مصاحبه با برنده جایزه‌ی ترویج علم ایران در شماره جدید مجله نجوم

پارس اسکای/ شانزدهمین جایزه‌ی ترویج علم ایران در مراسم پایانی هفته‌ی ترویج علم به فعالان این حوزه اهدا شد. و امسال نیز همچون سال‌های گذشته، نجوم سهمی از جوایز ترویج علم داشت. در میان جوایز اهدا شده، جایزه‌ی فعالیت‌های نوآورانه‌ی ترویجی به ویژه در زمینه‌ی نجوم، به بابک امین‌تفرشی منجم آماتور و سردبیر سابق ماهنامه‌ی نجوم و مدیر و موسس پروژه‌ی بین‌المللی جهان در شب (توآن) اهدا شد. به این بهانه در این شماره سیاوش صفاریان‌پور گفت‌وگوی اختصاصی با بابک امین‌تفرشی داشت و با او درباره فعالیت‌هایش در دو دهه اخیر و نگاهش به موضوع ترویج علم گفت‌و‌گو کرد. همچنین در بخش تازه‌ها می‌توانید خبر کامل جوایز ترویج علم ایران در سال 1394 را بخوانید.

100 سال نسبیت عام
پاییز امسال صدمین سالگرد ارائه نظریه نسبیت عام است. به این بهانه نگاهی داشتیم به این موضوع و دکتر سپهر اربابی در مقاله‌ای کامل مروری بر پیدایش نسبیت عام اینشتین و تلاش‌ها برای تایید آن پرداخته است. در ابتدای این مقاله چنین آمده است: «100 سال پیش در چنین روزهایی در نوامبر سال 1915، اینشتین نظریه‌ی نسبیت عام را طی چند مقاله به فرهنگستان علوم پرویس ارائه کرد. این نظریه در امتداد تفکری بود که به نسبیت خاص منجر شده بود؛ این بار با دیدگاهی جامع‌تر؛ اینشتین مجدداً تحولی در دنیای علوم ایجاد کرد؛ این بار با دامنه‌های بسیار وسیع‌تر. تا به امروز نه تنها ذره‌ای از اهمیت نسبیت عام در فیزیک کاسته نشده است، بلکه رد پای آن در تمامی شاخه‌های اخترفیزیک و کیهان‌شناسی به چشم می‌خورد. در بسیاری از پدیده‌های اخترفیزیکی اثرات نسبیتی وجود دارد و بدون به‌کارگیری معادلات نسبیت عام نمی‌توان به توصیف درستی از آنها رسید.»

در جست‌وجوی امواج گرانشی
وجود امواج گرانشی را یکصد سال پیش آلبرت اینشتین در نظریه‌ی نسبیت عام مطرح کرد. اما تاکنون به کمک آزمایشگاه‌های بزرگ زمینی، آثاری از آن آشکار نشده است. ردیابی امواج گرانشی به دانشمندان کمک می‌کند تا از رازهای بزرگی مانند ماهیت سیاهچاله‌ها پرده بردارند. آذرماه امسال با پرتاب فضاپیمای «رهیاب لیسا»، بخشی از تلاش‌های 24 ساله‌ی گروهی از دانشمندان و مهندسان سازمان فضایی اروپا به نتیجه می‌رسد. این فضاپیما قرار است فناوری‌ لازم برای ردیابی امواج گرانشی را در فضا بیازماید. محمدرضا رضایی در این مقاله نگاهی داشته به این ماموریت فضایی و فناوری‌های مهم به کار رفته در این کاوشگر را توضیح داده است.

پایان سرگردانی
تماشای آسمان شب پر ستاره همیشه الهام بخش بسیاری از رصدگران و علاقه‌مندان به نجوم است. در این میان شهاب‌هایی که گهگاه در آسمان ناگهان درخشان و سپس محو می‌شوند. داستان وقتی جذاب و هیجان‌انگیز می‌شود که در یک روز و ساعت خاص، تعداد شهاب‌ها در آسمان بسیار زیاد می‌شود. محمد نیلفروشان در این مقاله به ماجرای ذرات کوچکی پرداخته است که قدمتی به اندازه تاریخ منظومه شمسی دارند و با برخورد به جو زمین و تبدیل به شهاب، پرونده‌شان برای همیشه بسته می‌شود. و اینکه چطور بارش شهاب شکل می‌گیرد

10 ماموریت نجومی
رصد آسمان پاییزی در شب‌های سرد و طولانی آن لذت رصد را دوچندان می‌کند. به همین سبب در این شماره، مقاله رصدی به قلم محمدصالح تیمار چشم می‌خورد که در آن 10 جرم جذاب و دیدنی آسمان پاییز معرفی و راهنمای رصد آن نیز اشاره شده است. ابزار مناسب برای رصد این اجرام دوربین‌های دوچشمی و تلسکوپ‌های متوسط هستند و به ابزار‌های بسیار بزرگ نیاز نیست. همچنین اجرام طوری انتخاب شده‌اند که برای رصدشان به کمک نقشه‌ی آسمان کار سختی در پیش نداشته باشید.