تازه های موسیقی در نمایشگاه كتاب 29/ خاطره ها و نت نگاری ها

به گزارش روز دوشنبهٔ خبرنگار موسیقی ایرنا، چند روزی از آغاز بیست و نهمین نمایشگاه كتاب تهران می گذرد و تا پایان این رویداد فرهنگی،‌ نزدیك به شش روز باقی مانده است؛ و شش روز فرصت خوبی است برای رفتن به شهر آفتاب و لذت بردن از دیدن انبوهی كتاب كه به حتم تنها در روزهای نمایشگاه كتاب است كه می توان این شمارِ بی شمار از كتاب را یك جا دید، تا اگر دل و جیبمان اجازه داد، از میان آن ها چند تایی را كه پسند سلیقه است، خریداری كرد برای افزایش سرانهٔ مطالعهٔ جماعت ایرانی.
در میانِ فراوان كتاب هایی كه امسال به نمایشگاه یا به عبارت دقیق تر، «فروشگاه كتاب تهران» آمده، شماری كتاب موسیقایی نیز خود نمایی می كند. كتاب های موسیقاییِ عرضه شده در نمایشگاه/ فروشگاه كتاب تهران، یا محصول ناشرانی است كه به طور تخصصی در زمینهٔ موسیقی فعالیت می كنند (مانند نشر «ماهور»)؛ و یا به همت ناشرانی منتشر شده كه در موضوع های گوناگون، ‌از جمله موسیقی، كتاب منتشر می كنند (مانند نشر «نی» یا نشر «معین»).
از دید محتوا و موضوع، كتاب های موسیقاییِ موجود در نمایشگاه/ فروشگاه كتاب تهرانِ امسال را می توان در چند دسته جای داد: بخشی از این كتاب ها، كتاب های آموزش موسیقی است؛ بخشی دیگر كتاب های «زندگی نامه یی و خاطره های اهل موسیقی» را در بر می گیرد؛ دستهٔ سوم، كتاب های «پژوهشی در زمینهٔ موسیقی» است؛ و گروه چهارم، كتاب هایی است در بردارندهٔ «آهنگ های منتخب و نُتِ قطعه های موسیقایی».
امروز، در بخش نخست این گزارش، سعی شده كه معرفی كوتاه و مختصری از شماری از كتاب های تازه چاپ موسیقایی كه در بیست و نهمین نمایشگاه/ فروشگاه كتاب تهران عرضه شده است، به مخاطبان تقدیم شود. در این شناسایی اجمالی، كتاب های تازه چاپِ موسیقی در دو بخش «زندگی نامه ها و خاطره های اهل موسیقی» و «آهنگ های منتخب و نُت نگاری ها» معرفی می شود و در بخش دومِ این گزارش، فردا، تازه های دو بخشِ «كتاب های پژوهشی موسیقی» و «آموزش موسیقی» معرفی خواهد شد.

** زندگی نامه ها و خاطره های اهل موسیقی
در این بخش، چند كتاب چشم نواز در نمایشگاه/ فروشگاه كتاب امسال به چشم می خورد. از میان این كتاب ها، دو كتاب به زندگی و اثرهای دو استاد موسیقی سنتی پرداخته، یك كتاب دربارهٔ یكی از برترین آهنگسازان موسیقی فیلم ایران است؛ كتاب دیگر، خاطره هایی از موسیقی و اهل موسیقی را دستمایهٔ پیدایش خود قرار داده؛ و یك كتاب هم دربردارندهٔ شعرهای كوتاه یك موسیقی دان است.

