عمر البشير؛ از حضور بر شانه‌هاي ايران تا هم‌آغوشي با سعودي‌ها

عمر البشير؛ از حضور بر شانه‌هاي ايران تا هم‌آغوشي با سعودي‌ها

آنا/ متن پيش رو در آنا منتشر شده و انتشار آن به معني تاييد تمام يا بخشي از آن نيست.

در جهان عرب پس از سوريه دوستي نزديک‌تر از حکومت «عمر البشير» براي ايران سراغ نداشتيم. سودان حتي اين اواخر تبديل به شريکي غير علني در «محور مقاومت» شده بود تا جايي‌که روابط استراتژيک اين دولت با ايران خشم مقام‌هاي عربستان و اسرائيل را برانگيخته بود.
روزنامه «الاخبار» در گزارشي نوشت: تل‌آويو، خارطوم را متهم کرده بود که سلاح ايران را در اختيار مقاومت فلسطين در نوار غزه قرار مي‌دهد. دامنه اين اتهامات و در نتيجه تهديدات سودان تا جايي ادامه يافت که اسرائيل در سال 2012 اقدام به حمله هوايي به کارخانه مهمات‌سازي «يرموک» واقع در جنوب شهر خارطوم کرد.
در همان زمان، «احمد بلال عثمان» وزير فرهنگ و اطلاع‌رساني سودان، اسرائيل را مقصر اين انفجار دانست و اعلام کرد انفجار کارخانه، به‌دنبال حمله هوايي چهار فروند جنگنده اسرائيلي رخ داده است.
ميان اين حمله و يکي از اسناد محرمانه‌اي که «ويکي‌ليکس» چندي پيش از عربستان افشا کرده بود، ارتباط وجود دارد. در اين سند که بر آن عبارت «فوق محرمانه» حک شده است، ديپلمات‌هاي سعودي در سفارت عربستان در خارطوم هشدار دادند که مقاديري تجهيزات هسته‌اي از ايران به فرودگاه خارطوم ارسال و در آنجا تخليه شده است.
«الاخبار» مي‌افزايد: مهم‌ترين شکاف در روابط ميان سودان و عربستان در آگوست سال 2013 به‌وجود آمد. «عمر البشير» که به مراسم تحليف «حسن روحاني» رئيس‌جمهوري ايران دعوت شده بود، در اين مراسم غايب بود. هواپيماي «عمر البشير» براي ديداري رسمي و دو روزه راهي تهران شد ولي عربستان بنا به «درخواست توقيف» دادگاه جنايات کيفري، به هواپيماي «البشير» اجازه نداد در مسير پرواز به ايران از حريم هوايي عربستان عبور کند و وي مجبور به بازگشت به سودان شد.
اين اهانت باعث نشد تا «البشير» پس از گذشت يک سال از نزديکي روابط، نخستين سيگنال‌هاي کاهش روابط با تهران را ارسال و به طمع بهبود روابط اقتصادي اين کشور فقير و جنگ‌زده دست نياز به سوي رياض دراز نکند.
هواپيماي «عمر البشير» براي ديداري رسمي و دو روزه راهي تهران شد ولي عربستان بنا به «درخواست توقيف» دادگاه جنايات کيفري، به هواپيماي «البشير» اجازه نداد در مسير پرواز به ايران از حريم هوايي عربستان عبور کند و وي مجبور به بازگشت به سودان شد.
«البشير» با هدف اقناع سعودي‌ها به پذيرش توبه‌اش، فرمان‌هايي صادر کرد. در سپتامبر سال 2014 سخنگوي وزارت امورخارجه سودان خبر از بستن دفتر فرهنگي ايران داد و اعلام کرد که اين دفتر به‌دليل تهديد امنيت فکري و اجتماعي سوداني‌ها بسته شده است. اين دست اقدامات ضد شيعي باعث شد تا پاي «البشير» به جده و رياض باز شود. هم‌زمان با اعلام خبر بسته شدن دفتر فرهنگي ايران، هواپيماي رئيس‌جمهوري سودان در فرودگاه جده بر زمين نشست و «البشير» با ادعاي اينکه سفرش براي انجام مناسک حج بوده است، به گشت و گذار در عربستان سعودي پرداخت.
وي در مصاحبه با روزنامه «الشرق‌الاوسط» مواضع قاطعانه‌اي عليه ايران مطرح کرد و در مقابل به حمايت از مواضع سعودي‌ها پرداخت. «البشير» همچنين کاهش روابط ميان رياض و خارطوم در زمان افزايش همکاري‌ها ميان سودان و ايران را توجيه کرد.
«الاخبار» نوشت: در جنگ يمن، فرصتي براي سودان به‌وجود آمد تا «ارتباط ناگسستني» خود با سعودي‌ها را اثبات کند و به‌دنبال آن، حجم سرمايه‌گذاري در سودان به‌وسيله رياض افزايش يابد. همانگونه که اسناد منتشر شده به‌وسيله رسانه‌هاي سوداني نشان مي‌دهد، «البشير» نيازمند اثبات کردن خود بود.
