کتاب‌های تاریخی آمریکا و انگلیس در چنبره مردان

خبرگزاری کتاب ایران/ نتایج تحقیقاتی درباره عناوین کتاب‌های تاریخی منتشر شده در سال گذشته در آمریکا نشان می‌دهد قریب به‌اتفاق محتواهای این گونه آثار بیشتر به مورخان و موضوعات تاریخی مردانه معطوف است.
 بر پایه مطالعات انجام شده توسط مرکز ژورنال آن‌لاین «اسلیت» (Slate)، کتاب‌های تاریخی مورد پسند عامه هم‌چنان به موضوعات تاریخی معطوف است به‌گونه‌ای که سه چهارم آثار منتشر شده در سال گذشته در آمریکا توسط مردان نوشته شده است؛ کارشناسان تاریخ هم‌چنین بر این باور هستند که چنین کتاب‌هایی در انگلستان نیز به‌شدت گرایش‌های جنسیتی دارند.

مرکز «اسلیت» برای انجام تحقیقات خود 614 عنوان تاریخی مورد استقبال عامه را که سال گذشته در آمریکا توسط 80 ناشر مختلف به چاپ رسیده است مورد بررسی قرار دادند و دریافتند که 75.8 درصد از آن‌ها توسط مردان به رشته نگارش درآمده‌اند.

به‌عنوان نمونه، بیشتر کتاب‌های زندگی‌نامه‌ای که 21 درصد کل آثار تاریخی را تشکیل می‌دهند، توسط مردان و درباره آن‌ها نوشته شده است. 71.7 درصد از این گونه کتاب‌ها با محوریت شخصیت‌های مرد بوده‌اند و 87 درصد این آثار را مردان نوشته‌اند. در همین حال، زندگی‌نامه‌هایی درباره زنان تاریخ به طور تقریبی تماما توسط زنان نوشته شده و تنها 6 درصد از مردان نویسده اثری درباره زنان تاریخ را منتشر کرده‌اند.

بنابراین مطالعات وضعیت در انگلستان در همین حدود است. آمار منتشر شده توسط مرکز «نیلسون بوک‌اسکن» نشان می‌دهد که تنها 4 زن نویسنده در سال گذشته جزو 50 نویسنده آثار پرفروش تاریخی بوده‌اند که فقط 2 تن از آنان جزو 10 نفر نخست معرفی شده‌اند؛ «مری بیرد» با SPQR جایگاه چهارم، «کرولین مورهد» با «دهکده رازها» جایگاه هشتم.

هم‌چنین تحقیقاتی دیگر نشان داده است که در سال 2014 تمامی 10 اثر نخست پرفروش کتاب‌های تاریخی درباره جنگ در انگلستان را مردان تولید کرده‌اند در حالی 2 زن فقط در حوزه تاریخ عمومی توانسته‌اند جزو 10 نویسنده نخست و در حوزه تاریخ و خاطرات سیاسی 3 نویسنده زن توانسته‌اند جزو 10 نویسنده نخست قرار بگیرند.

در همین حال با بررسی‌های انجام شده بر 57 کتاب منتشر شده در زمینه تاریخ، سیاست و جنگ در سال 2015 انگلستان 13 اثر به قلم زنان بوده و یک زن نویسنده دیگر فقط به‌عنوان کمک‌نویسنده مطرح شده است.

در پاییز گذشته در فهرست جایزه ادبی آثار غیرداستانی «ساموئل جانسون» از میان 12 نویسنده انتخاب شده تنها یک تن از آنان زن بوده که همین امر موجب شد تا موسسات «نیو استیتسمن و ویراگو» جایزه ویژه‌ای را تحت نام «جایزه زنان نویسنده در حوزه سیاست و اقتصاد» با هدف هویت‌بخشی، تشویق و معرفی نویسندگان جدید زن بنیان بگذارند.

«آلکس فون تانزلمن»، مورخ و نویسنده کتاب «تابستان سرخپوستی: راز تاریخ زوال یک امپراطوری» و «گرمای سرخ: توطئه، قتل و جنگ سرد در کارابین» گفته است که گرایش‌های جنسیتی در بازار نشر کتاب‌های تاریخی موضوعی است که در انگلستان هم‌چنان شیوع دارد.

وی می‌گوید: «هم‌چنان این حس وجود دارد که کتاب‌های جدی تاریخی توسط مردان نوشته می‌شود – کتاب‌هایی درباره جنگ و یا سیاست – و این‌که زنان بهتر است بیشتر به مدگرایی، زندگی‌نامه‌نویسی یا ملکه‌ها بپردازند. این نکته نگران کننده به‌نظر می‌رسد.»

«ایموژن رابرتسون» مدیر انجمن تاریخی‌نویسان انگلستان با تائید سخنان «تانزلمن» تصریح می‌کند: «از نظر من تفکیک جنسیتی به طرز وحشتناکی خودنمایی می‌کند؛ به‌ویژه زمانی که می‌بینید موضوعات مورد انتظار از نویسندگان زن چیست: مردان درباره تاریخ‌ها بزرگ و گسترده، دیدگاه‌ها‌ی تجددخواهانه جهانی نوشته و معمولا جنگ جهانی دوم را مال خود می‌دانند. و زنان تنها اجازه دارند درباره زنان و موضوعات زنانه بنویسند.»

وی می‌افزاید: «نمی‌توانم بگویم که مشکل از این‌جا است که ناشران آثار تاریخی زنان را رد می‌کنند یا به زنان پیشنهاد نوشتن چنین موضوعاتی داده نمی‌شود بلکه زنان تاریخ‌نگار می‌خواهند صداهایی را که در گذشته نادیده گرفته شده بود، اکنون شنیده شود.»

درمقابل برخی ناشران می‌گویند مشکل عمیق‌تر، مساله نشر و ناشران است و گمنامی تاریخ‌نگاران زن را یکی از دلایل کمبود آثار نوشته شده توسط آنان می‌دانند و به‌عنوان مثال به فقدان حضور مورخان زن اشاره می‌کنند. «تانزلمن» با تائید آن می‌گوید: «هنوز موانع بسیاری وجود دارد. برخی فکر می‌کنند اگر یک مورخ زن را در یک برنامه تلویزیونی شرکت دهند فقط با هدف تزئین آن برنامه است.»



منبع: خبرگزاری کتاب ایران