«اقتصاد مقاومتی» یک واژه برای سرگرمی نیست/ دولت یازدهم تکلیف خود را با تولید کاغذ روشن کند

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم،  با وجود اینکه بازار کاغذ در سال های اخیر کمتر رنگ  آرامش به خود دیده است،  اما در سال جاری با ثابت شدن قیمت‌ها امید برای تغییر این بازار افزایش یافته بود،  هر چند که در نهایت سال جاری نیز سال خوش یمنی برای بازار کاغذ نبود و رکود هم چنان بر بازار یکه‌تازی می‌کند، در این میان سایه تحریم‌ها  و نامهربانی مسئولان دولتی و مصرف‌کنندگان کاغذ نیز مزید بر علت شد تا تولید کاغذ وضعیت خوبی را از سر نگذراند.

اما سال جاری اتفاقات مختلفی در حوزه کاغذ را نیز به خود دید، از به زمین خوردن کلنگ تأسیس یکی دو کارخانه جدید و افزایش ظرفیت تولید کارخانه کاغذ پارس و مازندران گرفته تا اقدامات اولیه برای آغاز برخی تغییرات قانونی به منظور حمایت بیشتر از این صنعت. اقداماتی که اگرچه تاکنون رنگ اجرایی به خود نگرفته است،  اما مطرح شدن آن ها در جای خود حائز اهمیت است،  افزایش تعرفه واردات کاغذ چاپ و تحریر و کاهش ارزش افزوده مواد اولیه تولید کاغذ در کشور دو نمونه از این ادعاست که در نیمه دوم سال جاری مطرح و تاکنون بحث بر سر تحقق یا عدم تحقق آن ادامه داشته است، به باور بسیاری از کارشناسان کاغذ اجرایی شدن این دو مهم می تواند سال 95 را برای تولید کاغذ در کشور به سالی نیکو تبدیل کند.

سید طاهر شبیری دبیر سندیکای تولیدکنندگان کاغذ و مقواست که در سال جاری تلاش های بسیاری برای گسترش حمایت های دولتی از صنعت تولید کاغذ کشور داشته است،  او معتقد است که تا زمانی که واردات بی رویه کاغذ در کشور ادامه دارد،  نمی توان حالی از تولید داخلی پرسید.

با شبیری درباره وضعیت کاغذ در سال که رو به پایان است و آینده آن در سال جدید گفت وگو کرده ایم ، این گفت وگو به شرح ذیل است:

* تسنیم: آقای شبیری شما یکی از مدافعان تولید کاغذ در کشور در سال های گذشته و از جمله افراد خوشبین به وضعیت آن در سال جاری بودید، اما در نهایت با بررسی روند اتفاقاتی که در سال جاری برای حوزه کاغذ روی داد، می توان گفت که  مشکلات کاغذ باز هم ادامه داشته و رکود همچنان حکمفرماست،  تحلیل شما از این موضوع چیست؟

در بازار کاغذ عوامل متعددی تعیین کننده است،  برای نمونه در حوزه کاغذ چاپ و تحریر باید گفت که همچنان خرید کتاب در اولویت زندگی مردم نیست، بنا به شرایط خاص اقتصاد کشور مسلما اولین انتخاب برای مردم، خرید کتاب و اقلام فرهنگی نخواهد بود، پس طبیعی است که وضعیت بازار کاغذ به واسطه چاپ و نشر زیاد مساعد نباشد.از آن طرف به دلیل رکودی که بازار خرید و فروش وجود داشت،  تقاضا برای کاغذهای صنعتی نیز کاهش داشت. بنابراین نه کاغذ وارداتی خارجی بازار مناسبی داشت و نه کاغذ تولید داخلی.

من چندی پیش دیدم که دوستان اتحادیه فروشندگان کاغذ و مقوا اذعان کرده بودند که وضعیت بازار کاغذ خوب است،  من نمی دانم مفهوم خوب بودن چیست؟ این است که قیمت ها افزایش یافته است ؟ یا گردش خرید و فروش بیشتر شده است؟ اما آن چیزی که می دانم این است که بازار کاغذ از ابتدای سال تا امروز تغییر چندان و چشمگیری نداشته است،  حتی ممکن است که در صنایع بالادستی یا پایین دستی تغییراتی ایجاد شده باشد،  اما این تغییرات در بازار کاغذ به اندازه ای نبوده که بازار را تکان دهد.

