شب یلدا پس از برجام

شب نشینی سنت قدیمی ایرانیان است. استكانی چای و چند دانه‌ای هم آجیل پیش كشی میزبان است به میهمان. از میان تمام این شب نشینی ها، شب یلدا اعتباری دیگر دارد و قیمتی بالاتر.

پایگاه خبری تحلیلی انتخاب (Entekhab.ir) :  شب نشینی سنت قدیمی ایرانیان است. استكانی چای و چند دانه‌ای هم آجیل پیش كشی میزبان است به میهمان. از میان تمام این شب نشینی ها، شب یلدا اعتباری دیگر دارد و قیمتی بالاتر. هندوانه و انار كه پای ثابت این شب‌اند كمتر از بساط آجیل دست به جیب میزبان می‌برند، با این حال آنها هم در این شب با قیمتی مضاعف به فروش می‌روند. هنوز یك هفته‌ای به شب یلدا مانده است، ولی برای جور كردن هفت قلم آجیل شب چله، باید حساب و كتاب قیمت‌ها را هم داشت.  سال‌هایی كه هنوز، شب یلدا گرفتن آنچنان فراگیر نشده بود، تك و توك اگر خانواده‌هایی به رسم و سنت گذشتگان دور هم جمع می‌شدند، رفع و رجوع كردن آن میهمانی خرج چندانی برنمی داشت، اما از وقتی برپایی شب یلدا در ایران فراگیر شد، قیمت تنقلات این شب هم سر به فلك گذاشت. هنوز یك هفته‌ای به شب یلدا مانده، بسیاری از كسب و كارها، رنگ و لعاب دیگری به خود می‌گیرند. این روزها، فصل رونق میوه فروشی ها، خشكباری‌ها و قنادی‌هاست.  یلدای تلخ  سال‌های ابتدایی دهه نود كه همزمان بود با سال‌های انتهایی دولت دهم، قیمت تنقلات شب یلدا، آنچنان رو به گرانی گذاشت كه خاطره یلدای آن سال‌ها در اذهان عمومی با تلخی نقش بسته است. یلدای سال 91 شبی بود كه سبد خرید مردم در آجیل فروشی‌ها به نصف تقلیل پیدا كرده بود. هر چند قیمت انواع كالاها در آن سال‌ها زیر سایه تورم 35 درصدی بالاتر رفته بود، اما ورشكستگی گسترده كارگاه‌های تولید و كارخانجات، باعث شده بود تا مردم اساسا پولی در جیب نداشته باشند تا بتوانند غم زمستان اقتصادی را در سورچرانی شب چله با شادی تاق بزنند. سایت اقتصاد آنلاین در آذرهمان سال در گزارشی نوشت: «روند تغییر قیمت‌ها نشان می‌دهد، طی سال‌های 86 تا 91 قیمت میوه در آستانه شب یلدا هر سال نسبت به سال قبل بین 30 تا 50 درصد گران شده است.»  یلدای دولت عدالت  بررسی‌های بانك مركزی كه در آستانه شب یلدای سال 1392 منتشر شد، نشان می‌داد كه طی چهار سال فعالیت دولت دهم، میزان هزینه خرید چهار میوه عمده یلدایی به طور میانگین سالانه معادل 32 درصد افزایش داشته است. بر اساس آن گزارش متغیر قیمت هندوانه طی این چهارسال اینگونه بود كه، در یلدای سال 91 معادل 178 درصد، در یلدای سال 90 معادل 30 درصد و در یلدای سال 88 معادل 78 درصد افزایش قیمت داشت، با این حال در یلدای سال 89 معادل 39 درصد ارزان شده بود. به عبارتی، هندوانه‌ای كه در سال 88 كیلویی 900 تومان قیمت داشت، در یلدای سال 91 تا 2500 تومان هم به فروش می‌رسید. انار هم در یلدای سال 91 نسبت به یلدای سال 90 معادل 42 درصد، در سال 90 معادل 12 درصد، در سال 89 معادل 8/0 درصد و در سال 88 معادل 8/8 درصد افزایش قیمت داشت. با این وجود قیمت این میوه شب چله‌ای كه در یلدای سال 88 معادل 2050 تومان بود به 3400 تومان در یلدای سال 91 رسید. تغییرات قیمت سیب قرمز هم اینگونه بود كه در یلدای سال 91 نسبت به سال قبل 24 درصد، در یلدای سال 90 معادل 13 درصد، سال 89 معادل 38 درصد و سال 88 معادل شش درصد افزایشی بوده است. بنابراین سیب از كیلویی 1250 تومان یلدای سال 88 به 3000 تومان در یلدای سال 91 رسید. قیمت پرتقال هم در آن سال صدرنشین جدول قیمت‌ها بود. یك كیلو پرتقال 1100 تومانی در یلدای سال 88 در یلدای سال 91 به قیمت 2600 تومان فروخته می‌شد. در شب یلدای همان سال هر كیلو پسته اكبری 40 هزار تومان، پسته احمدآقایی 38 هزار تومان، مغز فندوق 30 هزار تومان، بادام 35 هزار تومان و بادام زمینی 12 هزار تومان به فروش می‌رسید.  