنرها در آن نهفته است.
اردشیر صالح پور افزود: پرده خوانی در درجه اول نقل و روایت و به عبارتی نوعی نقالی است که در آن واقعه کربلا و داستان های دیگر مذهبی روایت می شود اما در کنار واقعه کربلا به وقایع پیشاکربلا و پساکربلا هم می پردازد، برای همین هنر پرده خوانی در کنار نقالی آورده شده است.
وی با بیان اینکه پرده خوانی نوعی قصه گویی است، اظهار کرد: در قالب پرده خوانی، مرشد ماجرایی را با هیجان فراوان ما بازگو می کند و اصولا ایرانی ها به قصه و قصه گویی علاقه زیادی دارند و از این رو فرهنگ ما فرهنگی شفاهی است.
صالح پور با اشاره به اینکه مادران در گذشته برای کودکان خود قصه تعریف می کردند اما اکنون مادران قصه گویی نمی دانند، تصریح کرد: حکمت هستی شناسی کودک با مثل آغاز می شود و همین قصه ها می تواند آمادگی ذهنی تربیتی را برای پرورش کودک به همراه داشته باشد.
وی با بیان اینکه قصه گویی نوعی میراث فرهنگی است، یادآور شد: میراث فرهنگی تنها تخت جمشید نیست، فرهنگ تنها بر جای مانده ها نیست بلکه به یاد مانده ها را هم شامل می شود و می بینیم که امروز یونسکو موضوع میراث ناملموس را در جهان مطرح می کند.
این کارگردان تئاتر با اشاره به اینکه پرده خوانی نوعی نمایش و تئاتر شرقی محسوب می شود، گفت: پرده خوانی، برخوانی است و از حفظ داستانی از پرده را روایت می کند.
وی بیان کرد: پرده خوانی نمایشی است که به مدد نقال و راوی و به کمک تصویر ارائه می شود و به لحاظ نمایشی بودن آن می گویند پرده خوانی مقدمه تعزیه بوده است. صالح پور گفت:در پرده یک فریم تصویر نمایش داده می شود و سایر تصاویر را تعزیه خوان عملا اجرا می کند و برای همین گفته می شود پرده خوانی هنر تک بعدی و تعزیه هنر سه بعدی است.
وی پرده خوانی را وامدار مقتل ها و سوگ نگاشت ها دانست و افزود: مقتل ها از کتابی به نام روضه الشهدا ملاحسین کاشفی سبزواری گرفته شده است که در دوره ای روی منبر از رو خوانده می شد.
این کارگردان تئاتر عنوان کرد: عده ای می گویند پرده خوانی از نقالی پدید آمده است.
وی افزود: پرده نقل موسیقیایی است یعنی با آواز است و عمدتا از شور دشتی و ردیف های بسیار سوزناک برای نقل آن استفاده می شود، وجه عامیانه دارد و یک هنر مردمی است و هنری کلاسیک، فاخر، درباری و هنر نخبگان نیست.
صالح پور با بیان اینکه پرده خوانی نقل گرم است، گفت: نام دیگر پرده خوانی صورت خوانی است که فقط در اصفهان بوده است و اکنون کسی نمی داند که صورت خوانی چیست و چه فرقی با شمایل خوانی دارد.
صالح پور با بیان اینکه مقتل خوانی همیشه با یک مقدمه و پیش درآمد شروع می شود، افزود: معمولا نقالی پرده با عبارت 'این پرده شکل عرصه میدان کربلاست، یعنی شبیه دشت و بیابان کربلاست' آغاز می شود و نقال در پرده خوانی پس از مقدمه فضایل خوانی می کند و بعد تصاویر پرده را معرفی می کند.
نشست تخصصی 'تبارشناسی نقالی و پرده خوانی در آیین های عاشورایی' از ویژه برنامه های برنامه 'آیین در آیینه' است که به مناسبت ایام صفر و اربعین حسینی در هنرسرای خورشید سازمان فرهنگی و تفریحی شهرداری اصفهان برگزار شد.
گ/6027/7135

انتهای پیام /*

ویدیو مرتبط :
تبارشناسی نقالی و پرده خوانی در آیینهای عاشورایی