موضوع دیگر رکود حاکم بر اقتصاد کشور بود، مردم امسال را با این امید و آرزو طی کردند که پس از بستن قراردادهایی که مربوط به برداشته شدن تحریم هاست، شاهد یک اثربخشی  در حوزه اقتصاد باشیم، اما این اثر بخشی تا امروز اتفاق نیفتاده است،  مسلم و قطعی بود،  که برداشته شدن تحریم ها اثرات فوری ندارد، تا تحریم ها و شرایط تحریمی که طی بیش از 10 تا 12 سال به شدت در کشور اتفاق افتاده بود، بخواهد تغییر کند، زمان بر است،  که این زمان مطمئنا در محدوده سال94 نمی گنجید، پس تا تغییرات به صورت ملموس در کشور حس نشود، مسلما باز شرایط رکودی خواهد بود.

انتخابات هم بازار کاغذ را تکان نداد

از همین روست که ما در ماه های پایانی سال با وجود نزدیک شدن به بازار شب عید و انتخابات مجلس شاهد این هستیم که اتفاقات چندانی در بازار کاغذ رخ نداده است.

* تسنیم: در این میان نقش دولت و برنامه ریزی های مسئولان تا چه اندازه در وضعیت بازار کاغذ در سال چاری تأثیر گذار بوده است؟

بحثی وجود دارد که به هیج دولت مشخصی باز نمی گردد،  بلکه به نگاه سیاست گذاران باز می گردد و آن این است که باید برنامه راهبردی برای صنعت کشور تعریف و به تمام حوزه های صنعتی به صورت اختصاصی  نگاه شود، این تاکنون وجود نداشته است،  اما در هفته گذشته از این سند رونمایی کردند، اکنون تا این سند راهبردی برای صنعت و اقتصاد صنعتی کشور رخ ندهد، ما دید مناسبی برای آینده تولید در کشورمان نداریم. امیدواریم برای سال 95  دولت حرکتی در این زمینه برای بازار کاغذ انجام دهد.

اما موضوع دیگری که باز به نگاه سیاست گذاران باز می گردد و تاثیر مستقیمی بر بازار کاغذ دارد،ارزش افزوده است، بیش از 90 درصد تولید کاغذ در ایران از مواد بازیافتی است، جمع آوری و توزیع مواد بازیافتی در کشور سرو سامان ندارد و بخش ضعیفی از جامعه در این قسمت فعالیت می کنند که نه واحد صنفی هستند و نه اساساً شرایط ورود به یک نظام صنفی برای آنها مهیا شده است، تحت پوشش هیچ حمایتی و نظامی نیستند.

از آن سو روالی که برای ارزش افزوده در این صنعت وجود دارد،  موجب شده تا تولیدکنندگان به لحاط حساب و کتاب مالیاتی دچار سردرگمی شوند،  چرا که در هیچ کشوری صنایعی که از بازیافت تولید می کنند به این صورت تحت تاثیر انواع و اقسام مالیات ها نیستند، چرا که رسما بخشی از فعالیت هایی که دولت باید انجام دهد، را در زمینه اشتغال زایی، بازگرداندن کالای استفاده شده به چرخه اقتصاد کشور، پاکسازی محیط زیست از پسماند و ... را انحام می دهند، بنابراین کمک ها و تسهیلاتی ارزان قیمت و معافیتهای مالیاتی و... به آن ها تعلق می گیرد. اما در کشور ما چون نگاهمان به صنعت تعریف درستی ندارد و صنایع در جایگاه خود درست تعریف نشده اند، شرایط متفاوت است.

هیچ دولتی چه اصلاح طلب چه اصولگرا به رفع موانع قانونی توسعه کاغذ در کشور فکر نکرد

* تسنیم: ظاهرا بخشی از مشکل مشخص است،  چرا تاکنون هیچ اقدامی برای رفع این موانع قانونی انجام نشده است؟

متاسفانه تا امروز در هیج کدام از دولت ها چه اصلاح طلب و چه اصول گرا به این موضوعات توجه نشده است، دلیلش این است که اساساً نسبت به این قضیه دولتمردان و سیاستگزاران ما دید و آشنایی کافی ندارند و این عدم آشنایی از آنجا نشات می گیرد که شاید در افزایش دانش صنفی و هم افزایی و مشورت در دستگاههای قانون گذاری احساس بی نیازی می کنند، بنابراین صنعتی مثل تولید کاغذ از این حمایت ها مهجور خواهد ماند و این شرایط سختی را برای تولیدکننده کاغذ به وجود می آورد، مسلماٌ در شرایط سخت کار کردن انگیزه های توسعه ای نیز از بین می رود. 