* «از موسیقی تا سكوتِ» استاد حسن كسایی
كتاب «از موسیقی تا سكوت» با زیرعنوانِ «استاد حسن كسایی و نیم قرن آفرینش هنری»، به كوشش محمدجواد كسایی (پسر ارشد استاد) و به همت نشر «نی» پدید آمده است. این كتاب، اثری است ارزشمند دربارهٔ شخصیت و هنرِ پدر نی نوازی ایران، استاد جنت مكان حسن كسایی.
كتاب «از موسیقی تا سكوت» دارای چند بخش است: چند مقاله از بزرگانی چون استاد روانشاد علی تجویدی و مرحوم استاد ساسان سپنتا دربارهٔ استاد كسایی؛ چند گفتگو با استاد كسایی؛ شعرهایی كه بزرگانی چون استادان امیرهوشنگ ابتهاج، مظاهر مصفا و علی موسوی گرمارودی دربارهٔ استاد كسایی سروده اند؛ و چند خاطره از استاد كسایی كه به زبان یا قلم استادانی چون فرامرز پایور، پرویز خان یاحقی و اسماعیل نواب صفا روایت شده است.
«از موسیقی تا سكوت» چند بخش دیگر نیز دارد كه از این قرار است: «یادداشت های پراكنده به قلم استاد حسن كسایی»؛ «داستان آهنگ گمشده»؛ و «استاد حسن كسایی از دیدگاه فرهیختگان».
از نقطه عطف های مهم این كتاب، مقدمه یی است كه شاعر و ترانه سرای بزرگِ هم روزگارمان، استاد روانشاد بیژن ترقی، بر آن نوشته است.

* «جویبار نغمه» ی استاد بنان
كتاب «جویبار نغمه»، مجموعه یی است از زندگی نامه و آثار خوانندهٔ بزرگ موسیقی ایرانی، استاد روانشاد غلامحسین خان بنان. این كتاب را شهرام آقایی پور گردآوری كرده و مؤسسهٔ «ماهور» آن را منتشر كرده است.
كتاب «جویبار نغمه»، مجموعه ی آثار و شرح زندگانی استاد غلامحسین خان بنان است كه در چهار بخش مفصل و مشروح تنظیم شده و به گفتهٔ مؤلف، كامل ترین و دقیق ترین اثری است كه تاكنون در این زمینه منتشر شده است. محتوای این كتاب در چهار فصل ذیل به نمایش درآمده است:
فصل نخست: زندگی و فعالیت هنری استاد بنان. فصل دوم: آوازهای استاد بنان همراه با شعر آوازها، نام شاعر، نام نوازندگان، دستگاه اجرا شده و محل اجرا. فصل سوم: ترانه های استاد بنان همراه با شعر ترانه ها، نام ترانه سرا و آهنگساز، دستگاه اجرا شده و توضیح های تكمیلی دیگر. فصل چهارم: نُت ترانه ها.

* «باران عشق» و ناصر چشم آذر
كتاب «باران عشق»، كه نام خود را از یكی از جاودان ساخته های استاد ناصر چشم آذر وام گرفته، گفتگویی است مفصّل با این آهنگساز نامدار موسیقی ایران. كسی كه گفتگوهای كتاب را انجام داده و در اصل كتاب به كوشش او پدید آمده، حسین عصاران است، كه در گفتگوی خود با این آهنگساز چیره دستِ موسیقی فیلم، نكته هایی از كودكی،‌ دوران دبیرستان، دوران ممنوعیت از كار، موسیقی های فیلم و بسیاری موضوع های مرتبط با شخصیت و كارنامهٔ هنری ناصر چشم آذر را واكاوی كرده است.
این كتاب،‌ افزون بر گفتگو با ناصر چشم آذر، گفته هایی از تنی چند از سرآمدان موسیقی و هنر را هم در بردارد كه هر یك دربارهٔ چشم آذر چند خطی نوشته اند. از جملهٔ این نامداران می توان از داریوش مهرجویی، جهانبخش پازوكی، سیاوش ظهیرالدینی، فرهاد فخرالدینی و احمد پژمان نام برد.
«باران عشق» دارای دو دیباچه است كه این دیباچه ها را سیروس الوند و اسفندیار منفردزاده نوشته اند. این كتاب به همت انتشارات «نظام الملك» منتشر شده است.

