بارندگی ها، دریاچه ارومیه را در چه وضعیتی قرار داد؟

ایران/ در حالی که بسیاری از رسانه‌ها در چند روز گذشته خبر از آبگیری کامل و افزایش 55 سانتی متری سطح تراز دریاچه ارومیه داده‌اند اما رئیس دفتر تالاب‌های سازمان حفاظت محیط زیست در گفت‌و‌گو با ایران خاطرنشان می‌کند: «آنچه در روزهای اخیر اتفاق افتاده است آبگیری همه دریاچه نبوده است بلکه حدود 50 درصد دریاچه، مرطوب شده است و هنوز تا احیای دریاچه راه درازی باقی است.» در همین حال مسعود تجریشی، مدیر دفتر توسعه و برنامه‌ریزی ستاد احیای دریاچه ارومیه نیز با تأکید بر اینکه آبگیری پهنه دریاچه ارومیه در روزهای اخیر موقتی است؛ می‌گوید: «این دریاچه پهنه گسترده و عمق کمی دارد و سالانه حدود یک متر تبخیر آب در آن رخ می‌دهد، بنابراین می‌توانیم انتظار داشته باشیم که در تابستان دوباره قسمت شمالی و جنوبی دریاچه از هم جدا شود و تنها قسمت شمالی آن باقی بماند، زیرا حجم آب هنوز آنقدر نیست که دریاچه، تابستان را نیز با آن بگذراند.»

بدین ترتیب دل بستن به جمع شدن مقداری آب در دریاچه ارومیه آن هم بعد از هر بارشی در فصل زمستان، امیدی عبث و بی‌فایده است که در سالهای اخیر نه فقط رسانه‌ها بلکه بسیاری از مدیران دستگاه‌های متولی هم به آن دلخوش کرده‌اند، غافل از اینکه این اندک آب جمع شده طی چند روز آینده تبخیر شده و از دسترس خارج می‌شود. وی افزود: ارومیه یک دریاچه فصلی نیست که حیاتش به بارانهای فصلی مرتبط باشد بلکه یک دریاچه دائمی بوده که حیاتش در گرو جریان دائمی آب در رودخانه‌ها در تمامی 365 روز سال است و مادامی که آب در 16 رودخانه منتهی به دریاچه که سالهاست با سازه‌های بتونی مسدود شدند، جاری نشود دریاچه احیا نخواهد شد.
مسعود باقرزاده کریمی، رئیس دفتر تالاب‌های سازمان محیط زیست می‌گوید: روند احیای دریاچه ارومیه یک روند 10 ساله است که اکنون دو سالش طی شده و طبق برنامه قرار است هر ساله مقدار مشخصی آب از محل انتقال آب رودخانه زاب، تصفیه خانه فاضلاب شهرهای اطراف، کاهش مصرف آب کشاورزی و باز شدن دریچه سدها تأمین شود. امسال نیز قرار بود 200 میلیون متر مکعب آب از سد بوکان به دریاچه ریخته شود که می‌گویند تخصیص یافته است.
او درباره تخصیص 6/2 میلیارد مترمکعبی حقابه دریاچه در هر سال از سوی وزارت نیرو می‌گوید: ستاد احیای دریاچه ارومیه باید پیگیر باشد که این حقابه را تخصیص بدهند و سازمان هم البته در چندین مورد با وزارت نیرو نامه نگاری کرده است. باقرزاده کریمی خاطرنشان می‌کند: با اینکه امسال در مقایسه با سالهای گذشته میزان بارش در حوضه افزایش چشمگیری داشت اما نباید فراموش کنیم که نرخ متوسط بارندگی در این حوضه در سال 330 میلی متر و در عوض تبخیر در هر سال 1400 میلی متر است بنابراین این میزان آب جمع شده در دریاچه، آن هم در فصل زمستان عملاً زیاد امیدوار‌کننده نیست و باید در انتظار سالهای بعد و پیشرفت طرح‌های احیای دریاچه بود.
مسعود تجریشی نیز با اشاره به اینکه در دو ماه گذشته رهاسازی 120 میلیون متر مکعب آب به دریاچه ارومیه صورت گرفته است، می‌گوید: در اسفند ماه نیز رهاسازی 80 میلیون متر مکعب آب به این دریاچه انجام خواهد شد. به گفته او، اگرچه در 20 سال گذشته منتهی به سال 1392، سالانه به طور میانگین 40 سانتی متر افت تراز دریاچه را داشتیم، اما طی دو سال گذشته میزان کاهش تراز زیر 10 سانتی متر بوده است. مدیر دفتر برنامه‌ریزی ستاد احیای دریاچه ارومیه همچنین گرم شدن هوا در روزهای اخیر و ذوب شدن برف‌ها را عامل دیگری در افزایش سطح آب دریاچه در حال حاضر عنوان کرد و گفت: اما با توجه به اظهارات سازمان هواشناسی 1 تا 1/5 درجه در تابستان آینده افزایش دما خواهیم داشت که این باعث افزایش تبخیر و جدا شدن قسمت شمال و جنوب دریاچه ارومیه در شهریور خواهد شد.
او با بیان اینکه عمده اقدامات ستاد احیای دریاچه ارومیه در سال اول به تعریف مسأله، بررسی راهکارهای پیشنهادی، عملیاتی کردن اقدامات سازه‌ای و لایروبی‌ها معطوف بوده است، گفت: ستاد احیای دریاچه ارومیه بواسطه این اقدامات توانست از تلفات آبی و تبخیر آن جلوگیری کند، بنابراین ستاد در دو سال اول آغاز فعالیت، به دنبال تثبیت وضعیت دریاچه ارومیه و فعال کردن راهکارها بوده است. او همچنین با اشاره به اتصال زرینه رود به سیمینه رود در آذرماه سال‌جاری ادامه داد: تصاویر ماهواره‌ای نشانگر آن است که اتصال این دو رودخانه باعث رسیدن آب به پیکره اصلی دریاچه ارومیه شده است، بنابراین اقدامات دو سال اخیر باعث کاهش تلفات در دریاچه ارومیه شده است و امیدواریم طی سه سال مانع بدتر شدن وضعیت این دریاچه شویم تا در سال 1398 بتوانیم آب سدها را به جای توسعه کشاورزی برای احیای دریاچه مصرف کنیم. به گفته تجریشی برنامه صرفه‌جویی و کاهش مصرف آب در بخش کشاورزی بتدریج نتیجه می‌دهد و اقدامات گسترده در کاهش مصرف آب کشاورزی و افزایش بهره‌وری باعث ورود آب سدهای اطراف دریاچه به دریاچه ارومیه و کمک به احیای آن خواهد شد.

با کانال تلگرامی آخرین خبر همراه شوید

منبع: ایران