دندانهای پوسیده چالشی که ریشه در فقر فرهنگی و زیرساخت های ضعیف درمانی دارد

ابعاد پوسیدگی های دندان در کشورهای در حال توسعه به اندازه ای وسعت یافته که به صورت همه گیری درآمده و اگر به آن توجه نشود هر روز به تعداد مبتلایان افزوده می شود.
براساس گزارش مؤسسه های سلامت عمومی و سازمان بهداشت جهانی، در 9 کشور صنعتی میزان شیوع پوسیدگی 30 تا 50 درصد است در حالی که میزان شیوع پوسیدگی در کشورهای در حال توسعه بسیار بالاتر است و این مهم با اصلاح فرهنگ زندگی، ارتقاء بهداشت فردی و تقویت زیرساخت ها و امکانات درمانی رابطه مستقیم دارد.
بهداشت دهان و دندان از مولفه های مهم بهداشت عمومی است که در سلامت افراد تأثیر به سزایی دارد و لازم است آگاهی مردم در این خصوص رفتارهای مراقبتی آن افزایش یابد.
امروزه کمتر کسی را می توان یافت که در طول زندگی خود، برای اقدامات درمانی به مراکز دندانپزشکی به ویژه کشیدن دندان های معیوب مراجعه نکرده و از نزدیک معضلات این بخش را لمس نکرده باشد.
نبود بسته های حمایتی بیمه ای مناسب و هزینه های هنگفت دندانپزشکی نیز ازعوامل مهم در مراجعه دیرهنگام برای انجام خدمات درمانی مناسب در این بخش است.
اجرای برنامه تحول نظام سلامت که از اردیبهشت سال 93 آغاز شده، با تعریف بسته خدمتی دندانپزشکی در بهار امسال برای نخستین بار نگاه عمیق و برنامه محور را به خدمات دندانپزشکی مطرح کرد، اما با وجود راهبردهای تعریف شده ، آهنگ اجرای این گام کند است.
به گفته دکتر سید حسن قاضی زاده هاشمی، وزیر بهداشت و درمان و آموزش پزشکی در سفر اخیر به استان مرکزی ، راهبردهای تعیین شده در گام دندانپزشکی از موضوعات مهم برای حوزه سلامت و دولت است اما کار در این بخش بسیار سخت است و عملا اتفاق جدی رخ نداده و پیشبرد این اهداف نیازمند تقویت سهم دولت در خدمات دندانپزشکی است.
وی اظهارکرد: درحال حاضر تنها 10 درصد از خدمات دندانپزشکی در حوزه دولتی است و 90 درصد این خدمات توسط بخش خصوصی ارائه می شود و برای تسریع در راهبردهای گام دنداپزشکی در قدم نخست ایجاد و تجهیز سه هزار کلینیک دندانپزشکی و بخش های درمان دولتی در دستور کار قرار گرفته است.
استان مرکزی نیز در موضوع بسته خدمتی گام دندانپزشکی برنامه تحول نظام سلامت همچون سایر نقاط کشور با مشکلات ساختاری مواجه است و اقدامات برای تقویت زیرساخت ها و امکانات دولتی و فراهم کردن بستر اجرای این بسته در دست پیگیری است.
معاون درمان دانشگاه علوم پزشکی اراک گفت: برنامه تحول سلامت در حوزه دندانپزشکی در قالب سمیناری که به زودی در مشهد برگزار خواهد شد، بررسی می شود و مولفه های اجرایی آن در استان مرکزی کلید خواهد خورد.
دکتر حسین سرمدیان با بیان اینکه زیرساخت های لازم برای اجرای این طرح تا حدودی در این استان آماده شده است افزود: عمده هدف این طرح به بحث مهم پیشگیری اختصاص دارد که تحقق آن نیازمند بازه زمانی طولانی است.
وی اظهار کرد: ضعف فرهنگ پیشگیری و آموزش مراقبت بهینه از دهان و دندان از سنین پائین ،عامل اصلی در مقوله آسیب ها و بیماری های دهان و دندان است و علاوه بر تهدید سلامت فرد، به نوبه خود هزینه های زیادی را بر نظام درمانی و اقتصاد جامعه و خانواده ها تحمیل می کند.
