بسترهای اقتصادی-امنیتی در روابط تهران-مسکو؛ پیام سفر «پوتین» به تهران برای غرب

«الکساندر کنیازف» کار‌شناس سیاسی روس در گفت‌و‌گو با خبرنگار خبرگزاری فارس در دوشنبه، با اشاره به تحولات منطقه‌ای و بین‌المللی سفر «ولادیمیر پوتین» رئیس جمهور روسیه به ایران را بسیار مهم دانست.

به اعتقاد وی، یکی از مهم‌ترین بخش‌های سفر رئیس جمهور روسیه به تهران دیدار با رهبر جمهوری اسلامی ایران بود. در این دیدار نه تنها به مسائل مربوط به همکاری‌های دوجانبه بلکه به موضوعات مهمی نظیر تحولات منطقه و نقش طرف‌های خارجی در آن نیز توجه شد.

کنیازف با بیان اینکه آمریکا در منطقه همواره علیه منافع روسیه و ایران اقدام می‌کند، گفت: رهبری ایران در رابطه با اهداف سیاست‌های آمریکا در خاورمیانه به صورت دقیق گفتند که آمریکایی‌ها در نقشه‌ای بلندمدت، درصددند با تسلط بر سوریه و سپس گسترش کنترل خود بر منطقه، خلأ تاریخی تسلط نداشتن بر غرب آسیا را جبران کنند که این نقشه تهدیدی برای همه ملت‌ها و کشور‌ها و به‌ویژه روسیه و ایران می‌باشد.

به باور این تحلیلگر مسائل سیاسی و امنیتی منطقه، اشاره  رئیس جمهور روسیه بر غیر ممکن بودن اقدامات پشت پرده علیه دوستان از سوی مسکو در تشدید اختلافات میان غرب و روسیه از اهمیت زیادی برخوردار می‌باشد.

وی ادامه داد: در طول تاریخ همیشه وجود دشمن مشترک زمینه‌ای قوی برای ایجاد اتحاد و ائتلاف بوده است. متاسفانه روابط روسیه و ایران با وجود داشتن ظرفیت‌های بسیار عظیم تا این اواخر با یک سری مشکلات رو به رو بوده ولی اکنون با اختصاص اعتبار صادراتی 5 میلیارد دلاری روسیه برای ایران در چارچوب مشارکت صنعتی که 35 پروژه دارای اولویت در عرصه‌های انرژی، ساخت و ساز، پایانه‌های دریایی، انرژی برق و... را فرا خواهد گرفت و همچنین پیشرفت در موضوع تحویل سیستم اس 300 به ایران و سایر توافقات صورت گرفته می‌توانند به طور جدی نه تنها وضعیت روابط دوجانبه بلکه کل منطقه خاورمیانه را تحت تاثیر قرار دهند.

کنیازف با اشاره به موضوع همکاری‌های انرژی 2 کشور، بیان کرد: در این زمینه بحث تامین گاز روسیه و ایران از طریق قفقاز بسیار جالب به نظر می‌رسد. البته چنانچه گاز روسیه به خط لوله گاز ایران-پاکستان موسوم به «صلح» وصل شده و به کراچی، گوادر و خط لوله شمال پاکستان که از سوی شرکت روسی «گازپروم» در حال ساخت می‌باشد برسد، اهمیت موضوع به مراتب بیشتر خواهد شد چرا که خط لوله شمال پاکستان از طریق بزرگراه «قراقروم» به چین خواهد رسید. تحقق چنین یک پروژه‌ای می‌تواند گامی بلند از سوی مسکو و تهران جهت تغییر وضعیت بازار گاز سراسر آسیا باشد.

 کار‌شناس سیاسی روس با بیان اینکه پروژه‌های مورد اشاره حتما با یک سری از مخالفت‌های جدی مواجه خواهند شد، تاکید کرد: موفقیت توافقات اقتصادی و به خصوص انرژی میان روسیه و ایران بیش از همه به اقدامات هماهنگ و پایبندی جدی 2 طرف به تعهداتشان بستگی خواهد داشت.

وی در خصوص اهمیت همکاری‌های انرژی روسیه و ایران در چارچوب دوجانبه و همچنین مجمع کشورهای صادرکننده گاز (GECF)، گفت: ایران یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان نفت و گاز در جهان بوده و هماهنگی در زمینه سیاست‌های انرژی به نفع تهران و مسکو خواهد بود. در حدود یک سال پیش با گروهی از کار‌شناسان موضوع احتمال ایجاد محور ژئوپلیتیکی «مسکو - تهران» را مورد بحث قرار داده بودیم. البته مسکو و تهران در سیاست خارجی خود همیشه به روابط بین خود توجه نشان داده‌اند ولی با توجه به تهدیدات و چالش‌های جدید باید همکاری‌های 2 کشور به سطح راهبردی ارتقاء پیدا کند.