در سند محزمانه‌اي با عنوان «سودان و توفان قاطعيت» که به‌وسيله «خالد حميدان» رئيس دستگاه اطلاعاتي عربستان و چند روز پس از آغاز عمليات «توفان قاطعيت» امضا شده بود، آمده است: «حميدان» بدون نام بردن از فردي خاص، به‌نقل از منبعي مي‌گويد سودان مدت‌هاي طولاني هم‌پيمان قوي ايران در منطقه به‌شمار مي‌رفت، کشوري که تهديدي براي امنيت پادشاهي عربستان و منطقه است و کمک‌هاي نظامي زيادي به حوثي‌ها (جنبش انصارالله) انجام داده است، نيروهاي خود را از جيبوتي به يمن ارعزام کرده است.
در اين سند آمده است: گزارش‌هاي اطلاعاتي نشان مي‌دهند که «عمر البشير» شخصيتي است که نمي‌توان به وي اعتماد کرد و دوست دارد با برگ‌هاي برنده خود بازي کند. اعلام ائتلاف با پادشاهي عربستان در ملا عام و حفظ روابط محرمانه با ايران ازجمله مواردي است که بي‌اعتمادي به «البشير» را اثبات مي‌کند.
در سند محرمانه سعودي‌ها توصيه‌هاي زير مطرح شده است:
- کميته عالي دستگاه اطلاعاتي بايد پرونده سودان و نقش آن در عمليات «توفان قاطعيت» را بررسي کند
- هشدار درباره کشف هرگونه سند جنگي درباره طرح‌هاي پادشاهي براي مبارزه با حوثي‌ها از طرف سوداني‌ها
- حفاظت از فرماندهان نظامي سعودي و اتخاذ سياست «نفس عميق» در مواجهه با سودان
«الاخبار» در اين گزارش مي‌افزايد: هم‌زمان با آغاز جنگ در يمن، «سلمان بن عبدالعزيز» پادشاه عربستان از «عمر البشير» خواست تا از عمليات نظامي کنار بکشد. چند روز بعد رياض «عبدالرحمان فضلي» وزير کشاورزي خود را به سودان فرستاد و خواستار گسترش همکاري‌هاي دوجانبه در عرصه سرمايه‌گذاري و کشاورزي در خاک سودان شد. سرمايه‌گذاري‌اي که انتظار مي‌رود تا سال 2016 به مبلغي بالغ بر 15 ميليارد دلار افزايش يابد.
گزارش‌هاي اطلاعاتي نشان مي‌دهند که «عمر البشير» شخصيتي است که نمي‌توان به وي اعتماد کرد و دوست دارد با برگ‌هاي برنده خود بازي کند. اعلام ائتلاف با پادشاهي عربستان در ملا عام و حفظ روابط محرمانه با ايران ازجمله مواردي است که بي‌اعتمادي به «البشير» را اثبات مي‌کند.
در اواسط اکتبر گرداني از ارتش سودان شامل 300 سرباز و افسر، خود را به بندر «عدن» واقع در جنوب يمن رساندند. در اين زمان، «حسين اميرعبداللهيان» معاون وزير امورخارجه ايران به سودان هشدار داد که از اقدامات خود در يمن سودي نخواهد برد. در مقابل اين اظهارنظر ديپلماتيک، خارطوم از زبان «ابراهيم غندور» وزير امورخارجه سودان اعلام کرد که موضع سودان همان موضع کشورهاي عضو اتحاديه عرب است.
اتحاديه عرب خواستار عقب‌نشيني جنبش «انصارالله» از سراسر خاک يمن است و با مشروع خواندن حکومت «عبد ربه منصورهادي»‌ رئيس‌جمهوري مستعفي و فراري اين کشور، تلاش مي‌کند تا وي را به قدرت بازگرداند.
«البشير» آخرين فردي است که از مشارکت سودان در ائتلاف (عربي) حمايت کرد و موضع کشورش را در اين‌باره ثابت و منطبق بر الزامات اخلاقي خواند. وي هفته گذشته در خلال بازديد از مقر نيروهاي مسلح سودان گفت: سودان موضعي منفي نسبت به موضوعات مختلف کشورهاي عربي ندارد.
پادشاه عربستان روز سه‌شنبه در رياض از «عمر البشير» رئيس‌جمهوري سودان و هيئت همراهش استقبال کرد. در اين ديدار دو طرف به بررسي روابط دوجانبه و راه‌هاي افزايش همکاري ميان دو کشور و برخي موضوعات مهم منطقه‌اي پرداختند.
پس از اين جلسه، چهار يادداشت تفاهم ميان پادشاهي عربستان و دولت سودان امضاء شد. اين توافق‌ها شامل آغاز فوري درمان بيماران شيميايي، احداث نيروگاه برق 1000 مگاواتي در اطراف درياي سرخ، توافق دوجانبه بر سر مهار بحران کمبود آب و خشکسالي در سودان از سال 2015 تا 2020 و برخي ديگر از توافق‌ها در حوزه انرژي، اقتصاد، امور مالي و کشاورزي مي‌شود.

ویدیو مرتبط :
شانه منجمد یا شانه یخ زده چیست؟ بررسی علت شانه درد و شانه یخ زده