نگاه نيويورک تايمز به نتايج انتخابات ترکيه: پيروزي خشونت بار اردوغان

نگاه نيويورک تايمز به نتايج انتخابات ترکيه: پيروزي خشونت بار اردوغان

شفقنا/ متن پيش رو در شفقنا منتشر شده و انتشار آن به معني تاييد تمام يا بخشي از آن نيست

راجر کوهن، ستون نويس نيويورک تايمز نوشت: براي رييس جمهور ترکيه رجب طيب اردوغان، خشونت واقعا همه شرايط را تغيير داده است. خشونت باعث شد تا “ثبات” تبديل به کليدواژه اصلي انتخاباتي شود که پيروزي حزب عدالت و توسعه را به همراه داشت. اين پيروزي در انتخابات ۷ ژوئن نصيب حزب اردوغان نشده بود. اکنون حکومت تک حزبي يک بار ديگر به ترکيه باز گشته و تنها يک مرد است که کنترل همه چيز را در دست دارد.

به سختي بتوان پذيرفت که اردوغان قادر به تامين ثبات در ترکيه باشد، خاصه آن که سياست ايجاد بي ثباتي طي ۵ ماه گذشته شيوه کار او بوده است. اما اردوغان که اکنون براي ۱۲ سال قدرت را در دست دارد، روان شناسي ترس و همچنين قدرت ناسيوناليسم ترک هاي سني مذهب را مي شناسد؛ به ويژه زماني که شبح قديمي “منازعه کردها” دوباره ظاهر مي شود.

رييس جمهور اردوغان، با آتش بازي کرده است. موضع او در قبال تروريست هاي داعش از يک سو و سياست عدم مماشات و تسامح در برابر کردها، به دو حمله تروريستي انجاميد؛ يکي در نزديکي مرز سوريه در ۲۰ جولاي و ديگري ماه گذشته در آنکارا که حدود ۱۳۰ کشته برجاي گذاشت. اغلب قربانيان کرد بودند. رزمندگان حزب کارگران کردستان (پ.ک.ک) که در ماه هاي اخير از چندين جبهه، داخل و خارج مرزهاي ترکيه مورد حمله قرار گرفته و تهييج شده بودند، خشونت ها را پاسخ دادند و در ۲۲ جولاي، دو پليس ترکيه را از پاي در آوردند. جنگ قديمي، دوباره از سر گرفته شد. اين شرايط به اردوغان فرصت داد تا مدعي شود فقط اوست که بين ترکيه و هرج و مرج کشورهاي همسايه ايستاده است.

در مخلص کلام، اين همان چيزي است که شرايط را از ماه ژوئن به اين سو، عوض کرده است. اردوغان به خواست مردم وقعي ننهاد. نتايج انتخابات ماه ژوئن، به مذاق اردوغان خوش نيامد. او بر آن شد تا با همه ابزار و توان موجود، نتايج اين انتخابات را تغيير دهد و اکثريت پارلماني را دوباره به دست آورد. در واقع آن شکنندگي، به نوعي به مثابه يک متحد سياسي براي اردوغان عمل کرد.

حزب عدالت و توسعه، با تهييج حس ملي گرايي سني هاي آناتولي عليه سکولارهاي جمهوريخواه، توانست سهم خود از آرا را از ۴۰.۹ درصد در ماه ژوئن به ۴۹.۳ درصد افزايش دهد. اين حزب ۳۱۷ کرسي پارلماني را به دست آورد که براي تشکيل دولت غير ائتلافي و تک حزبي، کفايت مي کند. اين در حالي است که سهم حزب عدالت و توسعه از کرسي هاي پارلماني در انتخابات ۵ ماه پيش، فقط ۲۵۸ صندلي بود. حزب راستگرا و همچنين حزب جمهوري خلق که عمدتا در اختيار کردهاست، آراي خود را از دست دادند زيرا ناسيوناليست هاي افراطي و کردهاي محافظه کار، اردوغان را انتخاب کردند. ابعاد اين تغيير موضع در چنين مدت کوتاهي، حيرت انگيز است.