اگر بنگاه های زودبازده و کوچک را در نیابیم، موتور صنعتشان خاموش می شود

نکته دیگری که وجود دارد این است که در دولت آقای احمدی نژاد صنعت کاغذ در ردیف صنایع کوچک و زودبازده قرار گرفت که موجب شده واحدهای تولید کننده ای در سراسر کشور به وجود آیند که با معیارهای امروز دنیا و شرایط اقتصادی امروز سالها فاصله دارند، اگر دولت به عنوان متولی اقتصاد کشور نخواهد نگاهی به وضعیت این بنگاه ها داشته و تسهیلاتی برای آن ها  قائل شود و هزینه ها را کاهش دهد، این بنگاه های تولیدی نهایتا مجبور به توقف تولید و خاموش شدن موتور صنعت خود خواهند شد، طبیعتا بخشی از سرمایه های کشور هدر می رود،  در حالی که مسئول به وجود آوردن این بنگاه های تولیدی دولت بوده است.

* تسنیم: آقای شبیری در سال های اخیر در سایه تأکیدات رهبر انقلاب بر حوزه تولید کاغذ در داخل و توجه رسانه ها و بخش خصوصی حوزه کاغذ با تحولاتی روبرو شده است،  این تحولات بیشتر در حوزه کاغذهایی غیر از چاپ و تحریر بوده است،  اما چرا کاغذ چاپ و تحریر نتوانسته خود را با سایر بخش های تولید کاغذ همگام سازد؟

ببینید، صنعت کاغذ کشور در سه حوزه عمده فعالیت دارد، بخش چاپ و تحریر و روزنامه، بخش تولید کاغذهای صنعتی و بخش تولید کاغذهای بهداشتی، در بخش کاغذهای بهداشتی سرمایه گذاری های زیادی شده و با توجه به تکنولوژیهای روزآمد هم کیفیت و هم کمیت تولید ارتقاء پیدا کرده و باید برای بازارهای صادراتی برنامه ریزی کرد.

در کاغذ چاپ و تحریر درگیر فرامین دولتی هستیم

در حوزه کاغذهای صنعتی هم سرمایه گذاری های جدید با نیاز امروز به لحاظ کیفی تناسب دارند و حتی امکان فعالیت های صادراتی قابل بررسی است، اما آنچه در کشور مهجور مانده نحوه برخورد و سیاستگذاری برای تجهیز و توسعه کاغذهای چاپ و تحریر و روزنامه است، که در حال حاضر دو واحد صنعتی بیشتر وجود ندارد، این دو واحد هم نیازمند حمایتهای شدید و منطقی هستند. در بحث کاغذ چاپ و تحریر متاسفانه ما درگیر فرامین دولتی هستیم،  صنعت کشور از سال 85 تا امروز منتظر تصمیم گیری در این خصوص است ما یا باید قبول کنیم این کارخانجات را لازم داریم و باید حفظ کنیم یا باید کمک کنیم که تعطیل شوند. به غیر از  این دوحالت نیست، حفط کردن این شرایط در اولویت است.

دولت روحانی تکلیف خود را با تولید کاغذ در کشور روشن کند

از دولت جناب روحانی انتظار می رود که با توجه به فرمایشات مقام معظم رهبری برای یکمرتبه و به عنوان حرکت نهایی تکلیف خودشان را با این تولیدات مشخص کنند، واقعیت آنجاست که دیگر نمی شود افتان و خیزان با جهان روبرو شد، دنیا هم منتظر تصمیمات ما نخواهد ماند و مطمئناً با قوانین حمایتی صادراتی راه ورود به بازارهای ایران را بیش از پیش پیدا می کنند، حالا باید ببینیم برنامه های ضد دامپینگ را چطور می توانند اجرا کنند، ما با همکاری وزارت صنعت یک برنامه چندجانبه برای کاغذ ارائه کردیم و یک برنامه جامع تر هم برای سال 1395 به دولت تقدیم می کنیم که در شرایط مناسب اعلام خواهد شد.

در فاصله همین سال ها در کشورهای اطراف چند کارخانه کاغذ تأسیس شد که  سابقه کمتری از این دو  واحد داخلی دارند، اما حمایتی که برای توسعه و رشد آن ها وجود داشت،  نشان می دهد که امروز آن ها چقدر با ما متفاوت هستند.

اول تسهیلات با نرخ مناسب بدهیم بعد از صنعت طلبکار شویم

وقتی کارخانه ای در 8 سال تحریم ناجوانمردانه بدون کوچکرترین کمک داخلی به لحاظ تسهیلات مالی و فنی خودش را سر پا نگه می دارد، امروز نیازمند این است که دولت نگاه متفاوت به او داشته  و حمایت واقعی به عمل آورد،  حمایت واقعی این است که تسهیلات با نرخ مناسب در اختیارش قرار داده شود و بعد از صنعت طلبکار شد.