معاون دانشکده دندانپزشکی استان مرکزی نیز گفت: هم اکنون 100 دانشجو در رشته دکترای پیوسته دندانپزشکی در این دانشکده مشغول به تحصیل هستند که از این تعداد 27 دانشجو امسال جذب شده اند.
دکتر حامد بنی مصطفایی افزود: استان مرکزی در رشته دندانپزشکی عمومی با توجه به معیار جمعیتی کمبود ندارد و نگرانی که در سال های آتی به وجود می آید فقدان فرصت کاری برای دانش آموختگان این رشته است.
وی، کمبود رشته های تخصصی دندانپزشکی در استان را شامل ارتودنسی، پروتز، جراحی فک، اطفال، ترمیم، عصب کشی و تشخیص بیماریهای دهان و دندان عنوان کرد.
دکتر بنی مصطفایی توضیح داد: بیشتر پزشکان متخصص در قالب طرح به استان وارد می شوند و بعد از گذشت دو تا سه سال به شهرستان مورد نظر باز می گردند اما در طرح تعهد خاص که برای متخصصان بومی در نظر گرفته شده است این افراد با تعهد 9 ساله در استان ماندگار می شوند.
معاون دانشکده دندانپزشکی استان مرکزی گفت: هم اکنون هیچ کلینیک ویژه دندانپزشکی عمومی که زیر نظر مجموعه علوم پزشکی اراک به صورت دولتی اداره شود وجود ندارد و بر اساس دستور وزیر بهداشت راه اندازی این نوع کلینیک ها در برنامه توسعه ای دولت قرار دارد.
دکتر مصطفایی، بالا بودن تعرفه خدمات دندانپزشکی را از علت های اصلی مراجعه کمتر مردم به مراکز دندانپزشکی عنوان کرد و افزود: فقدان چتر حمایتی بیمه ها باعث شده تا عامه مردم معاینه و درمان مشکلات دهان و دندان را در اولویت دست چندم قرار دهند و فقط در مواقع ضرورت و اورژانس به دندانپزشک مراجعه کنند.
وی اظهار کرد: هزینه یک دندان تخریب شده با خدمات عصب کشی و جراحی، 10 میلیون ریال است که تامین و پرداخت این مبالغ با میانگین درآمد خانوارها در استان همخوان نیست و لازم است تا حمایت های بیمه ای در این خصوص لحاظ شود.
مسئول روابط عمومی مدیریت درمان تامین اجتماعی استان مرکزی هم گفت: در درمانگاه های وابسته به این سازمان در استان خدمات دندانپزشکی شامل کشیدن، جرم گیری و پر کردن سطحی به مراجعان ارایه می شود.
علی اصغر دستجانی افزود: در کلانشهر اراک سه دندانپزشک در پلی کلینک تامین اجتماعی و درمانگاه شماره سه در طول هفته به مراجعان خدمات دندانپزشکی ارایه می کند.
وی اظهار کرد: علاوه بر مراجعه مستقیم بیمه شدگان تامین اجتماعی، این افراد همچنین می توانند از خدمات درمان غیرمستقیم( خرید خدمت بیمه) بهره مند شوند و با مراجعه به مراکز تخصصی طرف قرار داد، درمان مورد نظر را انجام دهند.
وی گفت: علاوه بر اراک، درمانگاه ها و واحدهای درمانی تحت پوشش تامین اجتماعی در ساوه، محلات و خمین نیز خدمات دندانپزشکی به مراجعه کنندگان ارائه می کنند.
کارشناس مسئول بهداشت دهان و دندان مرکز بهداشت استان مرکزی هم گفت: درحال حاضر به طور متوسط هر کودک پنج ساله، شش دندان پوسیده دارد که نتیجه سهل انگاری والدین و کم توجهی به رعایت بهداشت دهان و دندان است.
دکتر مژگان میرشفیعی افزود: مجموعه ای از علل که عمده آن نبود نظام مراقبتی دهان و دندان، کم توجهی والدین به مسواک زدن و رفتارهای نادرست تغذیه و استفاده زیاد از مواد شیرین در سبد غذایی است، موجب شده تا 70 درصد کودکان این استان با معضل پوسیدگی دندان دست و پنجه نرم کنند.
