یک مثلث هنری موفق در تصنیف «عقل و جنون»

خبرگزاری فارس-گروه موسیقی: «من عاشق چشمت شدم» اثری از مثلث هنری علیرضا قربانی، فردین خلعتبری و افشین یداللهی است که دو قطعه خاطره انگیز تیتراژ سریال‌های «مدار صفر درجه» و «شب دهم» را هم با خود دارد.

قطعه «من عاشق چشمت شدم» کاری ارکسترال که خط لایت موتیف کلام بسیار زیبا و بدیع خلق شد. خواننده نیز به شکلی مطلوب این قطعه را اجرا کرده است. شعر این قطعه از جانب آهنگساز به درستی فهمیده شده و در تلفیق دقیق با موسیقی است. اورتور کوتاه این قطعه که با 2 نت تیمپانی به سرآغاز کلام می‌رسد بجا بوده و مخاطب را با کلام درگیر می‌سازد. فقط اگر واژه «خلقت» در مصرع دوم که همه از حروف صامت تشکیل شده با کششی مناسب‌تر به سر میزان بعدی می‌رسید، به گوش خوشایند‌تر و حرفه‌ای‌تر می‌بود یا در مصراع «وقتی زمین ناز تو را » با طمأنینه و سر ضرب‌تر اجرا می‌شد بر زیبایی و بی‌نقصی قطعه می‌افزود. کرال در این قطعه بسیار زیبا و کوتاه و مفید و اثرگذار به میان می‌آید. در مصرع «یک آن شدیم عاشق شدن» تحریر روی «عاشق شدن» به خوبی اجرا نشده و در لبه فالشی نیز قرار دارد که به گوش خوشایند نیست.

غایت زیبایی و تلفیق شعر و موسیقی و خوانش خواننده و هارمونی و کنترپوئن در بیت «وقتی که من عاشق شدم... شیطان به نام سجده کرد...آدم زمینی‌تر شد و عالم به آدم سجده کرد... من بودم و چشمان تو... نه آتشی و نه گِلی... چیزی نمی‌دانم از این دیوانگی و عاقلی ...» بخش آخر این قطعه نیز همانطور که گوش و ذهن و احساس شنونده می‌خواهد با کرال هارمونیزه و نت‌های آکسان‌دار و ریز نوانس تیمپانی به پایان می‌انجامد. 

قطعه «مهتابِ تر از باران» قطعه‌ای متوسط است. می‌توانست ملودی بهتری برای این شعر تصنیف گردد لیکن تنظیم ارکسترال اثر و استفاده بجا از پارتیتور سازهای بادی به زیبایی اثر افزوده است.

قطعه «ای باران» در مصرع «بزن نم به خاکش ز اشکم نپرسد چرا تنهایی» خواننده به دلیل انتخاب گام و یا لااقل پایین‌تر بودن این یک میزان از وسعت صوتی خواننده، آن را فالش (ناکوک) خوانده است که آهنگ‌ساز می‌توانست با تغییر این بم‌ترین بخش آهنگ به نت‌های بالاتر که همچون حسی هم بر نمی‌انگیزد، این چالش را از پیش روی خواننده بردارد. این آهنگ بر خلاف بسیاری قطعات، با اورتور کوتاه و اندینگ طولانی به پایان می‌رسد و از این لحاظ دارای تنوع شنیداری است.

قطعه «عقل و جنون» یکی از بهترین و زیباترین قطعات این آلبوم است که همچون دیگر قطعات با اورتور بسیار کوتاه قبل از کلام آغاز می‌گردد. لایت موتیف، تنظیم کلی ارکستر از جمله هارمونی و کنترپوئن به درستی با کلام در آمیخته و اثری ماندگار بر جای گذاشته است.

قطعه «جام عاشقی» بدون اورتور بلافاصله با کلام آغاز می‌شود. علیرضا قربانی این قطعه را به زیبایی و روان با تحریرهایی سلیس اجرا کرده است.

قطعه «چله عشق» برخلاف قطعات قبلی با اورتوری نسبتاً طولانی آغاز می‌گردد و احساس می‌شود به آغاز کلام متصل نمی‌شود و گوش را برای کلام مهیا نمی‌سازد. از ویژگی‌های این قطعه استفاده از سازهای ایرانی همچون تار و ضرب باستانی در ساختار ارکستراسیون موسیقی کلاسیک غربی است که بر حال و هوا و جذابیت کار افزوده است. به طور دقیق در دقیقه 4 ثانیه 47 ناهماهنگی ریتمی بین ضرب باستانی و تیمپانی مشهود است که این مورد به راحتی قابل پیشگیری و اصلاح بوده است و ارکستری در این حجم را این‌چنین اشتباهی آماتور بر نمی‌تابد.

قطعه «کنار تو هستم» از لحاظ ساختار کلام و تنظیم در سطحی پایین‌تر از قطعات پیشین است و بیشتر برای شنونده تداعی کننده تحلیل انرژی آلبوم است هرچند دارای ایرادی چندان نیست لیکن قطع به یقین اثری ماندگار نخواهد بود و کمتر شنونده میل به دوباره شنیدن این کار دارد.

قطعه «ایران» این اثر که قطعه‌ای ملی حماسی است دارای تنظیم مناسب این‌ژانر است لیکن موتیف‌های کلام خواننده بسیار برای مخاطب آشناست و اینگونه روند ملودیک بسییار به کار گرفته شده است و از آنجا که آثار ملی-میهنی به دلیل پهنه سرزمینی که به دوش می‌کشد ابتدا به ساکن باید بسیار فاخر بوده و با حساسیت بسیار تصنیف گردد و همه جوانب در نظر گرفته شود به علاوه جنبه زیبایی شناختی لایت موتیف که خواننده بر آن می‌خواند و گیرایی و استواری این بخش، آهنگ ملی را ماندگار می‌سازد که این قطعه علیرغم ویژگی‌های مثبتی همچون تنظیم، ارکستراسیون، شعر و خواننده توانا، دارای گیرایی لازم برای ماندگاری در کنار دیگر معدود آثار ملی نیست.

یادداشت از علیرضا سپهوند

انتهای پیام/

http://fna.ir/PPZD2T

ویدیو مرتبط :
مرز در عقل و جنون