10 سال است که دولت به تعهدش در زمینه کاغذ عمل نکرده است

* تسنیم: در گفت وگویی مطرح کرده بودید که دولت در قضیه تعرفه واردات خود را کنار کشیده و تولیدکننده و مصرف کننده را به جان خود انداخته است، دولت در این میان چه نقشی دارد؟

دولت سال 85 وقتی یارانه کاغذ را از تولید کننده کاغذ به سمت مصرف کننده کاغذ با نظر وزارت ارشاد هدایت کرد، تعهداتی به صنعت داد، از جله تسهیلات و اعمال تعرفه قابل رقابت. اما تاکنون که حدود 10 سال می گذرد، اتفاقی نیفتاده است. ما درخواستمان از آن  روز تاکنون این بوده که به تعهدی که کردید، پایبند باشید. بخشی از دولت که وزارت صنعت است موافق و بخشی که وزارت ارشاد است به واسطه حمایت از مصرف کننده ها مخالفت می کند. اما باید دید اگر همین واحدها هم در کشور نباشند، آیا شرکتهای خارجی برای پایین نگه داشتن نرخ فروش باز هم حاضر به رعایت حال مصرف کننده ایرانی هستند؟ من برای این پرسش جواب مشخصی دارم: "خیر"

اگر در سال 85 تعرفه مناسی برای واردات اعمال می شد و تسهیلات مناسبی برای توسعه و بازسازی کارخانجات در اختیار تولیدکننده های داخلی قرار می گرفت، امروز وضعیت روزنامه و چاپ و تحریر اینگونه بود؟ به نظر من به دو کارخانه تولیدی کاغذ در کشور جفا کرده ایم.

* تسنیم: با وجود اینکه سایه این مشکلات بر سر کاغذ همچنان وجود دارد، شما وضعیت کاغذ در سال 95 را چگونه ارزیابی می کنید؟

این وضعیت دوبعد دارد،  بعدی که به تولیدکنندگان باز می گردد و بعدی که به حاکمیت، در بعد تولیدکنندگان، کارخانجات چاپ و تحریر قطعا بیکار نمی نشینند، ارتباطاتی با شرکت های خارجی برای ارتقای کیفیت، ارتقای تولید و بهبود شرایط خود برقرار کردند، مسلما پیش بینی من این است با این تصمیمات  حضور شرکت هایی که سیستم های تولیدشان را ترمیم کنند، شرایط را برای تولید کاغذ جاپ ، تحریر و روزنامه مناسب تر خواهد کرد.

بعد دیگر که به دولت باز می گردد، در گرو این است که دولت ببیند، با این کارخانجات چه می خواهد بکند؟ آیا مثل سالیان گذشته ما باید شاهد تنهایی صنعت باشیم؟ باید توجه کنیم که در ابتدای تاسیس این دولتها و نهادهای وابسته بودند که موجب بوجود آمدن این واحدها شدند و به علت بی برنامگی و اولویت بندی در هدایت مسیر سرمایه گذاریها و تزریق منابع به سایر صنایع سودآورتر این واحدها را در ظلم مضاعف قرار دادند، امروز این مولود به جا مانده از اقتصاد دولتی باید با شرایط مناسبی به اقیانوس تجارت جهانی وارد شود، در غیر این صورت تنها می بایست تاسف خورد که چرا روزی که می توانستیم انجام ندادیم.

اقتصاد مقاومتی تنها یک واژه برای سرگرمی نیست

* تسنیم: صنف تولید کننده کاغذ برای سال 95 چه انتظاری از دولت دارد؟

ما فقط یک چیز را از دستگاه حاکمیتی انتظار داریم:  درک صحیح از اوضاع. موضوع اقتصاد مقاومتی تنها یک واژه برای سرگرمی نیست، سال 1389 که برنامه جراحی اقتصاد کشور ابلاغ شد، دولت وقت از تولیدکنندگان داخلی درخواست کرد برای رعایت حال کشور و ترمیم اقتصاد از افزایش قیمت محصول با تمام افزایش هایی که از سوی دولت اعمال شد، چشم پوشی کنند.

صنعت کار بزرگ و فداکاری خودش را انجام داد، اما نتیجه آن شد واردات بی رویه و نهایتا رکودی که انعکاس آن هنوز در جامعه حکمفرماست،

واژه " اقتصاد مقاومتی" به اندازه واژه "جهاد" مقدس است، صنعت با آن بیگانه نیست، چراکه از ابتدای انقلاب با آن زندگی کرده و در آن مستقر بوده، توانمندی یک کشور در سیاست با توانمندی آن کشور در اقتصاد بهم پیوسته و با هم آمیخته است.

انتهای پیام/