کارشناس روس افزود: چنانچه این اتفاق بیفتد، در بلندمدت می‌توان دور محور مسکو - تهران ایجاد یک اتحاد چند جانبه (با جلب اعضای اتحاد اقتصادی اوراسیا، اتحادیه گمرکی و عضویت ایران در سازمان همکاری‌های شانگهای و انجام تغییر و تحول در عملکرد این ساختار‌ها) را داشت که چنین مشارکت باعث کاهش رقابت داخلی در عرصه‌های صادرات استراتژیک خواهد شد.

کنیازف با بیان اینکه روسیه و ایران به عنوان 2 قدرت منطقه‌ای که در حوزه از نظر ژئواستراتژیک حساس دریای خزر دارای مرز مشترک می‌باشند، اظهار داشت: مسکو و تهران در رابطه با مسائلی نظیر حق حاکمیت، استقلال، عدم مداخله در امور داخلی کشور‌ها و عدم حضور طرف‌های فرامنطقه‌ای در اختلافات خاور نزدیک و میانه و آسیای مرکزی و قفقاز دارای مواضع همسان می‌باشند که این موضوع آن‌ها را وادار به مشارکت نزدیک سیاسی می‌کند. ضمن هماهنگی استراتژی منطقه‌ای خود، دو کشور می‌توانند نقش به مراتب مهم تری در شکل دادن نظم جدید و ساختارهای مربوطه اجرایی در بسیاری از زمینه‌های سیاست‌های منطقه‌ای بازی کنند.

وی با اشاره به توافق هسته‌ای وین و لغو تحریم‌های علیه ایران، گفت: نباید از بحث «لغو تحریم‌ها» انتظار هموار شدن روابط جمهوری اسلامی با آمریکا را داشت؛ بحث هسته‌ای نیز به عنوان ابزار فشار روی تهران استفاده شده است. بنابراین با در نظر گرفتن هر احتمالی، به اعتقاد بنده برنده اصلی کسی خواهد بود که بدون انتظار صدور مجوز از سوی واشنگتن و یا سازمان ملل متحد روابط و همکاری خود با ایران را دنبال خواهد کرد. دیگر نباید به اصطلاح «عامل ایران» از سوی برخی از دوایر روسیه به عنوان فرصت چانه زنی با غرب دانسته شود.

کار‌شناس سیاسی روس در ادامه این بحث تصریح کرد: متاسفانه در داخل هم روسیه و هم ایران مبارزه بین نخبگان پایبند به منافع ملی و نخبگان اقتصادی غربگرا وجود دارد. معلوم است که گروه‌های داخلی وابسته به غرب مخالف مشارکت استراتژیک روسیه و ایران می‌باشند.

گروه‌های لابی آمریکا، اسرائیل و برخی از متحدان آن‌ها (ضمنا گروه‌های که در راستای منافع عربستان سعودی و قطر اقدام می‌کنند طی مدت‌های اخیر فعال شده‌اند) در مسکو از قدرت تاثیرگذاری نه تنها روی تصمیمات گروه‌های مالی و اقتصادی جداگانه و همچنین شرکت‌های دولتی برخوردارند بلکه در «حل و فصل» مسائل کاملا سیاسی نیز سهم می‌گیرند.

وی تصریح کرد: به صورت طبیعی برای آمریکا و متحدان آن در خاورمیانه همکاری‌های استراتژیک بین ایران و روسیه بسیار نامطلوب می‌باشد. لابی‌های غربگرا در تهران نیز دست روی دست نگذاشته و بار‌ها علیه روابط دوجانبه کارشکنی استراتژیک انجام داده‌اند. نتیجه فعالیت لابی‌های غربگرا در مسکو و تهران به طور قابل توجهی بر سطح اعتماد متقابل نخبگان سیاسی و مالی 2 کشور تاثیر گذاشته است.

به گفته وی، البته ناگفته نماند که برخی از نخبگان سیاسی روسیه نیز نسبت به رشد روزافزون نفوذ منطقه‌ای ایران حسادت می‌ورزند که این موضوع نیز به نوعی غیر قابل انکار می‌باشد.

کارشناس روس اظهار داشت: امید است که سفر پوتین به تهران و مذاکرات صورت گرفته بین مقامات عالی 2 کشور منجر به همگرایی و نزدیکی مواضع روسیه و ایران شود  و تاثیر لابی‌های غربگرا در هر 2 کشور را به حداقل خواهد رسد.

کنیازف در پایان افزود: امروز همکاری‌های موثر نظامی روسیه و ایران بسیاری را در غرب وحشت زده کرده و تردیدی نیست چنانچه 2 کشور در عرصه حساس نظامی قادر به تعامل موفقیت آمیز باشند پس در عرصه‌های دیگر از جمله اقتصاد می‌توانند به دست آوردهای خوبی نائل شوند.

انتهای پیام/ح

http://fna.ir/VXLOMZ

ویدیو مرتبط :
عزم تهران و توکیو برای گسترش روابط اقتصادی