* «خاطراتی از موسیقی دانان»
اما یكی از كتاب های تازه چاپی كه به دلیل دارا بودن نكته هایی كم تر گفته و شنیده شده از موسیقی ایران و اهالی آن، به حتم می تواند جذابیت های فراوانی برای علاقه مندان موسیقی داشته باشد، كتاب «خاطراتی از موسیقی دانان» است. این كتاب به كوشش مهدی نورمحمدی گردآوری شده و انتشارات «علمی» آن را منتشر كرده است.
این كتاب، مجموعهٔ خاطره ها و داستان های اهل موسیقی است كه مؤلف آن ها را در هنگام مطالعهٔ كتاب ها و مجله های گوناگون گردآوری كرده است. وی در جمع آوری این خاطره ها و داستان ها، به تمامی متعهد به رعایت اصل امانتداری بوده است. این مجموعه، خوانندگان را با بخشی از تاریخ موسیقی ایران و روحیه و ‌ویژگی های اخلاقی و عقاید موسیقی دانان نامی ایران از دورهٔ قاجار تا روزگار كنونی آشنا می سازد.
از جمله خاطره هایی كه در این كتاب شرح داده شده، می توان به این عنوان ها اشاره كرد: «چگونه سه تار ناصرالدین شاه به احمد عبادی رسید؟»، «مناسب خوانیِ ادیب خوانساری و حسن كسایی»،‌ »كنسرت را در هنگام بمباران ترك نكردند»، «برای یك كوك ویلون سه بار كتك خوردم»، «گُل از گُل علیزاده شكفته شد» و‌ »شوخی كسایی با شهناز».

* «نكته ها» از بابك رادمنش
فیروز برنجان، با نام هنری بابك رادمنش، آهنگساز و خوانندهٔ موسیقی پاپ و ایرانی، دومین مجموعهٔ شعر خود را به همت انتشارات «بدرقهٔ جاویدان» در نمایشگاه امسال عرضه كرده است. این مجموعه كه با نام «نكته ها» منتشر شده، شعرهای كوتاه این موسیقی دان را در خود جای داده است.

** آهنگ های منتخب و نُت نگاری ها
بخش دیگری از كتاب های تازه چاپی كه به بیست و نهمین نماشگاه/ فروشگاه كتاب تهران آمده، كتاب هایی است در بردارندهٔ شماری از قطعه های منتخب برای سازهای گوناگون ایرانی و غربی به همراه نُتِ آن آهنگ ها. این دسته از كتاب ها را بیش تر، ناشران تخصصی موسیقی منتشر كرده اند كه در ادامه، به معرفی اجمالی شماری از این اثرها پرداخته خواهد شد.

* موسیقی ایرانی
از جمله تازه های كتاب كه منتخبی از قطعه هایی از موسیقی ایرانی را دارا است و در نمایشگاه/ فروشگاه كتاب امسال عرضه شده، می توان به این اثرها اشاره كرد:
- «صد و یك پیش درآمد»: این كتاب را كه به همراه سی دی صوتی عرضه شده، مسعود شعاری (نوازندهٔ سرشناس تار)، گردآوری كرده،‌كه به همت مؤسسهٔ «ماهور» منتشر شده است.
- «دلنوازان 4»: این كتاب، دربرداندهٔ مجموعه یی از تصنیف های ماندگار موسیقی ایرانی است كه به كوشش مجید واصفی (نوازندهٔ تار و سه تار) منتشر شده است. این اثر پس از كتاب های «دلنوازان1، 2 و 3» به بازار آمده كه ناشر همهٔ آن ها، انتشارات «موسیقی عارف» است.
- «خوشه چین»: كتاب «خوشه چین» در بردارندهٔ مجموعه یی از تصنیف های موسیقی ایرانی است كه حمیدرضا جوان آن ها را برای اجرا با تار و سه تار گردآوری و تنظیم كرده است. تصنیف هایی كه در این كتاب جمع آوری شده، مربوط است به فاصلهٔ زمانی دورهٔ مشروطه تا اواخر دههٔ پنجاه خورشیدی.
این كتاب به كوشش