وی توضیح داد: تصور غلط عامه مردم بر این است که دندان شیری نیاز به نگهداری ندارد چرا که فکر می کنند دندان شیری با خراب شدن می افتد و دندان دایم جایگزین آن می شود و از آن به بعد باید نگهداری جدی از دندان ها آغاز شود.
وی اضافه کرد: پوسیدگی دندان در بین همه اقشار جامعه وجود دارد اما کودکان به علت نوع تغذیه، بیشتر در معرض بیماری دهان و دندان قرار دارند و در صورت کم توجهی زمینه ابتلا به سایر بیماری ها را در آنان فراهم می کند.
وی گفت: به منظور جلوگیری از روند پوسیدگی دندان در کودکان، تفاهم نامه همکاری بین وزارتخانه های آموزش و پرورش و بهداشت و درمان منعقد شده تا برخی خدمات درمانی به کودکان به صورت رایگان انجام گیرد.
وی افزود: درسال 1385 در اجرای این تفاهم نامه 30 درصد هزینه خدمات دندانپزشکی به کودکان توسط والدین پرداخت می شد که از آذرماه سال گذشته به دلیل اهمیت بهداشت دهان و دندان، این کار به طور کامل رایگان می شود.
معاون تربیت بدنی و سلامت اداره کل آموزش و پرورش استان مرکزی نیز گفت: طرح وارنیش فلوراید تراپی با مشارکت دانشگاه علوم پزشکی اراک برای دومین سال متوالی در مدارس ابتدایی استان مرکزی درحال انجام است.
مهدی دمنه افزود: این طرح از ابتدای مهرماه سال جاری با در نظر گرفتن 28 پایگاه ثابت و 12 پایگاه سیار ویژه دانش آموزان زیر دوازده سال استان مرکزی در دوره ابتدایی آغاز و تا پایان سال تحصیلی ادامه دارد.
دمنه گفت: وارنیش فلوراید همانند یک ژل با غلظت بالای فلوراید روی سطح دندان کودکان دبستانی کشیده می شود و با مقاوم کردن دندان از آسیب های جدی به آن محافظت می کند.
معاون تربیت بدنی و سلامت اداره کل آموزش و پرورش استان مرکزی گفت: استفاده دو نوبت متوالی از وارنیش فلوراید تا 40 درصد مانع از پوسیدگی دندان می شود، این در حالی است که می توان با استفاده از روش های کاربردی دیگر، نظیر آموزش روش های رعایت بهداشت دهان و دندان به خصوص نحوه صحیح مسواک زدن و شناسایی دندان هایی که شیارهای عمیق دارند با انجام فیشور سیلنت آنها را پر کرد تا پوسیده نشوند.
دمنه توضیح داد: پرکردن دندان شش یا آسیای اول که در سن شش سالگی رویش پیدا می کند، می تواند اثربخشی وارنیش فلوراید را 80 درصد افزایش داده و از میزان پوسیدگی دندان کم کند.
وی با بیان اینکه بهترین زمان برای کنترل این بیماری ها، سنین کودکی و یکی از بهترین مکان ها جهت دسترسی به این گروه سنی مدارس ابتدایی است، گفت: پیش از این در طرح های مراقبتی دهان و دندان دانش آموزان از روش دهان شویه سدیم فلوراید استفاده می شد.
وی گفت: ارتقاء بهداشت، افزایش سطح آگاهی دانش آموزان و والدین، نظارت و کنترل مراکز بهداشت بر وضعیت تغذیه، اختصاص مراکز درمانی برای ارجاع کودکان و حمایت بیمه ای در این خصوص ضروری است.
هم اکنون 150 دندانپزشک در استان مرکزی فعالیت دارند که 100 نفر آنان در اراک به معالجه بیماران مشغول هستند.
گزارش از معصومه ابراهیمی
6991/6012/6013

انتهای پیام /*

ویدیو مرتبط :
تراش پوسیدگی مجاور ریشه در دندانهای قدامی و ترمیم