یلدای گران  حداقل دستمزدی كه برای سال 91 به عنوان پایه حقوق ماهانه كارگران پرداخت می‌شد، ماهیانه 375 هزار تومان بود كه با مزایا و برخی دیگر از حقوق به 400 هزار تومان هم می‌رسید. از این مبلغ هم حدود 50 درصد به هزینه‌های مربوط به مسكن خانوارهای اختصاص می‌یافته است. در این صورت در سال 91 اگر یك خانواده چهار نفره كارگری می‌خواست، سور و سات شب چله را فراهم كند، می‌بایست بیش از 100 هزار تومان، از باقیمانده حقوق ماهانه را خرج می‌كرد، به این ترتیب كه، 50 هزار تومان صرف خرید یك كیلو آجیل 4 مغز می‌شد. خرید یك كیلو تخمه كدو، تخمه آفتابگردان و تخمه ژاپنی به شكل مخلوط در هم، 20 هزار تومان خرج بر می‌داشت. 15 هزارتومان صرف خرید شیرینی می‌شد. چهار میوه مرسوم این شب هم 20 هزار تومان خرج بر می‌داشت. به این ترتیب در سال 91 اكثر خانواده‌های ایرانی ترجیح می‌دادند یا شب چله‌ای نداشته باشند یا اگر هم قرار بر دور هم نشینی بوده، سبد خریدهای خود را كوچك‌تر بگیرند. خاطره كسادی شب یلدای سال 91 در ذهن بازار هم مانده است.  یلدایی با طعم امید  یلدای سال 92 یلدای امیدواری هم بود و مردم انگار در این سال دل و دماغ بیشتری برای دورهم نشینی شب چله داشتند. قیمت تنقلات در شب یلدای سال 92 نسبت به زمان مشابه آن در سال قبل 20 درصد كاهش یافته بود. در همان سال مصطفی احمدی، رئیس اتحادیه آجیل و خشكبار تهران در گفت‌وگو با خبرگزاری مهر قیمت هر كیلو گرم آجیل معمولی شب یلدا را ۲۲ هزار تومان و آجیل مرغوب را ۳۸ هزار تومان و قیمت آجیل اعلا را هم ۵۰ هزار تومان اعلام كرده بود. با توجه به نرخ اقلام شب یلدا در سال 92، اگر یك سبد یلدایی را شامل یك كیلوگرم آجیل ۴۰ هزار تومانی، دوكیلوگرم انار ۴ هزار تومانی، دو كیلوگرم هندوانه ۲۵۰۰ تومانی، یك كیلوگرم شكلات ایرانی ۱۰ هزار تومانی، یك كیلوگرم پرتقال ۲۸۰۰ تومانی، یك كیلوگرم سیب ۳۵۰۰ تومانی، یك كیلوگرم خیار ۲۸۰۰ تومانی و یك كیلوگرم شیرینی خشك ۱۲ هزار تومانی در نظر می‌گرفتیم، قیمت این سبد كالایی رد آن سال حدود ۸۴ هزار تومان می‌شد. با وجود اینكه از زمستان سال 92 تاكنون، قیمت محصولات كشاورزی، اعم از میوه‌جات یا خشكبار رشد داشته است، اما این رشد قیمت افسارگسیخته نبوده و در حال حاضر متناسب با نرخ تورم تعیین می‌شود.  یلدای پسابرجام  قیمت سبد یلدایی امسال با توجه به قیمت هر یك از اقلام این سبد عددی معادل 100 تا 300 هزار تومان است. در حال حاضر قیمت هر كیلو پسته اكبری به حدود 50 هزار تومان، بادام به ۶۰ هزار تومان و فندق به ۵۸ هزار تومان رسیده است. آنگونه كه رئیس اتحادیه خشكبار می‌گوید: افزایش قیمت دلار در روزهای گذشته بر قیمت خشكبار به ویژه بخشی كه از خارج وارد می‌شود، كمی تاثیر گذاشت و قیمت آنها را بالا برده اما قیمت برخی از اقلام مانند تخمه ژاپنی ۲۰ تا ۲۵ درصد و پسته ۷ تا ۸ درصد نسبت به سال گذشته كاهش یافته است و در مجموع حدود ۷ درصد كاهش قیمت نسبت به سال گذشته داریم. از سوی دیگر، تخمه كدو ۲۴ تا ۳۱ هزار تومان، بادام هندی ۵۵ هزار تومان، كشمش ۱۵ تا ۲۵ هزار تومان و باسلوق ۲۲ هزار تومان در سطح شهر به فروش می‌رسد. ضمن اینكه قیمت هر كیلوگرم شیرینی‌تر ۱۶ هزار تومان و انواع شیرینی مخلوط ۱۶ هزار تومان است. قیمت‌ها در بازار میوه هم به این شرح است: هر كیلوگرم هندوانه ۴ هزار تومان، هر كیلوگرم پرتقال تامسون شمال بین ۲۸۰۰ تا ۳۵۰۰ تومان، پرتقال جنوب بین ۳۲۰۰ تا ۵۵۰۰ تومان، كیوی بین ۳ هزار تا ۴۲۰۰ تومان، نارنگی بین ۳۲۰۰ تا ۳۸۰۰ تومان، هر كیلو انار 3500 تا 4000 تومان و هركیلو سیب بنا بر نوع آن از 3000 تا 5000 هزار تومان قیمت دارد. بلند‌ترین شب سال هم می‌آید و می‌گذرد، آنچه این میان اهمیت دارد، ارزان كردن شادی برای مردم است.

ارمان

ویدیو مرتبط :
شب یلدا با صدای یلدا،از دلنوشته های یلدا