حزب جمهوري خلق که در نظام سياسي ترکيه تشکلي نوپاست، توانست فقط حد نصاب ۱۰ درصدي براي ورود به پارلمان را به دست آورد. اين نتيجه، حکايت از اوضاع بحراني دارد. بدون حزب جمهوري خلق، حزب عدالت و توسعه چنان به پارلمان مسلط مي شود که مي تواند اردوغان را قادر به تغيير قانون اساسي سازد. اردوغان به يقين براي اين تغيير فشار خواهد آورد اما تلاش او بدون مقاومت نخواهد ماند. ترکيه که مدتهاست به عنوان يکي از بهترين نمونه هاي دموکراسي در خاورميانه به شمار مي رود، هنوز کاملا به حاشيه اقتدارگرايي و رژيم توتاليتر رانده نشده، اگرچه بسيار به آن نزديک شده است.

صلاح الدين دميرتاش، رهبر کاريزماتيک حزب جمهوري خلق گفته است: “شايد ما يک ميليون راي را از دست داده باشيم اما حزبي هستيم که توانسته عليه تمام سياست هاي کشتار و نابودي، بايستد. اين يک پيروزي است.”

حزب جمهوري خلق اگرچه زخمي شده، اما به رغم بازداشت گسترده اعضاي خود، از پا نيفتاده است. آينده اين حزب شايد منوط به آن باشد که دميرتاش چگونه يک گفتمان جامع و خشونت پرهيز جديد را معرفي و سازماندهي کند.

دميرتاش اما در برابر تدابير اردوغان آسيب پذير است. مشخص نيست شرايط آشفته اي که طي ۵ ماه گذشته شاهد بوديم، تا کجا قابل کنترل باشد. غول خشونت رييس جمهور، از چراغ در آمده است. اردوغان مطبوعات آزاد را مورد حمله قرار داده، حکومت قانون را مخدوش ساخته، کشور را قطب بندي کرده، و فضايي به وجود آورده که در آن، هر مخالفي “ضد ملت” و خائن خوانده مي شود.

احمد داود اغلو، نخست وزير ترکيه در سخناني به مناسبت پيروزي حزب خود در انتخابات گفت: “بياييد با هم به سمت ترکيه اي گام برداريم که در آن منازعه، تنش و فضاي دو قطبي وجود نداشته باشد.” اين جملات، از قول يار نزديک اردوغان، در بهترين حالت فقط مي تواند نشانه تدليس و ريا باشد.

به نظر مي رسد ترکيه در مسير ديگر دموکراسي هاي استبدادي قرن بيست و يکم قدم بر مي دارد؛ جوامعي که بسيار مرهون ولاديمير پوتين هستند: جوامعي که تسلط حکومت بر رسانه ها، جعل و دستکاري مناقشات، راه اندازي ناسيوناليسم بي قيد و بند، و اضمحلال حکومت قانون، به شکل گيري نوعي بالماسکه دموکراتيک منجر مي شود. اين، به معناي خيانت به دموکراسي حقيقي و کامل است.

من فرصت آن را يافتم تا با احمد هاکان، روزنامه نگار برجسته اي که در جريان فعاليت ستادهاي انتخاباتي توسط مهاجمان ناشناس مورد ضرب و شتم قرار گرفت، صحبت کنم. هاکان از پيش زمينه هواداري از حزب عدالت و توسعه برخوردار است اما اکنون منتقد اين حزب شده است. او به من گفت: “انتقاد اصلي من اين است که آنها اصلا توان تحمل نقد را ندارند. من هرگز مطلقا مخالف دولت نبوده ام اما آنها هيچ انتقادي را تحمل نمي کنند. به زعم من حزب عدالت و توسعه حزبي بود که تلاش مي کرد ترکيه را دموکراتيزه کند، اما قدم به قدم تبديل به حزبي يک نفره شد.”

از هاکان پرسيدم چه کساني به وي حمله کردند. آيا عمال دولت بودند؟ او اين گمانه را تاييد نکرد اما گفت: “با فضاي سياسي کنوني تحت اين دولت، چنين احتمالي بعيد نيست.”

*ترجمه فرهاد فرجاد

ویدیو مرتبط :
شادی پس از انتخابات ترکیه و ابقای اردوغان