یک هفته در دست زنان

شرق/ داستان از آنجا شروع شد که من برای بردن یک گروه فرهنگی به رومانی انتخاب شدم؛ کشوری که نمی‌شناختمش و گروهی که برای اولین‌بار می‌دیدمشان. چند ویدئوآرت و نقاشی‌هایی از میترا کاویان، شهرزاد دریازاده و لیلا کاویان که پرده‌هایی را هم برای دیوار و کف، نقش زده بودند.
یک جلسه مفصل با مسئولان سازمان فرهنگ و ارتباطات و اداره کل همکاری‌های فرهنگی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، برای انتخاب کارهای نمایشگاه برگزار کردم. ماحصل را دوست داشتم و شاید فقط یکی، دو اثر بود که در حد و اندازه‌های ایران نمی‌دانستمشان.
قرار اولین دیدارمان فرودگاه امام‌خمینی(ره) بود، دهم بهمن ساعت صفر؛ من بودم، لیلا سروندی، مریم مودی و اکرم اولیایی که جداگانه برای برگزاری کارگاه فرش آمده بود. از همان لحظه اول منتظر اتفاق خاصی بودم. از فرودگاه بخارست مستقیم به موزه ملی که به موزه ملی دهقانان معروف بود رفتیم. چیدمان و نصب آثار که به ٥٠ تابلو می‌رسید، تمام که شد ساعت به صفر نزدیک می‌شد.
روز دوشنبه این نمایشگاه نقاشی در مراسمی رسمی که بیشتر به مراسمی دیپلماتیک می‌مانست، برگزار شد. بیش از ٣٠ سفیر خارجی را به کمک لومینیتسا، کارمند سفارت که فارسی را به‌خوبی زبان مادری‌اش صحبت می‌کرد، شناسایی کردم. بقیه هم شامل استاندار، نمایندگانی از پارلمان، رئیس کمیسیون فرهنگی مجلس رومانی و تعدادی از کاردارها که به نمایندگی از سوی سفیر کشور خود آمده بودند و به رسم معمول چنین برنامه‌هایی، تعداد زیادی‌هم خبرنگار. زیر پای میهمانان نمایشگاه در موزه ملی پرده‌ای قرمز پهن کرده و لابه‌لای کارها پرده‌های نقاشی را به دیوار آویخته بودیم. این پرده‌ها الگوگرفته از سنت کهن ایرانی بودند؛ پرده‌هایی برگرفته از رسوم کهن ایرانیان قدیم که برای جلب شکار و در مواردی برای تمنای باران از آنها استفاده می‌کردند.
رومانی کشور زنان است. آمارشان می‌گوید زنان شاغل در این کشور ١٠ تا ١٥ درصد بیشتر از مردان رومانیایی هستندص.
خودشان از لفظ «تنبل» استفاده می‌کنند. همین حکایت میان سفرا هم مشهود بود. حضور سفرای زن اروپایی و آسیایی جلب توجه می‌کرد. سفیر لبنان و الجزایر از آن جمله بودند.
حمید معیر، سفیر ایران در رومانی، جورجیکا سِوِرین، رئیس کمیسیون فرهنگ و رسانه‌ها در مجلس سنای رومانی، ویرجیل اشتفان نیتسولسکو، مدیر موزه ملی روستایی رومانی و لااورنسیو دامیان، رئیس اتحادیه فیلم‌سازان رومانی، سخنرانی کردند. آنها با جزئیات فرهنگ و هنر ایران را می‌شناختند. تأثیر رؤسای‌جمهور سابق و اسبقمان را در گفت‌وگوی تمدن‌ها با دل و جان بازگو می‌کردند. از عطار شعر می‌خواندند. گفت‌وگوی کوتاهی با جورجیکا سِوِرین، رئیس کمیسیون فرهنگ و رسانه‌ها در مجلس سنای رومانی، داشتم. هنر معاصر و کهن ایران را دوست داشت و بیشتر به دلیل علاقه فردی می‌شناخت. تأکید کرد دوسالی است منتظر دعوت همتای خود در ایران است تا به ایران بیاید.
فارغ از تعارفات معمول کدهایی که می‌دادند آدم را مشعوف می‌کرد و سرخوش. چیزی مثل غرور آریایی!!
روزهای بعد هم‌زمان با برگزاری ورک‌شاپ‌هایی دو هنرمند حاضر؛ لیلا سروندی و مریم مودی، مردم بیشتری را به موزه آورد. آنها آنچه را در چنته داشتند عرضه کردند؛ دوران امروزشان در تعلیق بودن‌ونبودن و چگونه‌بودن، در حال شدن یا ازبین‌رفتن، پر از دغدغه، از بیرون به درون و هم برعکس، گاهی خراشی می‌شوند و گاهی خراشیده، هم‌‌ همان زن غارهای سرد و تاریک و هم‌‌ همان زیبای آراسته در آیینه، هم شیرین و هم تلخ، هم روشن و هم تاریک، ‌هزار حاشیه می‌توان برایش ساخت، ‌هزار سادگی می‌توان در درونشان یافت، آنها را ساختند تا فراموش نکنند کجای حالشان بودند و از نگاه دیگران و مخاطبان کجای راهند، کجای کارند. مودی و سروندی اذعان کردند که خوشبختانه احساس نزدیکی خوشایندی با مخاطبانشان در رومانی داشتند به‌خصوص آن‌همه خواستن و اشتیاق در نگاه کسانی که شاید پولی در بساط نداشتند؛ اما فهمی عمیق از اثر هنری داشتند. شهر زیبای بخارست سرشار از مهربانی و سادگی و هنر بود با معماری و موزه‌های زیبای ارزشمند. مردمان رومانی بیشتر مخاطب دیداری هنرند تا خریدارش؛ کشوری که هنوز دوره گذار از کمونیست را می‌گذراند و پر است از تضاد...؛ کشوری که به‌سرعت و تخت‌گاز می‌رود به سمت مصرفی‌شدن. این را فروشگاه‌ها و مراکز خرید رنگارنگش با تجمع برندها و شرکت‌ها در یک ساعت اول حضور در این شهر به تو القا می‌کند. رومانی اروپایی حال‌وهوای آسیا را دارد. بخارست شهری مهربان و سهل و ممتنع است. بیش از صد موزه فعال دارد. هرآنچه رومانیایی‌ها در کشورشان دارند؛ هرآنچه از غارت‌های معمول اروپایی‌ها در این کشور مانده، به تماشا گذاشته شده است. اغراق نیست بگویم در هر خیابان به‌سادگی به دو تا سه موزه می‌توانی سرک بکشی و یک دل سیر هنر معاصر، تاریخ و تمدن و فرهنگ کهنشان را ببینی. بخارست ساده است. نوعی از سادگی که با معماری دست‌نخورده‌شان همراه شده و شهر را مهربان و سفر و غربت را امن می‌کند. نمایشگاه به خوبی و خوشی تمام شده بود؛ یک هفته با اتفاقات ریزودرشتی که زیر دست زنان این سرزمین اتفاق افتاده بود. گمانم درست نبود، حادثه بدی اتفاق نیفتاده بود، حتی اگر به نظرم با استانداردهایی که در ذهنم داشتم، فاصله وجود داشت.


منبع: شرق